Κρήτες φυγάδες στην Κύπρο από το αντιδικτατορικό κίνημα της Κρήτης.(1938)

 ...Άλλη φορά, όταν θα ταξιδεύεις στα νερά της Κύπρου, να πηγαίνεις από την άλλην μεριάν. Αυτό ισχύει και για σας, όταν θα κάνετε ξανά επανάστασιν... 

Κρήτες φυγάδες στην Κύπρο (1938)

Βαλέστρας Ιωσήφ (Joseph Balestra, - 1822).

Ιωσήφ Βαλέστ η Βαλέστρας Γάλλος φιλέλληνας αξιωματικός, κορσικανικής καταγωγης, που γεννήθηκε στην Κρήτη. Ήρθε στην Ελλάδα μαζί με τον Δημήτρη Υψηλάντη ,οργάνωσε το 1ο μικρό σώμα τακτικού στρατού και κατόρθωσε μ’ αυτό ν’ αποκρούσει τουρκική απόβαση στις ακτές της Μεσσηνίας. Σκοτώθηκε πολεμώντας ηρωικά έξω από το Ρέθυμνο της Κρήτης (14/04/1822). Γεννήθηκε στην Επαρχία Κυδωνίας της Κρήτης όπου ο πατέρας του εμπορευόταν. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Κρήτη

Κρήτη η πορεία προς την Ένωση.

ΖΗΤΩ Η ΚΡΗΤΗ (1821-1913)

 ΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ (1821-1898)

"Η Κρήτη, οφείλομεν να το είπωμεν, προς τιμήν αυτής, υπήρξεν η ελληνική χώρα, η πεισματωδέστερον πάσης άλλης αντισταθείσα τότε εις την ξενικήν κυριαρχίαν. (Παπαρρηγόπουλος)

Το ζήτημα της απελευθέρωσης της Κρήτης από την Τουρκική κυριαρχία δεν ήταν απλό κι ο αγώνας τον Κρητών κράτησε αιώνες.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ.(1821-1824)

Οι μάχες της  Κρήτης (1821-1824)
Ο ένοπλος επικός αγώνας της Μεγαλονήσου το 1821-1824 ήταν ταυτόχρονα ιδεαλιστικός, γεωπολιτικός, πραγματιστικός και υπερβατικός: ιδεαλιστικός σε εθνικό παλιγγενεσιακό επίπεδο, γεωπολιτικός σε τριηπειρωτικό επίπεδο, πραγματιστικός σε δημογραφικό επίπεδο και υπερβατικός σε επίπεδο ηρωϊκής αυταπάρνησης, υλικών καταστροφών και ανθρωπίνων θυσιών.

“Σύστασις και Οργανισμός της εν Αρχάναις επί της Αμύνης Επιτροπής.

... Η κωμόπολη  τωνΑρχανών ήταν απο τους πρώτους τόπους της Κρήτης που γνώρισαν την ελευθερία από το ζυγό του κατακτητή, νωρίτερα, από το υπόλοιπο νησί και για τούτο γιόρτασε πανηγυρικά την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου, του 1897, σαν η πρώτη ελεύθερη πόλη της Κρήτης. Ο εορτασμός αυτός αναφέρεται με λεπτομέρειες στο βιβλιό του Ηλία Βουτυερίδη (1898...

Επί της Αμύνης Επιτροπή των Αρχανών.

Η κωμόπολη των Αρχανών υπήρξε σημαντικό επαναστατικό κέντρο της Ανατολικής Κρήτης κατά την Επανάσταση του 1897. Οι Αρχάνες ήταν το μέρος εκείνο, όπου οργανώθηκε από τον Φεβρουάριο του 1897 η « Επί της Αμύνης Επιτροπή », η οποία ανέλαβε το βάρος του συντονισμού των πολεμικών επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή, και στην Ανατολική Κρήτη, και αντιμετώπισε με αξιοθαύμαστη γενναιότητα τις λυσσώδεις επιθέσεις των Τουρκοκρητικών και του τακτικού Τουρκικού Στράτου. Η γεωλογική θέση της ιστορικής κωμόπολης αποτέλεσε φυσικό οχυρό και έγινε επίκεντρο αγωνιστών της ευρύτερης περιοχής.

Ανορθόδοξος πόλεμος στην τουρκοκρατουμενη Κρήτη.

Η ηρωική δράση κατά το 1897 του Γεωργίου Σγουραφιστάκη (Ζωγραφιστού) ή Πατσιδιανού

(Πληροφορίες από το βιβλίο του Ηλ. Βουτιερίδη “ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΤΟΥ ΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΛΕΚΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ” 1898 σελ. 221, 225, 226, 227, 228, 229, 230).

Στο Διοικητήριο του Τάγματος των Επιλέκτων Κρητών βρισκόταν ο διοικητής ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΤΑΦΩΤΗΣ που μαζί με το επιτελείο του Γ. Γουβιανάκη, Δ. Θεοφιλάτο, Η. Βουτιερίδη και Χρ. Μπρισιμιτζάκη ασχολούνταν με τη σύνταξη εγγράφου.

Καπετάν Μιχάλης Κόρακας και συμπολεμιστές του.

Ο Κόρακας διορίζει καπεταναίους επαρχιών1878: …

Παραμονές της επανάστασης του 1878! o  γέρο Κόρακας προετοιμάζεται για μια ακόμη φορά για μια ακόμη επανάσταση…

Έτσι προχωρεί στο διορισμό των αρχηγών των επαρχιών που θα αναλάβουν να βγάλουν σε πέρας αυτό το μεγάλο αγώνα.

Πολυχρονάκης Κωνσταντίνος ή Κουμής (1840- 1912)

Η Κρητική Επανάσταση (1866-1869) και ο Πολυχρονοκωνσταντής ή Κουμής                     

Ο Πολυχρονάκης Κωνσταντίνος ή Κουμής υπήρξε από τους γενναιότερους και ευφυέστερους οπλαρχηγούς των κρητικών επαναστάσεων, που ξέσπασαν κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα στη μαρτυρική Μεγαλόνησο. Ιδιαίτερα διακρίθηκε κατά την τρίχρονη μεγάλη επανάσταση του κρητικού λαού: 1866-69, η οποία με την έναρξη της τον βρήκε "μαδαρωμένον", δηλ. επαναστάτη στο βουνό.

Γέργερη η μάχη της αμουργέλας. (Άυγουστος 1823)

Η επανάσταση του 1821 στην Κρήτη.

Του Γιάννη Κρουσανιωτάκη*            
Η Αμουργέλα είναι τοπωνύμιο, βρίσκεται βορειοανατολικά της Γέργερης και δεν ταυτίζεται με το χωριό Αμουργέλλες Πεδιάδος.

        Τόπος στρατηγικός ,λόγω της θέσης του, που δόθηκαν αρκετές μάχες τόσο κατά την Ενετοκρατία όσο και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας .Ένας από τους κύριους δρόμους που οδηγούσαν στην περιοχή του Ρεθύμνου ήταν η διαδρομή  Αγία Βαρβάρα- Γέργερη-Καμάρες – Αμάρι. Λόγω της μορφολογίας τους εδάφους αλλά και του Δάσους του Ρούβα, για όποιον κατείχε την περιοχή ,ήταν μεγάλο πλεονέκτημα. Για τους λόγους αυτούς η περιοχή, της Πάνω Ρίζας, υπήρξε το άνδρο των Κρητών

Η Μάχη στην Αμπαδιά. (17 Ιουνίου 1821)

(Η επανάσταση του 1821 στην Κρήτη). 

Η αντιμετώπιση των μωαμεθανών της Αμπαδιάς, τους οποίους οι Κρητικοί επαναστάτες προσπάθησαν να προσεταιριστούν τον Απρίλη του 1821 και να τους στρέψουν εναντίον των Τούρκων. Οι Αμπαδιώτες όμως έπαιξαν διπλό παιγνίδι, αφού και στον Πρέβελη πήγαν δήθεν για να συζητήσουν με τον Ηγούμενο Τσουδερό [1], αλλά στην πραγματικότητα να κατασκοπεύσουν και να εκτιμήσουν τις ετοιμασίες των επαναστατών.

Μέλαμπες ρίμες για την μάχη στο κακό ρυάκι (1822)

Σφαγή που έχει ξεχαστεί θα σας αναστορήσω...
Η προφορική παράδοση δεν φιμώνεται και η συλλογική μνήμη δύσκολα λησμονά γεγονότα τόσο τραγικά. Ακόμη και σήμερα θυμούνται στις Μέλαμπες, στην Κρύα Βρύση και στα Σαχτούρια και διηγούνται για τη μάχη και τους πρωταγωνιστές της. Απόρροια της ανάμνησής της είναι η παρακάτω αφήγηση και τα δύο ιστορικά τραγούδια που διέσωσε (το 1936 και 1940 ο Βαρδής Τσιράκης από τις Μέλαμπες)
Τραγούδι α' 

Μέλαμπες η μάχη στο κακό ρυάκι (1822)

Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΚΑΚΟ ΡΥΑΚΙ ΜΕΛΑΜΠΩΝ

Μ. Σάββατο - Κυριακή Πάσχα 12-13 Απριλίου 1822

Θεόδωρου Στ. Πελαντάκη

Η τοποθεσία

Το Κακό Ρυάκι [1] είναι ένα ξερόρυακο που μαζεύει τα βρόχινα νερά από την περιοχή - λόφο του Λαυρασού των Μελάμπων και από την κοιλάδα του οδηγούνται στη θάλασσα της Αγίας Γαλήνης [2]. Η κοίτη του ρυακιού, σε μεγάλο τμήμα της, είναι και δρόμος, πεζόδρομος που τον βάδιζαν οι αγωγιάτες για να πάνε από τις Μέλαμπες (και από τα γύρω χωριά) προς την περιοχή της Μεσαράς. Μέχρι και τη δεκαετία του 1960 από το δρόμο αυτό μεταφέρονταν αμέτρητα φορτία χαρουπιών προς τις αποθήκες της Αγίας Γαλήνης.

Κρητικοί στην Νάξο μέσα από επίσημα έγραφα

Κρητικοί στην Νάξο μέσα από επίσημα έγραφα

Στους παρακάτω πίνακες βλέπουμε έναν κατάλογο των κρητικών που βρισκόταν στη Νάξο μέχρι το 1834 , μέσα από διάφορα επίσημα έγραφα των Γενικών Αρχείων του Κράτους .

Παραμονές της Κρητικής επανάστασης 1866-1869

«Εις την ανδρείαν του γενναίου λαού της Kρήτης.»

TO MONAΣTHPIAKO ZHTHMA

Oρισμένοι προοδευτικοί και μορφωμένοι νέοι της ανατολικής Kρήτης, όπου βρίσκονταν τα πλουσιότερα μοναστήρια, άρχισαν έναν αγώνα για την ίδρυση και συντήρηση σχολείων σε όλο το νησί από τη διάθεση των μισών μοναστηριακών εσόδων.

Η επανάσταση του 1866 στην Αν. Κρήτη.

Oι μάχες της Κασταμονίτσας και του Αβδού (13 και 15-10-1866)

Του Κώστα Φυσαράκη

Το μεγάλο αγκάθι των Τούρκων στην Αν. Κρήτη αποτελούσε το Αβδού, που λόγω της φυσικής του τοποθέτησης ήταν το προγεφύρωμα της προάσπισης του Οροπεδίου Λασυθίου, έτσι ώστε ο Τούρκος στρατιωτικός διοικητής Ηρακλείου1 το αποκαλούσε «Κουτέσι Σφακιά» δηλ. Μικρά Σφακιά. 

Νικόλαος Σουμερλής ο πλοίαρχος του ατμόπλοιου ( ΕΝΩΣΙΣ)

(Ρήκτες αποκλεισμού)
Ο ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΟΥΡΜΕΛΗΣ ΚΑΙ ΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ (1866 – 1878)

Ο Σουρμελής υπήρξεν ο τελευταίος των πλοιάρχων, ο οποίος εδοκιμάσθη εις τα επικίνδυνα αυτά ταξίδια. Και όπως ευθύς εξαρχής, όπως και αργότερον κατά την επανάστασιν του 1878, είχεν ορισθή ως μόνιμος κυβερνήτης των σκαφών «Ένωσις» και «Πανελλήνιον», δια τον λόγο δε αυτόν επραγματοποίησε τα περισσότερα (42 τον αριθμόν) εις Κρήτην ταξίδια ανεφοδιασμού, από οιονδήποτε άλλον συνάδελφόν του.

«Kεντρική Yπέρ των Kρητών Eπιτροπή»

Κρητική επανάσταση (1866-1899)

Για τη οργάνωση του αγώνα είχε συσταθεί στην Aθήνα η «Kεντρική Yπέρ των Kρητών Eπιτροπή»

"Κρήτη - Σύρος: ο ρόλος της Ερμούπολης κατά τη διάρκεια των Κρητικών Επαναστάσεων του 19ου αιώνα

Στις 29 Iουλίου, συγκροτήθηκε στην Aθήνα η "Kεντρική υπέρ

των Kρητών Eπιτροπή", με πρωτοβουλία του Kρητικού στην καταγωγή, νομομαθούς και υποδιοικητή της Eθνικής Tράπεζας, Mάρκου Pενιέρη. Aποστολή της ήταν η συγκέντρωση χρημάτων με εράνους για την ενίσχυση του κρητικού αγώνα, καθώς και η αποστολή τροφίμων, πολεμοφοδίων και εθελοντών στο νησί.