Κρητική Λαογραφία: Σλαβικά γλωσσικά κατάλοιπα στον κρητικό λαϊκό λόγο

Κρητική Λαογραφία: Σλαβικά γλωσσικά κατάλοιπα στον κρητικό λαϊκό λόγο: Στα χρόνια της ενασχόλησής μας με την κρητική λαογραφία και τα κρητικά τοπωνύμια μπορέσαμε να μελετήσουμε την κρητική διάλεκτο, να αναζητή...

Τὴ χώρα τὴν ἐξακουστή τὴν ὄμορφη Γορτύνη

«Η Κρήτη είναι μία τιμή και λατρεία»
Αθηνά Ν. Κυριακάκη–Σφακάκη

ΚΡΗΤΩΝ ΕΡΓΑ…ΑΡΧΑΙΑ ΓΟΡΤΥΝΑ

 

Για πoια πετσέτα ρε γαμώτο

(Δεν δρούμε δεν αντιδρούμε)
Ίσως φταίει ότι στην Κρήτη σταθήκαμε ιδιαίτερα ευνοημένοι αφού όλες οι μεγάλες πόλεις της νήσου βρέχονται από θάλασσα. Έτσι και για την πόλη του Ηρακλείου για την οποία θα αναφερθούμε το Κρητικό πέλαγος απλώνετε διάπλατα στα πόδια της κι όπως κι αν το κάνεις όσο υποβαθμισμένο, κακοποιημένο, καταπατημένο υπερ-εκμεταλλευμένο κι αν είναι αυτό το τεράστιο παραθαλάσσιο μέτωπο όλο και σε κάποια παράλια θα βολευτούμε. (Σε γενικές γραμμές λίγο πολύ τα ίδια ισχύουν για όλο το νησί)

Κεκλεισμένων θυρών

Απομεινάρια ερειπωμένων εξώθυρων όπως απαντώνται διάσπαρτα στα χωριά της Κρήτης, παρά την εγκατάλειψη και την φθορά τους μαρτυρούν ως τις μέρες μας την ιδιαίτερη λαϊκή αρχιτεκτονική, με την ομορφιά, την αντοχή και την διαχρονική αξία των χειροποίητων φυσικών υλικών.

 

ΚΑΜΠΑΝΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ (Μέρος Α)

Κ Α Μ Π Α Ν Ε Ι Ο   Ι Δ Ρ Υ Μ Α   

 (Ο Μύθος και η Πραγματικότητα) 

 Μέρος Α

Το Καμπάνειο Ίδρυμα είναι αναμφίβολα το μεγαλύτερο και περισσότερο γνωστό από τα ιδρύματα που αφορούν το Οροπέδιο Λασιθίου. Τόσο το ιστορικό της ίδρυσης του και η στενή συγγένεια του ιδρυτή του Ιωάννη Καμπάνη με τον μεγάλο ευεργέτη του Πανεπιστημίου Αθηνών Αντώνιο Παπαδάκη, όσο και η ομοιότητα των σκοπών τους, έχει από την αρχή της σύστασης του δημιουργήσει μια έντονα φορτισμένη συσχέτιση ανάμεσα στα δύο ιδρύματα και υψηλές προσδοκίες από τη δράση του. Ενώ όμως το Κληροδότημα Παπαδάκη ευτύχησε όχι μόνο να εκπληρώσει, αλλά και μεγάλως να υπερακοντίσει τους σκοπούς και τα οράματα του εμπνευστή του, μεγάλου ανδρός, δεν συνέβη το ίδιο και με το Καμπάνειο, το οποίο στη μακρόχρονη πορεία του μόνο δυσκολίες, εμπόδια και κακοτυχίες έχει συναντήσει.

ΚΑΜΠΑΝΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ( Μέρος Β)

 ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΚΑΜΠΑΝΕΙΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ  

(όπως έχει περιγράψει από έρευνά του ο κ. Ι. ΚΑΡΑΒΑΛΑΚΗΣ) 

Μέρος Β

Θεωρήσαμε χρήσιμο να περιλάβουμε σε ένα χωριστό κεφάλαιο όσες πληροφορίες μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε για τα διάφορα περιουσιακά στοιχεία του Καμπανείου Ιδρύματος, τόσο της κληρονομιάς Καμπάνη, όσο και της κληρονομιάς Γαλανάκη και την τύχη που είναι στην συνέχεια. Η έλλειψη σωστής πληροφόρησης στο αντικείμενο αυτό, εκτός του ότι δημιούργησε προβλήματα στο ίδρυμα παλαιότερα (έριδες Λασιθιωτών 1891-92) αλλά και πρόσφατα ακόμη (ενέργειες συγγενών Γαλανάκη για ακύρωση της Διαθήκης), δημιουργεί επίσης αμφιβολίες για την καλή διαχείριση της περιουσίας του Καμπανείου με όλα τα δυσμενή επακόλουθα για τα εκάστοτε μέλη της Διοικούσης Επιτροπής. Τα περιουσιακά στοιχεία που θα εξετάσουμε στα κεφάλαιο αυτό είναι εκείνα που περιήλθαν τελικά στην κατοχή του ιδρύματος όπως αναφέρονται στην σχετική απογραφή της περιουσίας και όχι αυτά που αναφέρονται στην Διαθήκη αφού ορισμένα από αυτά είτε δεν έγινε δυνατόν να εκκαθαριστούν (π.χ. Χρέος 2.300 λίρες του Ισμαήλ Σελίμ Πασά προς τον Ι. Καμπάνη) ή απωλέσθηκαν ενώ ακόμη ζούσε ο διαθέτης (διάφορες μετοχές που αναφέρονται στη διαθήκη του Γαλανάκη).

Καλό Χωριό Μονοφατσίου 1940-1944: Τρεις ιστορικές προσεγγίσεις

Από Γιώργος Α. Καλογεράκης

“Το Καλό Χωριό Μονοφατσίου είναι χτισμένο στους πρόποδες του λόφου, από όπου περνάει ο παραπόταμος του Αναποδάρη στον οποίο συγκεντρώνονται της Μουσούτας και της Χαντρούς. Στο χωριό κατοικούσαν αποκλειστικά οθωμανοί και είναι ένα από τα χωριά που ιδρύθηκαν την περίοδο της Οθωμανικής κατοχής, γι’ αυτό και δεν αναφέρεται στις απογραφές. Το χωριό ήταν κέντρο στήριξης του οθωμανικού στοιχείου κατά την επαναστατική περίοδο 1821 – 1830. Το χωριό, όπως αναφέρει ο Pashley στην απογραφή του, για τον δεκάχρονο επαναστατικό αγώνα, καταστράφηκε εντελώς από τους χριστιανούς και εκδιώχτηκαν οι κάτοικοί του.Στα μέσα του 19ου αιώνα, οι οθωμανοί κάτοικοι επέστρεψαν σταδιακά (μετά το 1831), αφού η Κρήτη δεν περιλήφθηκε στο ελεύθερο ελληνικό κράτος. Το εγκατέλειψαν δε οριστικά μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών. Τότε εγκαταστάθηκαν στο χωριό αποκλειστικά πρόσφυγες της Ιωνίαςª1

Με τρεις ιστορικές αναφορές, προσεγγίζουμε την κατοχική ιστορία του Καλού Χωριού Μονοφατσίου: 

Ο Γεώργιος Μαυρόκωστας, πατριάρχης της οικογένειας. Πιάστηκε στο Καστέλλι προσπαθώντας να μάθει πού τάφηκε ο γιος του Νικόλας. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς, (την ομάδα του Σούμπερτ) στο Ηράκλειο στις 12 Φεβρουαρίου 1944 σε ηλικία 70 ετών. Το σώμα του τάφηκε από τους «Σουμπερίτες» σε άγνωστο μέρος, δεν βρέθηκε ποτέ.

 Οι τρεις γιοι του Γεωργίου Μαυρόκωστα, Κωστής, Γιάννης και Μανόλης (στέκονται δεξιά )και ο γαμπρός του Δημήτρης Φαρσαράκης (στέκεται αριστερά), σύζυγός του η κόρη του Γεωργίου Μαυρόκωστα Μαρία, καταδιωκόμενοι κατέφυγαν στη Μέση Ανατολή. (Φωτογραφία αρχείου οικογένειας Μαυρόκωστα).

 Συνέχεια του αφιερώματος ( ΠΑΤΡΙΣ)

Γουσταύος Ντουράν

Ο Κρητικολάτρης ευεργέτης.

Επέλεξε τις Αλώνες για τελευταία κατοικία 

Στα νότια του Ρεθύμνου, στον ίσκιο του Κρυονερίτη μας περιμένουν οι Αλώνες. Όνομα που καθιερώθηκε μάλλον από το σχήμα του χωριού με τους φιλόξενους και καλόχαρους ανθρώπους. Είναι πολλές οι ομορφιές που σε τραβάνε να επισκεφθείς τον ευλογημένο τόπο. Κυρίως όμως μετρά η ιστορία του, με συγκλονιστικά κεφάλαια από την Εθνική Αντίσταση και το προνόμιο να το έχει επιλέξει για τελευταία του κατοικία ένας σπουδαίος Κρητικολάτρης. Ο Γουσταύος Ντουράν.

O Kρυονερίτης  ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΛΩΝΩΝ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο

Ποιος ήταν Ο Γουσταύος Ντουράν γεννήθηκε 14 Νοεμβρίου του 1906 στην Βαρκελώνη της Ισπανίας.
Ήταν απόφοιτος του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης. Μετά την επιβολή της δικτατορίας του Φράνκο, εναντίον της οποίας αγωνίστηκε σθεναρά, αυτοεξορίστηκε στις ΗΠΑ. Απέκτησε την Αμερικανική υπηκοότητα και από τότε υπηρέτησε στο υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, όπου διετέλεσε ειδικός σύμβουλος διαδοχικά στην πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κούβα, στην Αργεντινή και παρά τω βοηθώ υπουργώ Εξωτερικών για τις υποθέσεις της αμερικανικής Συμπολιτείας στην Ουάσιγκτον. Το 1946 τοποθετήθηκε στην υπηρεσία του ΟΗΕ με αντικείμενο, λόγω της μόρφωσης και των ικανοτήτων του κατ’ αρχήν τον τομέα των κοινωνικών υποθέσεων, τόσον στη Ν. Υόρκη έδρα των Ηνωμένων Εθνών όσον και αλλού. Τον Σεπτέμβριο 1960 διορίστηκε στην αποστολή του ΟΗΕ στο Κογκό και κατά την επιστροφή του στην Νέα Υόρκη μετά από ένα χρόνο, έγινε ειδικός Σύμβουλος επί των πολιτικών υποθέσεων της ίδιας χώρας. Από τον Απρίλιο 1965 διετέλεσε μόνιμος αντιπρόσωπος του ΟΗΕ στην χώρα μας, διευθυντής του εν Ελλάδι προγράμματος τεχνικής βοηθείας του Οργανισμού. Ο Γκουστάβο Ντουράν από τον γάμο του με την γνωστή επίσης εις το Ρέθυμνο, κ. Μπόντε το γένος Κρόμπτον απέκτησε τρεις θυγατέρες. (Εφ. «Κρητική Επιθεώρηση»).

Παραλία αμμουδάρας Ηρακλείου.

Παραλία αμμουδάρας η καθ΄  όλα συμπαθέστατη απέραντη ακτή άμμου μήκους περίπου 5 χλμ, με αρκετά μεγάλο πλάτος στο μεγαλύτερο μέρος της, βρίσκεται δίπλα στην πόλη του Ηρακλείου, έχοντας υποστεί την πίεση του αστικού ιστού με αποτέλεσμα  να υφίσταται όλα τα αναπόφευκτα επακόλουθα του.

Παρά ταύτα η παραλία με την δυναμική της δεν παύει να αποτελεί μία διέξοδο αποσυμπιέσεις και φυσικής εξισορρόπησης για την πόλη του Ηρακλείου καθώς κατά μήκος της μεγάλης παραλία της αμμουδάρας καταλήγουν σημαντικοί υδροβιότοποι οι οποίοι παρεμπιπτόντως θα έπρεπε να είναι  προστατευμένοι.

