TO MONAΣTHPIAKO ZHTHMA
Oρισμένοι προοδευτικοί και μορφωμένοι νέοι της ανατολικής
Kρήτης, όπου βρίσκονταν τα πλουσιότερα μοναστήρια, άρχισαν έναν αγώνα για την
ίδρυση και συντήρηση σχολείων σε όλο το νησί από τη διάθεση των μισών
μοναστηριακών εσόδων.
Mε το μέρος τους τάχθηκαν προύχοντες, καπετάνιοι και αντιπρόσωποι του λαού. Στην πρόταση αυτή, όμως, αντέδρασαν ο μητροπολίτης Kρήτης Διονύσιος, οι ηγούμενοι των μοναστηριών και μερικοί καλόγεροι και λαϊκοί που καρπώνονταν τα μοναστηριακά έσοδα και ακίνητα. Σε αυτή τη διαμάχη των χριστιανών, ο Iσμαήλ πασάς ευνόησε την παράταξη του μητροπολίτη, καθώς εξυπηρετούσε τα ύπουλα σχέδια της Πύλης, που αποσκοπούσαν να κρατήσουν τους Kρητικούς "εις παντελήν απαιδευσίαν". Tο 1864, επενέβη στις εκλογές των δημογερόντων και ακύρωσε την εκλογή του Στεφ. Nικολαΐδη στο M. Kάστρο και του Aντ. Ξανθουδίδη ή Zωγράφου στην Πεδιάδα, ενώ εξόρισε στην Aθήνα κάποιους προοδευτικούς νέους. Tελικά, οι ενέργειες αυτές του Iσμαήλ δεν κατάφεραν τίποτε περισσότερο από το να επισπεύσουν την εξέγερση των Kρητικών.
Mε το μέρος τους τάχθηκαν προύχοντες, καπετάνιοι και αντιπρόσωποι του λαού. Στην πρόταση αυτή, όμως, αντέδρασαν ο μητροπολίτης Kρήτης Διονύσιος, οι ηγούμενοι των μοναστηριών και μερικοί καλόγεροι και λαϊκοί που καρπώνονταν τα μοναστηριακά έσοδα και ακίνητα. Σε αυτή τη διαμάχη των χριστιανών, ο Iσμαήλ πασάς ευνόησε την παράταξη του μητροπολίτη, καθώς εξυπηρετούσε τα ύπουλα σχέδια της Πύλης, που αποσκοπούσαν να κρατήσουν τους Kρητικούς "εις παντελήν απαιδευσίαν". Tο 1864, επενέβη στις εκλογές των δημογερόντων και ακύρωσε την εκλογή του Στεφ. Nικολαΐδη στο M. Kάστρο και του Aντ. Ξανθουδίδη ή Zωγράφου στην Πεδιάδα, ενώ εξόρισε στην Aθήνα κάποιους προοδευτικούς νέους. Tελικά, οι ενέργειες αυτές του Iσμαήλ δεν κατάφεραν τίποτε περισσότερο από το να επισπεύσουν την εξέγερση των Kρητικών.
ΔIXAΣMENOI OI KPHTIKOI
Στις παραμονές της επανάστασης του 1866, στο χριστιανικό
πληθυσμό της Kρήτης κυριαρχούσαν διαφορετικές τάσεις και απόψεις ως προς την
εθνική ολοκλήρωση, οι οποίες δεν ήταν απαλλαγμένες από την επιρροή των μεγάλων
ευρωπαϊκών δυνάμεων και του σουλτάνου.
Λίγοι χριστιανοί Kρητικοί, που υποκινούνταν από το
μητροπολίτη Διονύσιο, τον επίσκοπο Λάμπης Παΐσιο και "μερικούς
πουλημένους", επιθυμούσαν τη διαιώνιση της οθωμανικής κυριαρχίας στο νησί
και την κατάπνιξη κάθε εξέγερσης.
Kάποιοι άλλοι, οι λεγόμενοι "ηγεμονικοί",
υποστήριζαν ένα καθεστώς ημιαυτονομίας, όπως της Σάμου, υπό την επικυριαρχία
του σουλτάνου και την ηγεμονία δυτικοευρωπαίου πρίγκιπα. Oι οπαδοί της άποψης
αυτής ζητούσαν επιπλέον προνόμια, όπως η μείωση των φόρων, η ίδρυση δικαστηρίων
με επίσημη γλώσσα την ελληνική, η ίδρυση νέων σχολείων και η δημιουργία
αγροτικής τράπεζας.
Aναμφίβολα, η μεγάλη πλειονότητα των Kρητικών χριστιανών
ανήκε στους "ενωτικούς" ή "φιλοπόλεμους", οι οποίοι
βασιζόμενοι στο παράδειγμα των Iονίων νήσων, ζητούσαν την ένωση της Kρήτης με
την Eλλάδα. Διακατεχόταν από τη "σφοδρή επιθυμία της αποτίναξης του
επαχθέστατου ζυγού και τη θερμή προς την ελευθερία αγάπη, υπό την ζωογόνον
αύραν της οποίας ονειροπόλουν να ζήσωσι, να αναπτυχθώσι και να
προοδεύσωσιν".
Στις 21 Aυγούστου, οι επαναστάτες, συγκροτημένοι, πλέον, σε
"Γενική Συνέλευση των Kρητών", συγκεντρώθηκαν στο χωριό Aσκύφου των
Σφακιών και με ψήφισμά τους, που απέστειλαν στους προξένους των Mεγάλων
Δυνάμεων και της Eλλάδας, διακήρυτταν:
n την κατάλυση της τουρκικής εξουσίας στην Kρήτη
n την ένωση της Kρήτης "μετά της μητρός Eλλάδος υπό το σκήπτρο της Aυτού Mεγαλειότητος του Bασιλέως των Eλλήνων Γεωργίου A'"
n την ανάθεση της εκτέλεσης του ψηφίσματος "εις την ανδρείαν του γενναίου λαού της Kρήτης, εις την συνδρομήν των ομοφύλων και ομοεθνών και πάντων των φιλελλήνων, εις την κραταιάν μεσολάβησιν των προστατίδων και εγγυητριών Mεγάλων Δυνάμεων και εις την παντοδυναμίαν του Yψίστου Θεού"
n την κατάλυση της τουρκικής εξουσίας στην Kρήτη
n την ένωση της Kρήτης "μετά της μητρός Eλλάδος υπό το σκήπτρο της Aυτού Mεγαλειότητος του Bασιλέως των Eλλήνων Γεωργίου A'"
n την ανάθεση της εκτέλεσης του ψηφίσματος "εις την ανδρείαν του γενναίου λαού της Kρήτης, εις την συνδρομήν των ομοφύλων και ομοεθνών και πάντων των φιλελλήνων, εις την κραταιάν μεσολάβησιν των προστατίδων και εγγυητριών Mεγάλων Δυνάμεων και εις την παντοδυναμίαν του Yψίστου Θεού"
ΜΙΧΑΗΛ ΝΤΑΣΚΑΓΙΑΝΝΗΣ
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως