Κουζουλάδες : 5η ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΚΡΗΤΩΝ ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΕΠΟΣ 1940-41

28 Οκτωβρίου 2015

5η ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΚΡΗΤΩΝ ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΕΠΟΣ 1940-41

ΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ 1940-1941

Οι απώλειες της V Μεραρχίας στο μέτωπο του πολέμου, υπήρξαν απογοητευτικά μεγάλες. Είχε 1.141 νεκρούς, 2.025 τραυματίες, 2.553 παγόπληκτους και 434 με διάφορα νοσήματα. Το σύνολο δηλαδή των απωλειών, έφτασε τους 6.154. Η V ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΚΡΗΤΩΝ είχε τις μεγαλύτερες απώλειες, συγκριτικά με όλες τις άλλες ελληνικές Μεραρχίες

ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΕΠΟΣ 5^ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΚΡΗΤΩΝ 1940-41

«Μην ανησυχείτε για μένα,είμαι καλά και δεν σας το κρύβω, ότι το διασκεδάζω με την ψυχή μου, καθώς βλέπω τους Ιταλιάνους να το βάζουν στα πόδια σαν τους λαγούς».

Το ιστορικά υποφωτισμένο αυτό κεφάλαιο, φανερώνει ότι η ιστορία της Κρήτης κορυφώνεται στα ορεινά και δυσπρόσιτα μονοπάτια της Αλβανίας κι έτσι δεν έχει μόνο τοπικό χαρακτήρα. Εξακτινώνεται και καλύπτει κατά τρόπο ευδιάκριτο και δηλωτικό, ότι όπου χρειαστεί οι Κρητικοί, δείχνουν το ακατάβλητο θάρρος τους και το ακαταμάχητο πνεύμα, που τους διακρίνει.

Η V Μεραρχία της Κρήτης δεν ήταν δημιούργημα του Β’ Παγκόσμιου πολέμου. Για πρώτη φορά συγκροτήθηκε με το Β.∆. της 17.9.1912. Η δράση της υπήρξε σημαντική στον Α’ και Β’ Βαλκανικό πόλεμο, τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο και τη Μικρασιατική εκστρατεία. Έδρα της ήταν τα Χανιά.

Μεταξύ των μονάδων που επιστρατεύθηκαν κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, ήταν και η V Μεραρχία. Συγκροτούνταν από τα: 14ο, 43^ο και 44ο Συντάγματα πεζικού με αντίστοιχες έδρες τα Χανιά, το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο, το V Σύνταγμα πυροβολικού της Σούδας, το Λόχο Σκαπανέων και ∆ιαβιβαστών, το Στρατιωτικό Νοσοκομείο Χανίων και τους άλλους απαραίτητους Μερ/κούς Σχηματισμούς. Με την κήρυξη της χώρας σε κατάσταση πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940, άρχισε η ανάπτυξη και συγκρότηση των προβλεπόμενων μονάδων και μάλιστα με πυρετώδη ρυθμό και ακράτητο ενθουσιασμό.

Μέχρι της 6ης Νοεμβρίου, είχε περατωθεί η προσέλευση των εφέδρων. Στις 20-22-23 και 25 Νοεμβρίου και μέχρι τις 4 ∆εκεμβρίου, είχε ολοκληρωθεί η μεταφορά από τα λιμάνια της Σούδας και του Ηρακλείου ολόκληρης της V Μεραρχίας στην περιοχή Αμυνταίου, Πτολεμαΐδας, Άργους Ορεστικού. Η συνολική δύναμη της Μεραρχίας αποτελούνταν από 566 αξιωματικούς, 18.662 οπλίτες, 687 υποζύγια και 81 οχήματα.

Η V Μεραρχία με τη μεταφορά της στη Βόρεια Ελλάδα, αντικαταστάθηκε από τη Στρατιωτική ∆ιοίκηση Χανίων, υπό τον Αντιστράτηγο Ιωάννη Αλεξάκη. Η δύναμη της νέας μονάδας αποτελούνταν από τρία Τάγματα, τα οποία λίγο αργότερα, μετακινήθηκαν επίσης στην ηπειρωτική Ελλάδα. Με την αποστολή 3.000 ακόμα Κρητικών στις 5-4-1941, που μόλις είχαν τελειώσει τη βασική τους εκπαίδευση, η Κρήτη έμεινε εντελώς ανυπεράσπιστη. Τη στρατιωτική αυτή απογύμνωση, την αναφέρει σε έκθεσή του ο Προσωπάρχης του Υπουργείου Στρατιωτικών Στρατηγός Σόλωνας Καφάτος, που σημειώνει χαρακτηριστικά:

«Άπαν το εν τη νήσω πολεμικόν υλικόν, μέχρι και του τελευταίου κιβωτίου πυρομαχικών και παν μεταφορικόν μέσον, μέχρι και του τελευταίου αυτοκινήτου ή ημιόνου, επιταχθέντα εφορτώθησαν δια το Αλβανικόν μέτωπον».

Η αποδυνάμωση και ο στρατιωτικός παροπλισμός της Κρήτης

κατά τη γνώμη ορισμένων δεν ήταν τυχαία. Ο Ηλίας Φιλιππίδης στο βιβλίο του «Κρήτη 1941» γράφει χαρακτηριστικά:
«...ο τρόπος αντιμετώπισης της 5ης Μεραρχίας, αποδεικνύει όχι μόνο το μίσος των καθεστωτικών της 4ης Αυγούστου κατά των Κρητικών, λόγω των κινημάτων του 1935 και του 1938, αλλά και την πρόθεσή τους να μη συνεχιστεί ο πόλεμος στην Κρήτη, έτσι ώστε να μην αναδειχθεί το νησί σε ελεύθερο προπύργιο του Ελληνισμού. Γι’ αυτό και αντιμετώπιζαν την 5η Μεραρχία περισσότερο ως σύνολο πολιτικών ομήρων και καταδίκων, παρά ως στρατιώτες της πατρίδας, που υπερέβαλαν τους εαυτούς τους, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους».

Με την κήρυξη του πολέμου, το Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής στέλνει μια ομάδα αξιωματικών, για την αναγνώριση της όλης κατάστασης που επικρατούσε στην Κρήτη. Το Στρατηγείο όμως δεν διέθετε επαρκή δύναμη, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί το σχέδιο σοβαρής ενίσχυσης του νησιού. Περιορίστηκε απλά να αποστείλει μικρή και ασήμαντη για τις ανάγκες του στρατιωτική δύναμη. Η διαφημιστικού χαρακτήρα πληροφορία των Βρετανών ότι η Κρήτη είχε μεταβληθεί σε οχυρό τύπου «Μάλτας», ήταν εξωπραγματική και αστήρικτη. Τότε

εκφράστηκαν δικαιολογημένα παράπονα των Κρητικών, που τόνιζαν γιατί να μετακινηθεί η Μεραρχία και να μην αγωνιστεί εδώ σε γνώριμα εδάφη, με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Η Μεραρχία από τη Μακεδονία, μετακινήθηκε οδικώς και έφτασε στην περιοχή Μπομπετσίστας, Κιάφε Ψεξές, Βυθκούκι, όπου και στάθμευσε. Στις 29 Ιανουαρίου η Μεραρχία πήρε μέρος στον αγώνα, καλύπτοντας τον τομέα Κλεισούρας – Τρεπεσίνας. Σ’ όλο το διάστημα των επιχειρήσεων στα μέτωπα των συγκρούσεων, που κράτησαν από τις 29-1-1941 μέχρι τις 12-4-1941 η V Μεραρχία έδωκε πεισματώδεις μάχες για να κρατήσουν τις θέσεις τους στα υψώματα που είχαν καταλάβει οι στρατιώτες. Σε μάχες σώμα με σώμα πολλές φορές, καταλήφθηκαν οχυρω-

μένα υψώματα καθώς και πλησιόχωρα χωριά, μεγάλος αριθμός αιχμαλώτων, όπλα, καθώς και ολόκληρες αποθήκες πυρομαχικών. Προκειμένου να διασπάσουν οι Ιταλοί την ελληνική διάταξη, εξαπέλυσαν την εαρινή καλούμενη επίθεση στις 9 Μαρτίου, η οποία κράτησε 17 ολόκληρες μέρες. Την επίθεση αυτή, παρακολούθησε από παρατήρητήριο ο ίδιος ο Μουσολίνι. Η έντασή της ήταν ιδιαίτερα μεγάλη τις επτά πρώτες μέρες. «Μην ανησυχείτε για μένα,έγραφε ο στρατιώτης Βαρθολομαίος Στικτάκης στους δικούς του στην Κρήτη. Είμαι καλά και δεν σας το κρύβω, ότι το διασκεδάζω με την ψυχή μου, καθώς βλέπω τους Ιταλιάνους να το βάζουν στα πόδια σαν τους λαγούς».

Αλλά και η Μεραρχία που χαρακτηριζόταν ως εφεδρεία Αρχιστρατήγου με ∆ιοικητή τον Υποστράτηγο Γεώργιο Παπαστεργίου, αντιμετώπισε ανυπέρβλητες δυσκολίες, κακουχίες και αιματηρές θυσίες. Ο πρώτος εφιαλτικός κίνδυνος ήταν οι οβίδες του εχθρού, που έπεφταν ασταμάτητα. Όταν μάλιστα έπεφταν στο κρυσταλλιασμένο χιόνι, το συντρίβανε,σηκώνοντας ολόκληρα κομμάτια, επικίνδυνα να ξεσχίσουν τις σάρκες των πολεμιστών μας, σαν αιχμηρά μαχαίρια. Βοηθούσαν έτσι τη φονική δράση των ιταλικών οβίδων. Άλλος ενοχλητικός εχθρός, ήταν οι ψείρες, που βρίσκονταν προσκολλημένες για τροφοδοσία στα κουρασμένα και καταπονημένα σώματα των φαντάρων. Το ανυπόφορο κρύο που κυμαινόταν στους -10 και -20ο C στην Τρεπεσίνα, δεν ευνοούσε την επιμελητεία και τον ανεφοδιασμό, ευνοούσε όμως τα κρυοπαγήματα. Τα νοσοκομεία είχαν γεμίσει από ακρωτηριασμένους μαχητές μας. Εύστοχα θα αποδώσει την εικόνα αυτή ο Θ.Παπακωνσταντίνου όταν γράφει:

«Περισσότερον όμως φθοράν και από τα μέσα του πολέμου και από τας νόσους προεκάλουν τα κρυοπαγήματα, τα ύπουλα και αναπόφευκτα, τα οποία ενέκρωσαν τα άκρα των μαχητών.

Υποχρεωμένοι να καταυλισθούν όπου ευρίσκοντο, βρεγμένοι και

κοκκαλιασμένοι από την παγωνιά, υφίσταντο νέκρωσιν των ιστών, λόγω του ψύχους και της κακής κυκλοφορίας. Το πόδι εκοκκίνιζεν, εβάραινεν, επρήσκετο και επονούσεν ωσάν να το ετρυπούσαν πυρακτωμένακαρφιά. Κατόπιν άρχιζε να μελανιάζει, εφούσκωνεν, εγίνετο μαυροπράσινον και τέλος έσκαζεν εις διάφορα σημεία, από τα οποία έρρεαν δυσώδη ερυθροκίτρινα υγρά –δηλαδή αίμα και πύον.

Τότε ήτο πλέον αργά δια κάθε θεραπείαν. Μόνο μετην αποκοπήν των προσβληθέντων μελών ηδύνατο να αποφευχθεί ο θάνατος. Αι μονάδες, αι οποίαι ευρίσκοντο είς τας προφυλακάς και εις μεγάλα υψώματα, επλήρωσαν βαρύτατα τον νέον αυτόν ύπουλον εχθρόν».

Υπολογίζεται ότι 30.000 Έλληνες στρατιώτες μας, έπαθαν κρυοπαγήματα διάφορων βαθμών στη διάρκεια του πολέμου. Οι κάθε είδους απώλειες της V Μεραρχίας στο μέτωπο του πολέμου, υπήρξαν απογοητευτικά μεγάλες. Είχε 1.141 νεκρούς, 2.025 τραυματίες, 2.553 παγόπληκτους και 434 με διάφορα νοσήματα. Το σύνολο δηλαδή των απωλειών, έφτασε τους 6.154. Η V Μεραρχία είχε τις μεγαλύτερες απώλειες, συγκριτικά με όλες τις άλλες ελληνικές Μεραρχίες. Το πολικό ψύχος που αντιμετώπισαν οι άνδρες της Μεραρχίας που προέρχονταν από το θερμό κλίμα της Κρήτης και δεν είχε υπολογιστεί, είχε αυτές τις θραυστικές επιπτώσεις. Αλλά ας δώσουμε το λόγο στο νομπελίστα ποιητή

μας Οδυσσέα Ελύτη, που με το δικό του τρόπο θα περιγράψει στο

«Άξιον Εστί» την τραγικότητα της κατάστασης.

«Νύχτα πάνω στη νύχτα βαδίζαμε ασταμάτητα, ένας πίσω από τον άλλον, ίδια τυφλοί. Με κόπο ξεκολλώντας το ποδάρι από τη λάσπη, όπου, φορές, καταβούλιαζε μέχρι το γόνατο. Επειδή, το πιο συχνά ψιχάλιζε στους δρόμους έξω, καθώς μες στην ψυχή μας. Και λίγες

φορές όπου κάναμε στάση να ξεκουραστούμε, μήτε που αλλάζαμε κουβέντα, μονάχα σοβαροί και αμίλητοι, φέγγοντας μ’ ένα μικρό δαδί, μιαμια εμοιραζόμασταν τη σταφίδα. Ή φορές πάλι, αν ήταν βολετό,λύναμε βιαστικά τα ρούχα και ξυνόμασταν, με λύσσα ώρες πολλές, όσο να τρέξουν αίματα, τι μας είχε ανέβει η ψείρα ως τολαιμό, κι ήταν κι αυτό πιο κι απ’ την κούραση ανυπόφορο».

Οι Ιταλοί απογοητευμένοι από τις αλλεπάλληλες αποτυχίες τους, χρησιμοποίησαν ακόμα και προκηρύξεις, προκειμένου να κάμψουν το ηθικό του στρατού μας. Ιδού το περιεχόμενο μιας τέτοιας προκήρυξης:
Στρατιώται της Κρήτης, Η Αγγλία δια το αποκλειστικόν της συμφέρον σας έσπρωξε εις τα βουνά και τον θάνατον, πάνω εις αυτά τα άγρια αρβανίτικα βουνά.Εις την θέσιν σας εν τη θαυμασία νήσω σας απολαύουν δεσποτικώς οι Άγγλοι στρατιώται. Μέσα εις το σπίτι σας κάθονται οι Άγγλοι. Αι γυναίκες σας ενοχλούνται από τους Άγγλους. ∆ια ποίον λόγον πολεμάτε; ∆ιότι το θέλει η Αγγλία, η οποία έχει αγοράσει την Κυβέρνησίν σας. Μην ξεχάσετε ότι ο μεγάλος σας συμπολίτης, ο Βενιζέλος, επεθύμησε και εζήτησε την φιλίαν της Ιταλίας. Ρίξετε τα όπλα και ελάτε. Ημείς θα φερθούμε προς σας αδελφικά και θα σας επαναφέρωμεν είς την νήσον σας και εις τας οικογενείας σας.Ως πρώτον σημείον της συμπαθείας μας θα δώσουμε 500 δραχμάς εις τον καθέναν που θα παραδοθή εις ημάς με αυτήν την προκήρυξιν».