Παραλία αγίας Πελαγίας

Το πάλε ποτέ ειδυλλιακό ψαροχώρι στις βόρειες ακτές του νομού Ηρακλείου το οποίο ομολογουμένως η φύση το προίκισε με μια υπέροχη θάλασσα,
θα μπορούσε το δίχως άλλο να ήταν ακόμα μια πανέμορφη παραλία, όχι απλώς πανέμορφη αλλά και άνετη

ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΑ Τ Η Σ Κ Ρ Η Τ Η Σ

ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΑ  Τ Η Σ Κ Ρ Η Τ Η Σ

ΣΥΝΤΑΧΘΕΙΣΑ ΤΩ 1818

Υ Π Ο

ΖΑΧΑΡΙΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΙΔΟΥ

ΠΑΡΑΣΤΑΤΟΥ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΥ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΡΟΝΤΙΣΤΟΥ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΤΩ 1822 - 1829

ΕΝ ΚΡΗΤΗ

ΝΕΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ 19 8 3

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

(Νίκου Σταυρινίδη)

Το ανά χείρας βιβλιάριον περιήλθεν προ πολλών ετών, όλως τυχαίως, εις χείρας μου. Μοί τό προσέφερεν πρός άγοράν μία γνωστή μου κυρία της πόλεώς μας. 'Ητο δεμένον εις το τέλος ενός πολυσελίδου θρησκευτικού βιβλίου και έφερε τον τίτλον Κων. Πρακτικίδου Χωρογραφία της Κρήτης. Είχεν εκδοθή το έτος 1900 ... Το περιεχόμενος του βιβλιαρίου τούτου μοί έκαμεν αμέσως μεγάλης εντύπωσιν. Επειδή δεν εγνώριζαν πολλά περί του συγγραφέως του, έγραψα αμέσως και εζήτησα σχετικάς πληροφορίας από τον εκ Χανίων "Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών αξιότιμον κ. Νικόλαος Β. Τωμαδάκην, όστις είχε την καλωσύνην να μοι παράσχη ευγενώς το πολύτιμον εκτενές σημείωμα, όπερ διαλαμβάνεται έν αρχή του παρόντος αναδημοσιεύματος και διά τό όποιον τον ευχαριστώ θερμότατα και εντεύθεν. Πρόκειται περί σπανιωτάτου, δισευρέτου βιβλιαρίου, μή άνευρισκομένου ούτε εις τάς κυριωτέρας βιβλιοθήκας των Αθηνών, ούτε εις ιδιωτικάς τοιαύτας, καθ' όσον ήρώτησα και ήρεύνησα. Δεν προέρχεται το βιβλιάριον τούτο από την βιβλιοθήκης του Ζαχ. Πρακτικίδη, χειρόγραφον αντίγραφον του οποίου έχει κατατεθή εις το Ιστορικόν Αρχείον της Κρήτης εις Χανιά. Από περιγραφικής απόψεως των τριών πόλεων φρουρίων της Κρήτης, και πρό παντός του Ηρακλείου, το βιβλιάριον τούτο είναι ανεκτίμητον. Ασφαλώς θα πρόκειται περί εκθέσεως μυστικού πράκτορος ξένου Κράτους, ως απεφάνθη ο καθηγητής άξιοτ. κ. Νικ. Β. Τωμαδάκης. Λόγω των δυσκόλων εκδοτικών περιστάσεων, τάς οποίας διερχόμεθα νύν εν Ηρακλείω την επανέκδοσιν του σπανίου τούτου βιβλίου ανέλαβεν ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ηρακλείου κ. Νικ. Λεβεντάκης, τον οποίον και το Προεδρείον του συγχαίρω εγκαρδίως και εύχομαι να καταστήσουν τούτο γνωστόν και προσιτόν εις πάντα Κρητα.
( Ο δωρητής Ν. Σταυρινίδης )

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 

εις την έκδοσιν της ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 

πραγματευομένη  περί του περιεχομένου, της αξίας και του συντάκτου αυτής 

Επαρχία της Κρήτης και της Κυρηναϊκής Provincia Creta et Cyrene [20 π.Χ – 297 μ.Χ]

Μετά την υποταγή της ηπειρωτικής Ελλάδας το 146 π.Χ., η Κρήτη βρέθηκε στο στόχαστρο της επεκτατικής πολιτικής των Ρωμαίων στην περιοχή. To 88 π.Χ. o περσικής καταγωγής βασιλιάς του Πόντου Μιθριδάτης Στ, κήρυξε πόλεμο για να σταματήσει την προέλαση της ρωμαϊκής ηγεμονίας στο Αιγαίο. Οι δύο ισχυρότερες πόλεις της Κρήτης διχάζονται, η Κνωσός θα υποστηρίξει τον Μιθριδάτη, ενώ η Γόρτυνα θα ταχθεί εναντίον του και στο πλευρό της Ρώμης.

Το 74 π.Χ ο ρωμαίος στρατηγός Μάρκος Αντώνιος θα αναλάβει να καταστείλει την πειρατεία στην ανατολική μεσόγειο επιχειρώντας να καταλάβει το νησί της Κρήτης. Ωστόσο οι ρωμαϊκές δυνάμεις υπέστησαν ολική καταστροφή το 71 π.Χ από τους Κρήτες στρατηγούς  Λασθένη και Πανάρη ενώ ο Μάρκος Αντώνιος φυλακίστηκε από Κρήτες πειρατές και πέθανε λίγα χρόνια αργότερα Ο Λασθένης  ο οποίος καταγόταν από την Κνωσό. Είχε αναλάβει, μαζί με τον Πανάρη στρατηγό της αρχαίας πόλης της Κυδωνίας την άμυνα του νησιού εναντίον των Ρωμαίων.

Ρωμαϊκή κατάληψη της Κρήτης

Ο Κώδικας της Γόρτυνας

Ο Κώδικας της Γόρτυνας

Εκλογική Διαδήλωσις Αρχανιωτών

Επιστολικόν δελτάριον εποχής  Κρητικής πολιτείας , με στιγμιότυπο προεκλογικής συγκέντρωσης ένοπλων οπαδών  υπέρ του Ελευθερίου Βενιζέλου, στην κωμόπολη των  Αρχάνων .

ΠΗΓΗ

 Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος»

http://arhanion.blogspot.com/2013/10/blog-post_14.html

Υπήρχε μια πόλη

Υπήρχε μια πόλη

Της Λιάνα Σταρίδα 

Η κατάρρευση της γέφυρας του Κερίτη.

Γέφυρα Κερίτη

Σε κοντινή απόσταση από την πόλη των Χανίων, στο χωριό Αλικιανός, βρίσκεται η γέφυρα του Κερίτη που κτίστηκε πάνω από τον ομώνυμο ποταμό. Η γέφυρα, πετρόκτιστη και τρίτοξη, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά, αλλά και ιστορικά μνημεία της ευρύτερης περιοχής. Κτίστηκε το 1908

ΠΕΔΙΑΔΑ ΠΡΟΣΟΧΗ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ

Αεροδρόμιο το Ηράκλειο έχει  ήδη.

Το  Καστέλι πεδιάδας πρέπει  να παραμείνει η  πεδιάδα με τους ελαιώνες και  τις καλλιέργειες της , κι  όχι  αεροδρόμιο εν είδει ανάπτυξης …

http://prosoxiaerodromio.gr/

British Maps of Candia

Βρετανικοί χάρτες του χάνδακα.

The British in Crete, 1896 to 1913.

https://britishinterventionincrete.wordpress.com/2017/11/27/british-maps-of-candia-iraklion/

Οι διοικητικές διαίρεσεις της Κρήτης-Επαρχίες της Κρήτης.

Χάρτης Κρήτης Διοικητική Διαίρεση κατά την Ενετοκρατία - 16ο Αιώνα

Κακοδίκι: "Ένα χωριό έχασε την καρδιά του"

 Η τοξωτή γέφυρα στον Κακοδικιανό ποταμό

 Εδώ κτυπούσε η καρδιά του Κακοδικίου. 

  Κατέρρευσε τελικά ολοσχερώς στις αρχές του 2018, τo ιστορικό γεφύρι στο Κακοδίκι .