Candia 1897 Photographs

Crete Photo Album from 1897 inc. Seaforth Highlanders

Φωτογραφικό άλμπουμ με σπάνιες φωτογραφίες, πραγματικά ντοκουμέντα  από το τουρκοκρατούμενο Ηράκλειο του 1897, τραβηγμένες από Άγγλο στρατιωτικό κατά την διάρκεια της θητείας του στο εκστρατευτικό σώμα των Seaforth Highlanders, μέρος της διεθνούς δύναμης των μεγάλων δυνάμεων που έδρασαν την εποχή εκείνη στην Κρήτη.Τις φωτογραφίες έχει αναρτήσει ο εγγονός του Alex Rustic, στον ιστότοπο Gentleman's Military Interest Club και όπως μας διευκρινίζει ο ίδιος ( Οι περιγραφές είναι ακριβώς όπως είναι πίσω από τις φώτο, γραμμένες απο το χέρι του παππού μου). Απολαύστε το.

Ο τούρκικος δάκτυλος στην πτώση της Κρήτης

Η πολιτισμική μετάβαση της Κωνσταντινούπολης 1453
 Η δεύτερη πολιτισμική και θρησκευτική μετάβαση της πρώην ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το 1453 καθόρισε εν καιρό, για άλλη μια φορά την τύχη της Κρήτης. Είναι η σειρά του χριστιανισμού που αντικατέστησε τις αρχαίες θρησκείες κατά την πρώτη οικουμενική σύνοδο, να αντικατασταθεί τώρα από το Ισλάμ σαν επίσημη θρησκεία του μορφώματος και η σειρά της ελληνίζουσας επίσημης διαλέκτου που αντικατέστησε σταδιακά τα λατινικά, να αντικατασταθεί τώρα από την τουρκική γλώσσα.

Τρεις στους χίλιους.

(Εικόνα από την ιστοσελίδα της Αρχιεπισκοπής Κρήτης)

Δήλωση Διακοπής Μνημμοσύνου

Επιστολή κληρικών προς τους Αρχιερείς της Εκκλησίας τηςΚρήτης:

Σεβασμιώτατοι Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
ὡς Κληρικοὶ τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης καὶ ὡς πιστὰ τέκνα τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ἐπιτρέψατέ μας νὰ σᾶς μεταφέρουμε τὴν ἀγωνία καὶ τὸν προβληματισμὸ μας.

Πρωτότυπα Εθνικά ποιήματα Χανίων 1907

Πρωτότυπα Εθνικά ποιήματα , Δημήτριου Γ. Σγουράκη, γραμμένα στα Χανία το 1907

(για να τα διαβάσετε κλικάρεται  στην  εικόνα )

Εμανουήλ Κρανιωτάκης Κρητικός οπλαρχηγός 1866

Ο ηρωικός καπετάνιος του 1866 Εμμ. Κρανιωτάκης

Ο πρόμαχος της ελευθερίας της Κρήτης Εμμ. Κρανιωτάκης, εξάδελφος του Ηρακλή Κοκκινίδη, με τον οποίο σκοτώθηκαν την ίδια ημέρα (2 Μαρτίου 1868) σε διαφορετικές μάχες.

Φωτογραφίες του οπλαρχηγού Εμμανουήλ Κρανιωτάκη από το Κράσι Πεδιάδος  μια ηρωική μορφή, ο οποίος σκοτώθηκε από τις σφαίρες των Τούρκων στις Γούβες, στις 2 Μαρτίου 1868, την ίδια ημέρα που στην περιοχή του Γαζίου έβρισκε το θάνατο μια άλλη θρυλική μορφή, ο Ηρακλής Κοκκινίδης.
Κι οι δύο τους ήταν μόλις 26 χρόνων, και μάλιστα εξαδέλφια. Η απώλειά τους ήταν καίριο πλήγμα στον απελευθερωτικό αγώνα του νησιού, που βρισκόταν σε μια κρίσιμη φάση.

Ρίμα για τον θάνατο του Κρητικού επαναστάτη Εμμανουήλ Κρανιωτάκη.