Το μειωτικό περιεχόμενο της προκήρυξης με την προτεινόμενη μάλιστα εγχρήματη συναλλαγή, ήταν ξένο προς τους μαχητές μας, που υπερασπίζονταν τα ιδανικά και τις προαιώνιες ηθικές μας αρχές, όπως γνώριζαν να κάνουν από παλιά.

Ανάλογες προκηρύξεις διαφορετικού χαρακτήρα με συμβουλευτικό περιεχόμενο, μοίραζαν και στους στρατιώτες του αντίπαλου στρατοπέδου.

Ιταλοί στρατιώτες, Για ποιο λόγο σας απέσπασαν από την ευτυχισμένη οικογενειακή σας ζωή και σας έφεραν εδώ για να χάσετε τη ζωή σας στα βουνά της Ελλάδος; Ποιους λογαριασμούς έχετε να ξεκαθαρίσετε με τον ελληνικό λαό, που δεν είναι εχθρός κανενός και που αφοσιώνεται σύμπας στις ειρηνικές του εργασίες; Οι αρχηγοί σας, σας οδηγούν σ’ ένα πόλεμο Α∆ΙΚΟ. Ο ΘΕΟΣ ΠΟΤΕ ∆ΕΝ ΕΥΛΟΓΕΙ ΤΗΝ Α∆ΙΚΙΑ. Λυπούμαστε που σας χτυπάμε. Αλλά μας υποχρεώνει η τιμή μας να προστατέψουμε την Πατρίδα μας, που οι αρπακτικοί αρχηγοί σας σάς έσπρωξαν ξεδιάντροπα να κατακτήσετε, χύνοντας το αίμα σας. Ο πόλεμός μας είναι ιερός. Εσείς πολεμάτε χωρίς καμία ηθική η νομική δικαιολογία. Πετάχτε τα όπλα σας κι επιστρέψτε στην πατρίδα σας.
∆εν άκουσαν όμως.

Ο δραματικός επίλογος αυτής της ανυπακοής, είναι: 3.755 νεκροί, 50.874 τραυματίες, 12.368 κρυοπαγημένοι και 25.067 αγνοούμενοι. Σύνολο ιταλικών απωλειών 102.064 άνδρες

Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ, Η ΣΥΜΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΟ ∆ΡΑΜΑ ΤΗΣ 5^ΗΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΚΡΗΤΩΝ

Στις 530 της 6ης Απριλίου 1941 οι Γερμανοί με την πρόφαση

ότι το Γ’ Ράιχ είχε σκοπό όχι να καταλάβει την Ελλάδα αλλά να διώξει τους Άγγλους απ’ αυτή, επιτέθηκε στα σύνορά μας σε Μακεδονία και Θράκη. Ο ελληνικός στρατός είχε να πολεμήσει τώρα σε δύο μέτωπα με δύο αυτοκρατορίες. Η οχυρωματική γραμμή της ανατολικής Μακεδονίας «Γραμμή Μεταξά» άντεξε στους σφοδρούς γερμανικούς κανονιοβολισμούς. Η ισχυρή αντίσταση που συνάντησαν οι δυνάμεις κρούσης των Γερμανών τους παραξένεψε και τους θορύβησε, ως μη αναμενόμενη. Η υπεροχή τους όμως σε επίγειες και εναέριες δυνάμεις, ανέτρεψε όπως ήταν φυσικό τις περιορισμένες ελληνικές δυνάμεις αντίστασης.

Στις 12 Απριλίου με αφορμή την κατάσταση που είχε δημιουργηθεί, εκδίδεται ∆ιαταγή σύμπτυξης της μαχόμενης στο αλβανικό μέτωπο Στρατ ι ά ς , η ο π ο ί α πραγματοποιείται την επόμενη νύχτα. Μέσα στο κλίμα της αδιέξοδης κατάστασης, ο Στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου υπογράφει στις 20 Απριλίου 1941 τη Συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς, έπειτα από συνεννόηση με τους ∆ιοικητές του Α’ και Β’ Σώματος Στρατού. Η γερμανική επίθεση είχε λυτρωτικό για τους Ιταλούς χαρακτήρα. Για την Ελλάδα σήμαινε την αρχή μιας μακρόχρονης δυναστικής κατοχής. Η V Μεραρχία άρχισε να συμπτύσσεται κατά τον άξονα Τρεμπεσίνα – Χάνι Μπαλαβάνι – Μεσογέφυρα –Ελαία – Χρυσοράχη –Χάνι Εμίν Αγά – Χάνι Λαγατόρια. Στις 21-23 Απριλίου 1941, η Μεραρχία βρίσκεται έξω από τα Γιάννενα. Στις 24 Απριλίου παραδίδεται ο οπλισμός και τα υλικά διαβιβάσεων στους Προέδρους των παρακείμενων κοινοτήτων και η Μεραρχία οδεύει προς Άρτα – Πρέβεζα – Ναύπακτο. Στις 10 Μαΐου έφτασε στην Πελοπόννησο, ακολουθώντας τη γραμμή Ψαθό-πυργου – Ναυπλίου –Άργους – Τρίπολης.

Ουσιαστικά ήταν και αυτή αιχμάλωτη των δυνάμεων κατοχής. Η V Μεραρχία καθώς και ολόκληρος ο ελληνικός στρατός μετά τη Μάχη της Κρήτης, δεν θα συγκροτηθούν πια. Θα διατηρηθεί μόνο το Τάγμα των Ευζώνων ως τιμητική ανακτορική φρουρά. Η διατήρηση αυτή είχε καθαρά συμβολικό χαρακτήρα.

Οι Γερμανοί στο μεταξύ έχουν επιτάξει όλα τα μηχανοκίνητα πλεούμενα για τη θαλάσσια απόβαση των ίδιων στην Κρήτη και βομβαρδίζουν κάθε πλωτό που κατευθύνεται προς νότο.

Η κατοχική κυβέρνηση, εκδίδει το ∆/μα 41 με το οποίο διατάσσονται οι ∆ήμαρχοι, Κοινοτάρχες, Συνετ/μοί και άλλοι φορείς να προσφέρουν στέγη, διατροφή και εργασία στους Κρήτες στρατιώτες που δεν μπορούν να μεταβούν στο νησί τους. Η απαγόρευση αυτή, διευκολύνει τους Γερμανούς, οι οποίοι φοβούνται ότι με την κάθοδό τους στο νησί, που επίκειται η κατάληψή του, θα προτάξουν αντίσταση, δυσχεραίνοντας έτσι τους σκοπούς τους. Μικρός αριθμός με μεγάλο κίνδυνο της ζωής του, κατορθώνει και φτάνει ρακένδυτος και πεινασμένος στο νησί, που ετοιμάζεται να δεχτεί τη μεγάλη γερμανική αερεπίθεση, στην οποία επίσης συμμετέχει.

Μερικές χιλιάδες από τους μαχητές της Κρήτης συρρέουν στην

Αθήνα, με την ελπίδα να πετύχουν κάποιο πλωτό μέσο για την επι-

στροφή τους στο νησί. Ο τελικός αριθμός των Κρητικών μαχητών που βρίσκεται στη νότια Ελλάδα κι’ έχει στρέψει το πρόσωπό του στο νησί προσπαθώντας να δει «αναθρώσκοντα καπνόν» φτάνει τους 10.350.

Ο Εθνικός κήπος, το Ζάππειο, τα παγκάκια του και το γρασίδι, παρέχουν την άστοργη φιλοξενία τους. Αντίσκηνα δεν υπάρχουν Τα κλινοσκεπάσματα αποτελούν είδος πολυτέλειας. Και όλα αυτά, έρχονται να προστεθούν στη γύμνια και την πείνα τους. Στη διαμαρτυρία τους η Κυβέρνηση προκειμένου να τους κατευνάσει και να προλάβει το θάνατο από την πείνα, οργανώνει συσσίτια στους χώρους του Παναθηναϊκού Σταδίου.

Όμως στις αρχές Ιουλίου του 1941 διαφάνηκε ο προδοτικός

ρόλος του συσσιτίου. Όταν 1600 – 1800 Κρητικοί παίρνουν το συσσίτιο της ντροπής, μπλοκάρονται από Γερμανούς και Ιταλούς. Πεντακόσια άτομα κατορθώνουν και διαφεύγουν. Για τους 1100 – 1300 αρχίζει μια νέα Οδύσσεια. Χαρακτηρίζονται «αιχμάλωτοι πολέμου» κατά παράβαση κάθε διεθνούς έννοιας δικαίου, συλλαμβάνονται και εγκλείονται σε στρατόπεδο του αεροδρομίου της Λάρισας, 5χλμ. ανατολικά της πόλης.

Με τη δύναμη του κατακτητή τόσο οι Ιταλοί όσο και οι Γερμανοί, έχουν τους λόγους τους να ξεσπάσουν κατά των άοπλων μαχητών. Είναι η κατάλληλη ώρα να ανταποδώσουν για την πανωλεθρία και τον ευτελισμό που είχαν υποστεί στο μέτωπο της Αλβανίας και την ηρωική αντίσταση που αντιμετώπισαν στην επική Μάχη της Κρήτης. Οι Ιταλοί επιδεικνύουν απάνθρωπη συμπεριφορά απέναντι στους έγκλειστους γενναίους μαχητές.

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης λειτουργεί ως θάλαμος μελλοθανάτων, όπου ο οίκτος και τα ανθρώπινα συναισθήματα έχουν μηδενιστεί. Ο δριμύςχειμώναςτωνετών1941–42, η έλλειψη ρουχισμού και τροφής, λειτουργούν ως εφιαλτικοί παράγοντες, δυσκολεύοντας ακόμα περισσότερο τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης. Ακόμα και η λιγοστή βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού, φτάνει μέχρι την είσοδο του στρατοπέδου. Όταν οι Ιταλοί τούς έβγαζαν έξω για καταναγκαστικά έργα, εκείνοι επωφελούνταν την ευκαιρία, μαζεύοντας χόρτα για να κορέσουν ως φυτοφάγα ζώα, την πείνα τους. Υπολογίζεται ότι 500 από τους κρατούμενους επέζησαν τελικά και αποφυλακίστηκαν, χωρίς να ξέρουμε ποιά τύχη τους περίμενε παραπέρα.

Ένα τραγικό επίσης περιστατικό σημειώθηκε με την σύμπτυξη

της V Μεραρχίας. Ο επικεφαλής της Μεραρχίας Υποστράτηγος Γεώργιος Παπαστεργίου, που τις τελευταίες μέρες είχε αντικατασταθεί,έπεσε θύμα δολοφονικής σε βάρος του απόπειρας, που τον άφησε νεκρό και μάλιστα μπροστά στα μάτια των Υπουργών Υγείας και ∆ασών της Σερβίας, που διέφυγαν το γερμανικό κλοιό και με σταθμό την Κρήτη κατέφυγαν στη Μ. Ανατολή.

Το μικρό μέρος των στρατιωτών που μπόρεσε να φτάσει στην

Κρήτη, ενώθηκε με τα συμμαχικά στρατεύματα, πολεμώντας το νέο,

ουρανόφερτο Γερμανικό επιδρομέα. Ολόκληρη η χώρα μετά τις 29

Μαΐου 1941 που έληξε η Μάχη της Κρήτης, δοκίμασε τα δεινά της κατοχής

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.Ελληνική Εποποιία 1940-1941 Έκδοση ΓΕΣ (Α. Τερζάκης)

2.Η Μάχη της Κρήτης

Έκδοση ∆ιεύθυνση Ιστορίας Στρατού

3.Τρεμπεσίνα Έκδοση Ιωάννου Α. Βερνάρδου. Εκδοτικός οίκος, Ν. Αλικιώτη,

4.Ιστορία του Ελληνικού Έθνους Εκδοτική Αθηνών

5.Το Άλβανικό Έπος 1940-41 Κούλη Ζαμπαθά Εκδόσεις Ιωλκός 2003

6.Αρχείο ∆ιεύθυνσης Ιστορίας Στρατού