Κουζουλάδες : Βαλέστρας Ιωσήφ (Joseph Balestra,

27 Αυγούστου 2015

Βαλέστρας Ιωσήφ (Joseph Balestra, - 1822).

Ιωσήφ Βαλέστ η Βαλέστρας Γάλλος φιλέλληνας αξιωματικός, κορσικανικής καταγωγης, που γεννήθηκε στην Κρήτη. Ήρθε στην Ελλάδα μαζί με τον Δημήτρη Υψηλάντη ,οργάνωσε το 1ο μικρό σώμα τακτικού στρατού και κατόρθωσε μ’ αυτό ν’ αποκρούσει τουρκική απόβαση στις ακτές της Μεσσηνίας. Σκοτώθηκε πολεμώντας ηρωικά έξω από το Ρέθυμνο της Κρήτης (14/04/1822). Γεννήθηκε στην Επαρχία Κυδωνίας της Κρήτης όπου ο πατέρας του εμπορευόταν. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Κρήτη
και μίλαγε εξαίρετα ελληνικά. Υπηρέτησε σαν αξιωματικός (λοχαγός-ταγματάρχης) στις στρατιές του Ναπολέοντα. Ήρθε στην Ελλάδα (07/06/1821) από την Τεργέστη μαζί με τον Δημήτρη Υψηλάντη με το καράβι τού Κροάτη Πάυλου Στάικοβιτς. Στις 21 Ιουλίου ο Υψηλάντης ανέθεσε (21/07) στον Βαλέστ την οργάνωση Σώματος Τακτικού στρατού και τον ονόμασε συνταγματάρχη. Στο Σώμα αυτό εντάχθηκαν εθελοντές, Έλληνες και ξένοι Φιλελληνες, τους οποίους έντυσε ομοιόμορφα με στολές μαύρου χρώματος. Γι’ αυτό ονομάσθηκαν Μαυροφόροι. Ο Βαλέστ στο γράμμα του προς τον γραμματέα του γαλλικού προξενείου της Τεργέστης Chevalier από την Καλαμάτα (21/07/1821) έγραφε «Οι Τούρκοι δεν είναι τίποτα .Κλεισμένοι μέσα στα φρούρια τους, δεν τολμούν να ξεμυτίσουν. Εάν είχα μόνο 2 τάγματα από το παλιό μου σύνταγμα, η Τριπολιτσά θα έπεφτε σε μισή μέρα. Αλλά τι μπορεί κανείς να περιμένει από απειθάρχητα μπουλούκια...Ό πρίγκιψ Υψηλάντης μού έδωκε την εντολή να παρατήσω το στρατόπεδο (της Τρίπολης) και να έρθω εδώ (στην Καλαμάτα) για να οργανώσω ένα σύνταγμα από όλους τούς ξένους πού πλεονάζουν στον Μοριά.» Η πολεμική δράση του τακτικού στρατού ξεκίνησε (27/08/1821). Ο Δημήτρης Φωτιάδης έγραφε ότι «προσπάθεια απόβασης των τούρκων στα παράλια της Καλαμάτας αποτυχαίνει, στη μάχη ξεχώρισε ο φιλέλληνας Γάλλος συνταγματάρχης Βαλέστ». Η περιγραφή τού Χρίστου Βυζάντιου, Θρακιώτη εθελοντή στον τακτικό στρατό, είναι διαφορετική: «Οί εν τοίς πλοίοις γενίτσαροι, ίδοντες παρατεταγμένον τακτικό στράτευμα, ηχούντων των σαλπίγγων και τυμπάνων αυτού και αγνοούντες τα διατρέχοντα ,ήτοι οποίος στρατός ήτο ούτος ,κατελήφθησαν υπό φόβου , μη θέλοντες να αποβώσιν, ως εκ τούτο ο εχθρικός στόλος διήλθεν εκείθεν εν απραξία.». Ό ίδιος γράφει: «Ο Υψηλάντης διέταξε περί τα τέλη Σεπτεμβρίου τον Βαλέστ να προσέλθη με το τακτικό σωμα είς την πολιορκία της Τριπόλεως. Μετά 10 ημέρας από της αφίξεως του τακτικού σώματος ανηγγέλθη ότι ο παραπλέων τουρκικός στόλος εισήλθεν είς τον Κορινθιακό κόλπο απειλώντας τα παράλια αυτού. Ουδείς όμως, αναμένωντας την λαφυραγωγία της Τρίπολης, ανησύχησε. Ό Υψηλάντης και ο Βαλέστ με το τακτικό σώμα και 500 άνδρες που τους έδωσε ο Κολοκοτρώνης, υπό την αρχηγία των γιών του Πάνου και Γενναίου ανεχώρησε εις το Αίγιο. Μετά την άλωση της Τρίπολης το τακτικό σώμα ήλθεν είς Άργος.». Αλλά όταν το σώμα απέτυχε στην άλωση του Ναυπλίου έχασε την αρχική του αίγλη
Ο Βαλέστ φτάνει (20/03/1822) στο Λουτρό της Κρήτης.
Ο Γάλλος συνταγματάρχης αποβιβάσθηκε κατ’ εντολή τού Δ. Υψηλάντου στο Λουτρό της Κρήτης (20 Μαρτίου 1822) προκειμένου να επαναδιατάξει την ελληνική στρατηγική στον μέχρι τότε νικηφόρο αλλά αλυσιτελή αγώνα των Κρητών. Ο Balestra θεωρούσε ότι ο αγώνας τους έπρεπε να επικεντρωθεί άμεσα στην κατάληψη μιας οχυρωμένης πόλεως, ώστε να αποκτήσει ένα στέρεο πολεμικό κέντρο ανεφοδιασμού, φυσικής στηρίξεως, στρατηγικού σχεδιασμού και διπλωματικής αναφοράς, όπως δηλαδή έκαναν οι Μωραΐτες, που το 1821 επικέντρωσαν τον αγώνα τους στην κατάληψη τής Τριπολιτσάς. Κατά τον πρώτο χρόνο των πολεμικών επιχειρήσεων (1821) ο μεν αγώνας των Κρητών είχε τη μορφή μίας αλληλουχίας επιδρομών και μαχών σε πολλαπλά μέτωπα, χωρίς όμως κύριο στρατηγικό στόχο, η δε επικοινωνία τής Μεγαλονήσου με τη Μητέρα Ελλάδα εγίνετο μέσω τού (απόκεντρου) Λουτρού στη νότια Κρήτη (Σφακιά), ενώ το στρατηγείο των Κρητών αποτελούσε μάλλον περιπατητική αρχή που άλλαζε συνεχώς τοποθεσία ανάλογα με την εκάστοτε γεωγραφική θέση των επιδραμόντων στρατευμάτων των Τούρκων. Ο Balestra προσδιόρισε το Ρέθυμνο ως το πλέον ενδεικνυόμενο πολεμικό κέντρο των εμπολέμων Ελλήνων στην Κρήτη: Το Ρέθυμνο κατείχε γεωγραφικώς κεντρική θέση μεταξύ Χανίων και Μεγάλου Κάστρου (Ηρακλείου), και επιπλέον δεν ήταν τόσο οχυρωμένο όσο το Μεγάλο Κάστρο (όπου έδρευε ο όγκος των τουρκικών στρατευμάτων) και επίσης δεν ήταν τόσο απομακρυσμένο από την Κάσσο όσο τα Χανιά (ήτοι η από θαλάσσης στήριξη τού Ρεθύμνου από τα πλοία των Κασσιωτών ήταν συγκριτικώς ευχερέστερη), ενώ ανατολικώς και δυτικώς προστατεύετο από δύσβατα στενά και ορεινούς όγκους, όπως τα στενά τού Γερανίου προς δυσμάς, οι ορεινοί όγκοι ανατολικά τού Μελιδονίου (τής επαρχίας Αυλοποτάμου) κ.τ.λ. Προς κατάληψη τού Ρεθύμνου, ο Έλληνας έπαρχος τής Κρήτης, Μιχαήλ Αφεντούλιεφ, διόρισε τον Balestra αρχηγό των ελληνικών στρατευμάτων στην επαρχία τής Ρεθύμνης. Στην μάχη έξω από το Καστέλο κοντά στο Ρέθυμνο της Κρήτης οι έλληνες νικούν (08/04) με αρχηγούς τον Βαλέστ, τον Βουρδούμπα και τον Δεληγιαννάκη. Στην αποφασιστική όμως 2η μάχη στον Κάστελλο την 14 Απριλίου 1822 μεταξύ ελληνικού στρατεύματος (4.000 άνδρες) υπό τον Balestra, και τουρκικών στρατευμάτων από το Ρέθυμνο (3.000 άνδρες) και το Μεγάλο Κάστρο (2.000 άνδρες) με υποστήριξη πυροβολικού, νικούν οι Τούρκοι, αιχμαλωτίζουν τον Βαλέστ και τον αποκεφαλίζουν. Το κεφάλι του στάλθηκε δώρο στον καπουδάν πασά Καρά Αλή, εκείνου πού έκανε την απόπειρα απόβασης στην Καλαμάτα (Αύγουστος 1821) και βρισκόταν (Ιούνιος 1822) στην Χίο επικεφαλής του στόλου που έκαψε το νησί. Όταν ο Κωνσταντίνος Κανάρης ανατίναξε την τουρκική ναυαρχίδα, μαζί με τον Καρά Αλή, πάνω στα κατάρτια της ήταν κρεμασμένα κορμιά ελλήνων καθώς και το κεφάλι και το δεξί χέρι του Βαλέστ.