Ο θρήνος για τον Κρανιωτάκη σε ποίημα ανώνυμου ποιητή

Ο θάνατος του Κρανιωτάκη θρηνήθηκε σε ποίημα ανώνυμου ποιητή. Ο ποιητής -όπως σημειώνει η κ. Θεοδοσία Αργυράκη – Ασαργιωτάκη- που ύμνησε τον Εμμανουήλ Κρανιωτάκη με το μακροσκελές ποίημά του εξιστορεί την όλη δράση του τιμημένου αυτού παλικαριού στην επανάσταση του 1866. Το τραγούδι του Κρανιωτάκη βρέθηκε σε χειρόγραφο του ιερέα Νικηφόρου Νικηφοράκη το 1914. Ο κάτοχος του χειρογράφου παρέδωσε το ποίημα, γραμμένο σε γραφομηχανή ποίημα στον αείμνηστο Νικόδημο Κριτσωτάκη, ο οποίος το δημοσίευσε στο πλαίσιο της μελέτης του «Ο θάνατος του επαναστάτη Εμμανουήλ Κρανιωτάκη» (1982).
Το ποίημα είναι το παρακάτω:
Άσμα τραγούδι του αρχηγού Εμμ. Κρανιωτάκη εκ του χωρίου Κράσι της Επαρχίας Πεδιάδος φονευθέντος εις το πεδiον της μάχης την 2αν Μαρτίου γεννωμένης το 1868 ημέρα Σάββατο εις Γούβες.

Πάσα ταχιά με τη δροσιά π’ ανοίγει το λουλούδι
Αφουγκραστείτε να σας πω λυπητερόν τραγούδι
Τραγούδι να το μάθετε τραγούδι να το λέτε
Τον Κρανιωτάκη αρχηγό καθημερνώς να κλαίτε
Ως τρέχει το κρυγιό νερό και μπαίνει μες τ’ αυλάκι
Αφουγκραστείτε να σας πω γι’ αυτόν τον Κρανιωτάκη

Ηρακλής Κοκκινίδης

Ο Ήρωας Ηρακλής Κοκκινίδης

Του Μανώλη Ε. Δετοράκη*

Προκαλεί πράγματι μεγάλη εντύπωση στον ερευνητή, πως ένας άνδρας ηλικίας μόλις 25 ετών, εκλέγεται συναρχηγός δύο σημαντικών επαρχιών και ουσιαστικά κύριος αρχηγός, επιβάλλεται, διακρίνεται και καθίσταται σύμβουλος όχι μόνο για τους συμπολεμιστές και τον αγωνιζόμενο λαό αλλά και για το Έθνος. Ήταν ασφαλώς η γιγάντια και ωραία μορφή του, η αρχοντική του συμπεριφορά, η γενναιότητα και η τόλμη, η ταχύτητα και η αμεσότητα στις στρατιωτικές του ενέργειες, ακόμη και το θρυλικό όνομα που έφερε, που παρέπεμπε σε ένα μυθικό ήρωα της Ελληνικής Ιστορίας, τιμωρό των κακών και προστάτη των αδυνάτων.
Η Επανάσταση της Κρήτης του 1866, με το σύνθημα Ένωσις ή Θεάνατος, δεν ήταν μόνο μια ένοπλη διαμαρτυρία των καταδυναστευόμενων Κρητικών τοπικού χαρακτήρα εναντίον του πιο βάρβαρου κατακτητή.

Γαλλικό Ντοκιμαντέρ για την Κρήτη του 1935

Η Κρήτη χωρίς τους Θεούς - En Crète sans les dieux.

Γαλλικό Ντοκιμαντέρ για την Κρήτη του 1935 των René Zuber και Roger Leenhardt.

Στο ντοκιμαντέρ καταγράφεται ένας ανεκτίμητος πολιτιστικός θησαυρός του Κρητικού τύπου, του τόπου , και τρόπου της καθημερινής ζωής στο νησί.Καταγράφονται τοπία από παρθένες παραλίες ,από  ειδυλλιακές πόλεις ,και τους αναλλοίωτους τότε ορεινούς όγκους της Κρήτης. Εικόνες άλλων εποχών, μίας άλλης Κρήτης και μιας άλλης ψυχής, που αφήσαμε και σαρώθηκε χωρίς να αναρωτηθούμε καν , αν άξιζε να έχουμε διασώσει κάτι ;

Κρητική βιβλιογραφία

Κατάλογος Κρητικής βιβλιογραφίας (μέρος α΄)

Η ΘΡΥΛΙΚΗ ΕΠΟΠΟΙΪΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 1941
Πρόλογος Θρ. Τσακαλώτου
Ι. Βολωνάκη
Αθ. χ.χ.,σ. 269

Κρητική βιβλιογραφία.

Κατάλογος Κρητικής βιβλιογραφίας (μέρος β΄)

ΕΡΩΦΙΛΗ. 
Τραγωδία Γεωργίου Χορτάτζη 1600, εκδιδόμενη εκ των αρίστων πηγών μετ' εισαγωγής και λεξιλογίου
υπό Στ. Ξανθουδίδου
Αθ. 1928, σ. 166

Βιβλιογραφία για την Κρητική διάλεκτο. ( Όϊ άλλη ακατεχιά)

Μερικά απο τα βιβλία που αφορούν ή εμπεριέχουν πληροφορίες για την Κρητική διάλεκτο:

Όϊ άλλη ακατεχιά

Κρητική λογοτεχνία -Πύλη για την ελληνική γλώσσα

Κρητική λογοτεχνία

• 1.1. HΟLTON, D., επιμ. [1997] 2002. Λογοτεχνία και κοινωνία στην Κρήτη της Αναγέννησης. Μτφρ. Ναταλία Δεληγιαννάκη, 4η έκδ. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
• 1.2. ΑΛΕΞΙΟΥ, Σ. 1988. Η Κρητική λογοτεχνία την εποχή της Βενετοκρατίας. Στο Κρήτη. Ιστορία και πολιτισμός, επιμ. Ν.Μ. Παναγιωτάκης. Τόμος δεύτερος, 197-229. Ηράκλειο: Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Κρήτης.

Κοντό κιόλα να χαρίσουνε θέλει τα χρέητα;

Τα παράξενα κρητικά επιρρήματα
Τα κρητικά, μαζί με τα κυπριακά, πρέπει να είναι η πιο συγκροτημένη και πλούσια από τις ελληνικές διαλέκτους που είναι άμεσα κατανοητές από τον ομιλητή της κοινής ελληνικής (εξαιρώ δηλαδή ποντιακά και τσακώνικα). Κάτι που μου έχει κάνει εντύπωση σε σχέση με το διαλεκτικό λεξιλόγιο των κρητικών, αν και μπορεί να λαθεύω, είναι πως (μου φαίνεται ότι) έχουν πολλά επιρρήματα που διαφέρουν από την κοινή ελληνική. Το διαλεκτικό λεξιλόγιο θα περίμενα να διαφοροποιείται κυρίως στα ουσιαστικά, λιγότερο στα ρήματα και ακόμα λιγότερο στα επιρρήματα, βλέπω όμως ότι στα κρητικά υπάρχουν πολλά επιρρήματα που δεν τα έχει η κοινή ελληνική (και αντίστροφα: επιρρήματα της κοινής δεν τα έχει το κρητικό ιδίωμα).

Λέξεις τουρκικής προέλευσης στο κρητικό ιδίωμα.

Τιτλοφορείται το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Βασίλη Ορφανού μία έκδοση της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης.  το «Λέξεις τουρκικής προέλευσης στο κρητικό ιδίωμα» εκτείνεται σε σχεδόν 600 σελίδες και περιέχει περίπου 3.000 λήμματα, και λέξεις τουρκικής προέλευσης του κρητικού γλωσσικού ιδιώματος.

-Ο Ορφανός καταγράφει επίσης όλες τις σύνθετες και παράγωγες λέξεις, ακόμα και όταν μόνο το ένα συνθετικό είναι τουρκογενής λέξη, - δεν περιλαμβάνει λέξεις που, αν και στις πηγές αναφέρονται ως τουρκικά δάνεια, έχουν μπει στη γλώσσα απευθείας απο τα αραβικά, ας πούμε το ζάρι

αμέτι μουχαμέτι

Η διαδρομή της έκφρασης αμέτι μουχαμέτι από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα.

Ερευνητικό άρθρο του Βασίλη Ορφανού μελετητή της κρητικής διαλέκτου.

Στο Τουρκικό λεξιλόγιο της Νέας Ελληνικής του Ι. Τ. Παμπούκη, στο λήμμα ιμέτι διαβάζουμε: «ιμέτι το – α[ραβ]. ümmet = έθνος, λαός• ümmeti Mahomet = οι μουσουλμάνο• παραμορφωμένη την έκφρ. βλ. στις λ. αμέτ, αμέτης , αμέτι . Ορίστε, λέγ’ Αλήπασας, ιμέτι Μουχαμέτη. (325,205)» ,
Ο στίχος αυτός, σύμφωνα με την παραπομπή, βρίσκεται στο έργο του Κων. Σάθα Ιστορικαί Διατριβαί.

Τρεις γενιές Ξυλούρηδες

Στου Ψηλορείτη τη κορφή το χιόνι δεν τελειώνει,

ώστε να λιώσει το παλιό καινούριο το πλακώνει.

Φεστιβάλ Κρητικού Στίβου

Σε θεσμό έχει εξελιχθεί το Φεστιβάλ Κρητικού Στίβου στον Άγιο Νικόλαο, που  διοργάνωσε  για 4η συνεχή χρονιά ο Αθλητικός Σύλλογος Λασιθίου,

σε συνεργασία με τον ΕΑΣ ΣΕΓΑΣ Κρήτης, και άλλους φορείς.

Το αθλητικό φεστιβάλ περιλαμβάνει περιφερειακούς αγώνες δρόμου σε δημόσια οδό, αγώνες επίδειξης σφαιροβολίας με δύο διαδοχικά βάρη, αλμάτων σε μήκος άνευ φοράς, αλμάτων σε ύψος και το πρόγραμμα Kids' Athletics.

agios nikolaos cliff diving

(Για εντυπωσιακά μακροβούτια κάντε κλικ στην εικόνα )

Little Island

Το μικρού μήκους Ντοκιμαντέρ «Little Island» ​περιγράφει την ιστορία ενός ανθρώπου που επέλεξε να ζει για 40 περίπου χρόνια σ’ ένα μικρό νησί στα νότια της Κρήτης. Μέσα από τα χρόνια κατάφερε να διαμορφώσει τη ζωή του και να επιβιώνει παρά τις αντίξοες συνθήκες. Η ζωή του αναστατώνεται από την επιμονή των δασικών αρχών να τον απομακρύνουν από εκεί. Εκείνος όμως δεν ήταν διατεθειμένος να εγκαταλείψει ποτέ το μικρό νησί.

Marie Espérance von Schwartz σ΄ένα κομμάτι “παραδείσου”

ΜΕΣΑΡΑ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1869
Μίρκα Παλιούρα

Η αγγλο-γερμανίδα βαρόνη  Marie Espérance von Schwartz (1818-1899) γνωστή και με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Ελπίς Μέλαινα, κόρη και σύζυγος εύπορων τραπεζιτών και εμπόρων, προσωπικότητα αντισυμβατική και άκρως ενδιαφέρουσα, με κλασική μόρφωση και φιλολογικά ενδιαφέροντα, συγγραφική δραστηριότητα, πολιτική, φιλανθρωπική και φιλοζωική δράση, οπαδός της εναλλακτικής φυσικής ιατρικής και χορτοφάγος, πραγματοποιούσε μια περιήγηση από τα Χανιά προς το ανατολικό τμήμα της Κρήτης

Ελπίς Μέλαινα. Περιηγήσεις στην Κρήτη 1866-1870.

ΜΕΛΑΙΝΑ ΕΛΠΙΣ  (MARIE ESPÉRANCE VON SCHWARTZ) 
Ελπίς Μέλαινα. Περιηγήσεις στην Κρήτη 1866-1870. 
Με 14 τοπιογραφίες του Joseph Winckler και έναν χάρτη της Κρήτης  
Μετάφραση – Εισαγωγή – Σχόλια: Ιωάννα Μυλωνάκη

Πατήστε εδώ για να διαβάσετε το βιβλίο.

Τον Ιανουάριο του 1866 η Marie Esperance von Schwartz (1818-1899) αποβιβάζεται στο λιμάνι των Χανίων γιαένα ταξίδι στην Κρήτη, το οποίο είχε τελικά πολύ μεγαλύτερη διάρκεια από τις αρχικές προβλέψεις. Γερμανίδα, αλλά βρετανή υπήκοος, εύπορη, διαζευγμένη, γνωστή για το φιλολογικό της σαλόνι στη Ρώμη, τη στενή σχέση της με τον Γαριβάλδη, η Ελπίς Μέλαινα αναζητά την εποχή εκείνη ένα νέο πεδίο δραστηριότητας και προσφοράς σε τόπο δύσκολο μεν, αλλά παράξενο και ελκυστικό.