Ο ηρωικός καπετάνιος του 1866 Εμμ. Κρανιωτάκης
Ο πρόμαχος της ελευθερίας της Κρήτης Εμμ. Κρανιωτάκης, εξάδελφος του Ηρακλή Κοκκινίδη, με τον οποίο σκοτώθηκαν την ίδια
ημέρα (2 Μαρτίου 1868) σε διαφορετικές μάχες.
Κι οι δύο τους ήταν μόλις 26 χρόνων, και μάλιστα εξαδέλφια. Η απώλειά τους ήταν καίριο πλήγμα στον απελευθερωτικό αγώνα του νησιού, που βρισκόταν σε μια κρίσιμη φάση.
Τις σπάνιες αυτές φωτογραφίες μάς παραχώρησε η εικαστικός και συγγραφέας κ. Θεοδοσία Αργυράκη- Ασαργιωτάκη, απόγονος του μεγάλου επαναστάτη (ο Κρανιωτάκης ήταν θείος του παππού της), μαζί με πληροφορίες για τη ζωή του, κι ένα ποίημα ανώνυμου ποιητή που θρήνησε το θάνατο του οπλαρχηγού. Για να έχομε μια ολοκληρωμένη εικόνα για τη ζωή και το θάνατο του Εμμανουήλ Κρανιωτάκη… δημοσιεύομε τις εκθέσεις που σχετίζονται με τη μάχη των Γουβών και το θάνατό του, που συντάχτηκαν από τον συγχωριανό του (ήταν κι οι δύο από το Κράσι) νεαρό, τότε, πληρεξούσιο της Γενικής Συνέλευσης Αντώνιο Μιχελιδάκη, αλλά και από τον Κωνσταντίνο Σφακιανάκη, γενικός αρχηγό των 6 ανατολικότερων επαρχιών της Κρήτης κατά την επανάσταση του 1866, πατέρα του μετέπειτα πρώτου πρωθυπουργού του νησιού Ιωάννη Σφακιανάκη. Τις εκθέσεις εντοπίσαμε στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, στο Κρητικό Αρχείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, αλλά και στην εφημερίδα «Αιών». Κατά την έρευνά μας εντοπίσαμε και άλλα στοιχεία που σχετίζονται με το θάνατο του Κρανιωτάκη, όπως μια επιστολή του Α. Μιχελιδάκη επίσης στην εφημερίδα «Αιών», με την οποία γνωστοποιούσε την απώλεια, αλλά και τον επιμνημόσυνο λόγο του Νικολάου Σαρίπογλου, που είχε εκφωνηθεί στο κοινό μνημόσυνο για τον Κοκκινίδη και τον Κρανιωτάκη, που είχε γίνει στις 24 Μαρτίου 1868 στη Μητρόπολη των Αθηνών. Ο λόγος του Σαρίπογλου είχε αρχικά δημοσιευτεί στον «Αιώνα» και λίγο αργότερα εκδόθηκε σε φυλλάδιο, το οποίο υπάρχει στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Ο Εμμανουήλ Κρανιωτάκης γεννήθηκε στο Κράσι το 1842. Την ίδια χρονιά είχε γεννηθεί στο Κεραμούτσι ο εξάδελφος του Ηρακλής Κοκκινίδης που, όπως προαναφέραμε, σκοτώθηκε την ίδια ημέρα με τον Κρανιωτάκη. Κι οι δυό τους είχαν καταγωγή από την Κράνα. Εντοπίζομε τον Κρανιωτάκη μέλος της Γενικής Συνέλευσης που κήρυξε την επανάσταση του 1866, ως εκπρόσωπο της επαρχίας Πεδιάδας. Η υπογραφή του υπάρχει κάτω από τα δύο πρώτα κείμενα που απευθύνθηκαν τόσο στο σουλτάνο, όσο και προς τους προξένους των μεγάλων δυνάμεων. Αυτό το δεύτερο, μάλιστα, έθετε και το θέμα της απελευθέρωσης της Κρήτης, ενώ το πρώτο, όπως ήταν το σχέδιο των επαναστατών, έθετε δευτερεύοντα θέματα. Το πρώτο, όμως, που αποτελούσε ουσιαστικά διακήρυξη ελευθερίας και ήταν στην ουσία ένα μυστικό κείμενο, δεν δόθηκε για υπογραφή σ’ ολους τους πληρεξουσίους, καθώς δεν είχαν όλοι τους την εξουσιοδότηση από τις επαρχίες τους για την κήρυξη εθνικής επανάστασης. Ο Αντώνιος Μιχελιδάκης στην επιστολή που δημοσίευσε στην εφημερίδα «Αιών», στις 4 Απριλίου 1869, ανέφερε ότι ο Κρανιωτάκης είχε συμμετοχή στο μοναστηριακό ζήτημα του 1865, που για την ανατολική Κρήτη αποτέλεσε μια αφορμή της επανάστασης, ενώ υπήρξε ο πρώτος εκπρόσωπος των ανατολικότερων επαρχιών της Κρήτης στην πρώτη προσωρινή κυβέρνηση της Κρήτης, η οποία είχε συγκροτηθεί στις αρχές του 1867.
