«Περί άποικισμού τών Κρητών»,

Τόποι Κρητών αγωνιστών εκτός Κρήτης,  Μινώα (Τολό) - Κάντια

«Θέ μου και να ‘ταν μπορετό, να γιάερνα στη Κρήτη 

 να πήγαινα να θώρουνα, το πατρικό μου σπίτι».  

Mετά την Επανάσταση του Ελληνικού Έθνους το 1821 και την απελευθέρωση των πρώτων εδαφών, η Αργολίδα φιλοξενεί την πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, το Ναύπλιο.

Νιώτης Σταύρος ο οπλαρχηγός των ανυπότακτων (1795 - 1868)

” Ο Σταύρος Νιώτης έσφαξε τον Τούρκο τον Ασάνη..

και καταφρόνια ζωντανά στην Κρήτη μπλιό δεν κάνει..”

 Ο Σταύρος Νιώτης γεννήθηκε στα Ανώγεια, πιθανότερα το 1795 και ήταν ξάδερφος  του επίσης οπλαρχηγού Σταύρου Ξετρύπη. Οι δυο τους προερχόντουσαν από παρακλάδια της οικογένειας Μανουρά , ο Σταύρος ήταν γιος του Γεωργίου Μανουρά και ο Σταύρος Ξετρύπης ήταν γιος του Εμμανουήλ Μανουρά.

Το Νιώτης προήλθε από παρατσούκλι που του έδωσαν οι Ανωγειανοί που οδηγούσε συχνά τότε ακόμα και στην αλλαγή του επωνύμου τους .Το παρατσούκλι Νιώτης ήθελε να τονίσει την ομορφιά και τα σωματικά χαρίσματα που είχε ο Σταύρος που ήταν όμορφος, ψηλός και ευθυτενής.

Βλάχος Μιχάλης η Καλησπέρης ο τελευταίως Χαϊνης

Ο άγνωστος ήρωας της Κρητικής Επανάστασης
Του Δημοσθένη Μαρκατάτου*

Ο Μιχάλης Βλάχος γεννήθηκε στο χωριό Γωνιές Μαλεβιζίου το έτος 1822. Επί Τουρκοκρατίας το χωριό του ήταν μια αστείρευτη πηγή χαΐνηδων. Είχαν αναπτύξει μεγάλη δράση από τα Σφακιά μέχρι τη Σητεία. Κυρίως όμως έδρασαν στην Τουρκομεσσαρά.

Παλμέτης Ιωάννης (1795-1835)

Αφήστε τονε να περνά απ’ των Χανιών την πόρτα

και να φορεί και τ’ άρματα όπως τα φόρειε πρώτα.

Ο Ιωάννης Παλμέτης γεννήθηκε στο χωριό Καμαράκι Μαλεβυζίου κι από πολύ νεαρή ηλικία ασπάστηκε τον αρματολικό βίο. Οπλαρχηγός και σπάνιο παλικάρι, , στάθηκε μια από τις θρυλικές μορφές του 1821 στην Κεντρική Κρήτη.

 

Χαΐνηδες οι άγνωστοι ήρωες των Κρητικών Επανάστασεων

Από τους πρώτους κιόλας χρόνους της τουρκικής εισβολής στην Κρήτη πολλοί νέοι κατέφυγαν στα βουνά, από όπου κινούσαν και προσέβαλλαν τους Τούρκους με νυκτερινές καταδρομές. Οι Τούρκοι τους ονόμαζαν χαΐνηδες (από την αραβική λέξη χαΐν, πού σημαίνει τον επίβουλο, τον προδότη, τον αχάριστο, κ.τ.ό.).

Χαΐνηδες

Οι  χαϊνηδες ήταν γνωστοί στο στόμα του κρητικού λαού με το όνομα καλησπέρηδες εξαιτίας της νυχτερινής δράσης τους.

Από  τους πρώτους κιόλας χρόνους της τουρκικής εισβολής στην Κρήτη, πολλοί χριστιανοί νέοι, κατέφυγαν στα βουνά και προσέβαλλαν τους Τούρκους με νυκτερινές καταδρομές.