Με την αρχή του αγώνα, σημειώνει η κ. Θεοδοσία Αργυράκη- Ασαργιωτάκη, δεν του αρκούσε φυσικά η συμμετοχή στη συνέλευση και στα πολιτικά όργανα της επανάστασης, γι αυτό και αποφάσισε να συγκροτήσει δικό του σώμα. Επικαλούμενη τον Ιωάννη Μουρέλλο, που έχει αναφερθεί σχετικά στην «Ιστορία της Κρήτης», μας μεταφέρει επιστολή του Κρανιωτάκη προς τον υποπρόξενο της Ρωσίας στην Ανατολική Κρήτη Ιωάννη Μιτσοτάκη, κρυφό αλλά ένθερμο υποστηρικτή, σύμβουλο και χρηματοδότη των επαναστατών. Στην επιστολή αυτή σημείωνε: «Έχω απόφασιν να κάμω ένα σώμα από 200 άντρες με αδελφοποίησιν και ορκομωσίαν,να υποστηρίξουμε την επανάστασιν, το οποίον και θα κάμωμε εξάπαντος. Αλλά άραγε είναι τρόπος να με ευκολύνη η επιτροπή των Αθηνών ολίγον χρηματικώς προς διατήρησιν τουλάχιστον των ανθρώπων τούτων; Εγώ εάν είχον, ήθελον θυσιάσει και τον τελευταίον μου οβολόν .Ζητώ να δανεισθώ ατομικά μου 100 ναπολεόνια με υποθήκην αλλά δεν γνωρίζω εάν εύρω».
Μαζί με τον Αντώνιο Ξανθουδίδη -συμπληρώνει η κ. Θεοδοσία Αργυράκη- Ασαργιωτάκη επικαλούμενη τον Βασίλειο Ψιλάκη- τον Τυλλιανάκη, τον Ρ. Κούνδουρο, τον Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιο, τον Μιχάλη Βιστάκη, τον Χριστόφορο Αργυράκη, τον Στυλιανό Παπαδάκη από το Βραχάσι, το συγχωριανό του Λ. Παπαδάκη, δημοδιδάσκαλο, τον αδελφό του Μιχάλη Κρανιωτάκη, κι άλλους, αποτελούσαν τον όμιλο των προοδευτικών νέων της εποχής εκείνης. Αυτοί ήταν που όρθωσαν το ανάστημα τους, έσπειραν το σπόρο της αφύπνισης και έγιναν πρωτεργάτες του ξεσηκωμού του 1866. Ο Ηρακλής Κοκκινίδης και ο Εμμανουήλ Κρανιωτάκης ήταν δυο από τους αγαπημένους άνδρες που πλαισίωναν τον γέρο Κόρακα και τον εκτιμούσαν σαν πατέρα τους .
Ο Εμμανουήλ Κρανιωτάκης, ο ιδεολόγος αγωνιστής, με μια καρδιά παλλόμενη από απέραντο πατριωτισμό, από ανείπωτη αγάπη προς την ανεξαρτησία την χιλιοκαμμένης Κρήτης, δεν ήταν μόνο επαναστάτης αλλά και άνθρωπος, έστελνε γραφές στην Αθήνα πως οι Κρητικοί πεθαίνουν από την πείνα, που δείχνει ότι πονούσε το λαό και ήθελε με τα γράμματα του να συγκινήσει τους κυβερνήτες της ελεύθερης Ελλάδας να ενδιαφερθούν για την επιβίωση του κρητικού λαού που λιμοκτονούσε.
Ο Κρανιωτάκης πήρε μέρος σε πολλές μάχες, και φυσικά διακρίθηκε σε όλες για τη γενναιότητα και την αυταπάρνησή του. Μεταξύ αυτών ήταν και η μάχη στο Σίσι.
Στις 2 Μαρτίου, μαζί με άλλους συντρόφους του, αποφάσισε να χτυπήσει τους Τούρκους που είχαν εγκατασταθεί στο Σκοτεινό και τις Γούβες κι αποτελούσαν φόβο και τρόμο για τους κατοίκους της περιοχής. Οι Τούρκοι είχαν τη βάση τους στο οχυρωμένο σπίτι του αγά της περιοχής. Μετά από πολύωρη μάχη ο Κρανιωτάκης σκοτώθηκε, μαζί με μερικούς ακόμη συντρόφους του. Την ίδια ημέρα, μερικά χιλιόμετρα δυτικότερα, έβρισκε το θάνατο κι ο Κοκκινίδης.
Για το θάνατο του Κρασανού επαναστάτη – γράφει η κ. Αργυράκη – Ασαργιωτάκη- ο Κόρακας δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τα δάκρυα. Όπως έκανε και για τον Ηρακλή Κοκκινίδη. Για το θάνατο των δύο παλικαριών και εξαδέλφων ο Χατζής Ζαχαριάδης έγραψε:
Εστείλανε του Κόρακα κι άλλο κακό μαντάτο Κρανιώτης εσκοτώθηκε το ίδιο το Σάββατο
Ο Κόρακας εδάκρυσε εκείνη την ημέρα που έχασε δυο αρχηγούς τους έφαγε η σφαίρα.
Την εποχή εκείνη περισσότερο ήταν ευχερέστερος και πιο συνηθισμένος ο ποιητικός λόγος πάρα ο πεζός, όλα τα έπη τότε και πιο πριν που η μούσα ενέπνεε τους απλούς ανθρώπους να εξωτερικεύουν τις σκέψεις τους πάνω σε γεγονότα που δημιουργούνταν και έδιναν τα ερεθίσματα στην ψυχή τους.
ΠΗΓΗ
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως