ΦΑΛΙΕΡΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ (1397 1474)

Ο Μαρίνος Φαλιέρος γεννήθηκε τι 1397 και απεβίωσε το 1474. Τα βιογραφικά στοιχεία που γνωρίζουμε για αυτόν προέρχονται από τα έγγραφα του Κρατικού Αρχείου της Βενετίας, τα οποία ανακάλυψε και δημοσίευσε ο A. van Gemert.
      Καταγόταν από μια βενετοκρητική αριστοκρατική οικογένεια (των Falier). Πρόκειται για μια από τις οικογένειες των Βενετών που εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη το 1211, όταν η Κρήτη (το 1209) περιήλθε στην βενετική κυριαρχία. Ο ίδιος ήταν κάτοχος μιας τεράστιας κτηματικής περιουσίας στην κεντρική και νοτιοανατολική Κρήτη.

Λόγοι διδακτικοί του πατρός προς τον υιόν . Μαρίνου Φαλιέρου

Οι Λόγοι διδακτικοί του πατρός προς τον υιόν του βενετοκρητικού φεουδάρχη και ποιητή είναι ένα δημώδες παραινετικό ποίημα του πρώτου μισού του 15ου αιώνα.
Έχει αποδέκτη τον γιο του ποιητή, τον Μάρκο, αλλά αποτυπώνει και γενικότερα προβλήματα της αρχοντικής κοινωνίας στη βενετοκρατούμενη Κρήτη:

Η οικογενειακή πολιτική ενός βενετού ευγενή στην Κρήτη.Marin Falier(1395-1474)

Η οικογενειακή πολιτική ενός βενετού ευγενή στην Κρήτη.
Arnold van Gemert

Στο 15ο αι., ανήκει και ο ποιητής Μαρίνος Φαλέρος που ταυτίζεται με τον Ενετό ευγενή και φεουδάρχη , που έγραψε κυρίως ερωτικά ποιήματα με αναγεννησιακά στοιχεία, αλλά και πλήθος ποιημάτων και τραγουδιών ανώνυμων δημιουργών, όπως το «Ανακάλημα της Κωνσταντινούπολης», «Διήγισιν της φουμιστής Βενετίας», «περί της ξενιτείας» και άλλα.

ΚΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Η Κρητική Λογοτεχνία της Ενετοκρατίας.

Η λογοτεχνική παραγωγή της Κρήτης κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας είναι πλούσια ποσοτικά και ποιοτικά και σημαντική για την μετέπειτα πορεία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας…

…Τους πρώτους αιώνες της Ενετικής Κυριαρχίας οι ενδείξεις γιά πνευματικές ανταλλαγές μεταξύ Κρητών κι Ενετών είναι περιορισμένες. Υπάρχουν όμως τεκμήρια ότι οι Κρήτες μελετούσαν την Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Γραμματεία κι αντέγραφαν χειρόγραφα.

Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 αρκετοί Λόγιοι που έφυγαν από την Πόλη πέρασαν κάποιο διάστημα στην Κρήτη· άλλοι από αυτούς έφυγαν στην συνέχεια γιά την Ιταλία, όπως ο Ιανός Λάσκαρις κι άλλοι παρέμειναν στο νησί, όπως ο Μιχαήλ Αποστόλης. Αυτοί συνέβαλαν στην συγκρότηση ενός Κύκλου Λογίων που δίδασκαν κι αντέγραφαν ελληνικά κείμενα.

Ακαδημίες της Candia.

Στην Βενετοκρατούμενη Κρήτη ιδρύθηκαν οι πρώτες λογοτεχνικές ακαδημίες στον ελλαδικό χώρο. 
Το 1562 με πρωτοβουλία του Βενετοκρητικού λόγιου και μαθηματικού Φραγκίσκου Barozzi, ιδρύεται στο Ρέθυμνο η Ακαδημία των Vivi,

Άντρέας Τζάκομο Κορνάρος (1547-1616)

Ο Ανδρέας Κορνάρος  ήταν εξελληνισμένος Βενετός ευγενής και σημαντικότατος ιστορικός και συγγραφέας. Γεννήθηκε στη Τραπεζόντα της Σητείας και ήταν γιος του Τζιάκομο Κορνάρου και της Ισαβέτας (Ζαμπίας) Ντεμέζο καθώς και αδελφός του Βιτσέντζου Κορνάρου.

Ντελλαπόρτας Λινάρδος

«Λινάρδος είναι το όνομα, το επίκλιν Τελλαπόρτα και χριστιανός ορθόδοξος και Κρητικός υπάρχω»

Ο Λινάρδος Ντελλαπόρτας κατάγονταν από αστική οικογένεια του Χάνδακα. Κυβέρνησε πολεμική γαλέρα, έλαβε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις της Βενετίας, δικηγόρησε στον Χάνδακα και ανέλαβε διπλωματικές αποστολές.

Ερωτικόν Ενύπνιον.Μαρίνου Φαλιέρου

ΕΡΩΤΙΚΑ ΟΝΕΙΡΑ

[…] Κι εγώ ο φτωχός εστέναξα κι εδάκρυσεν το φως μου

ακόντα τέτοιο ρώτημα παράξενον ομπρός μου-

φιλώντα τα ματάκια της και τα 'μνοστά της χείλη

επέφτασιν τα δάκρυα μου στ' ωριόν της το τραχήλι.

Στέφανος Σαχλίκης. Αφήγησις παράξενος ή Περί των χωριατών και των αβουκάτων.

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Στέφανος Σαχλίκης: 
Αφήγησις παράξενος ή Περί των χωριατών και των αβουκάτων

• Πηγή: Cristiano Luciani, «Stefanos Sachlikis, Περί των χωριατών και των αβουκάτων. “Sui villani e gli avvocati di Candia”», Rivista di Studi Bizantini

e Neoellenici 40 (2003), σ. 85-169.

Αφήγησις παράξενος ή Περί των χωριατών και των αβουκάτων 

Λεονάρδος Ντελλαπόρτας, Διάλογος Ξένου και Αληθείας

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
: Διάλογος Ξένου και Αληθείας (αναφορές στην πόλη του Χάνδακα). 

Το αυτοβιογραφικό κείμενο του Ντελλαπόρτα είναι τμήμα εκτενέστερου έργου του και όχι αυτόνομο ποίημα.

Στο έργο του Διάλογος Ξένου και Αληθείας (γραμμένο μέσα στη φυλακή, όπου είχε μπει σε μεγάλη ηλικία), εγκιβωτίζεται το αυτοβιογραφικό τμήμα που μας ενδιαφέρει εδώ, και

αποτελεί τρόπον τινά μία «υπεράσπιση-απολογία» του ποιητή απέναντι σε ένα υποτιθέμενο δικαστήριο, γι’ αυτό προβάλλει τις υπηρεσίες του στην πατρίδα και όχι άλλες πτυχές της ζωής του.

Πηγή: Λεονάρδου Ντελλαπόρτα Ποιήματα (1403/1411), κριτ. έκδ. Μανούσος Μανούσακας, Ακαδημία Αθηνών, Αθηνών1995.

Λεονάρδος Ντελλαπόρτας:

Διάλογος Ξένου και Αληθείας

Ιωάννου Πικατόρου.Ρίμα θρηνητική Εις τον πικρόν και ακόρεστον Άδην.

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Ρίμα θρηνητική του Ι. Πικατόρου.
Για τον τον Πικατόρο δεν γνωρίζουμε βιογραφικά στοιχεία, παρά μόνο  μαθαίνουμε  ότι κατάγονταν από το Ρέθυμνο.

Πηγή: Wim F. Bakker – Arnold van Gemert (σε

συνεργασία με τον Walter G. Brokkaar), κριτ. έκδ.,

Ρίμα θρηνητική εις τον πικρόν και ακόρεστον Άδην.

Ποίημα κυρ-Ιωάννου Πικατόρου εκ πόλεως

Ρηθύμνης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης,

Ηράκλειο 2008

Ρίμα θρηνητική

Εις τον πικρόν και ακόρεστον Άδην

Ποίημα κυρ-Ιωάννου Πικατόρου

εκ πόλεως Ρηθύμνης

ΦΥΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΗΤΟΙ ΩΦΕΛΙΜΟΣ ΚΑΤΑΝΥΞΗΣ ΔΙΑ ΚΑΘΕ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΝ -ΜΑΡΚΟΣ ΤΖΑΝΕΣ

ΕΝΘΥΜΗΣΗ ΣΤΕΛΙΟΥ ΑΛΕΞΙΟΥ – ΜΑΡΘΑΣ ΑΠΟΣΚΙΤΗ / ΦΥΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ – ΜΑΡΚΟΣ ΤΖΑΝΕΣ ΜΠΟΥΝΙΑΛΗΣ 1684.

Ιερώνυμος Μπος, : «ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ

Αντιγραφή από το ιστολόγιο ΑΛΚΜΑΝ( Habits of mind and feeling*)

Στα πεταμένα χαρτιά, περιοδικά εφημερίδες, στην ανακαίνιση παλιού σπιτιού – ένα μικρο έντυπο 18 Χ 13 εκατοστά. Πριν πεταχτεί έριξα μια ματιά, ο τίτλος με έκανε να το ξεχωρίσω από τα σκουπίδια :  «ΦΥΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ».

Η Κρητική Λογοτεχνία κατά τη Βενετοκρατία. Κρήτες ποιητές(1211-1669)

Η Κρητική Λογοτεχνία κατά τη Βενετοκρατία(1211-1669)

Τους πρώτους αιώνες ενετοκρατίας δεν ξέρουμε ακριβώς τα χαρακτηριστικά της ποίησης που επικρατούσε στο νησί. Υποθέτουμε ότι στα αστικά κέντρα ήταν ανάλογη των ευρωπαϊκών κέντρων της εποχής, αν και το επαναστατικό κλίμα της περιόδου δημιουργούσε μάλλον ακατάλληλο κλίμα για λογοτεχνική ενασχόληση. Μετά την ‘επανάσταση του Αγίου Τίτου’ (τέλος 14ου αι.), «ησυχάζει η Κρήτη» και αρχίζει να σημειώνεται σοβαρή απασχόληση με τα γράμματα.

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΩΝ VIVI

Η Ακαδημία VIVI (VIΕ VΙVERE, τρόπος ζωής) ή Ακαδημία των Ζωντανών – Ασυμβίβαστων ήταν το ΠΡΩΤΟ σωματείο Λογίων – διανοούμενων που δημιουργήθηκε μετά την Άλωση του 1453 στον Ελλαδικό χώρο . Ιδρύθηκε στις 4/1/1561 από τον Φραγκίσκο BAROZZI

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΩΝ VIVI – Μια ακόμη ΠΡΩΤΙΑ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ!

Toυ Γιώργη Παπαδόσηφου

 Πολλές φορές στην εφημερίδα «Ρέθεμνος» έχουν δημοσιευθεί μελέτες, αναφορές και ιστορικές πραγματείες από ανθρώπους που γνωρίζουν «από πρώτο χέρι» το ένδοξο πολιτιστικό παρελθόν του τόπου μας, άνθρωποι που έχουν βάλει σκοπό της ζωής τους, την προβολή της πνευματικής μας κληρονομιάς.

Το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο.

Οι κρητικοί λόγιοι Νικόλαος Βλαστός και Ζαχαρίας Καλλέργης ίδρυσαν το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο στη Βενετία στα 1499 και τα αρχέτυπα που εκδόθηκαν εκεί χαρακτηρίζονται από βυζαντινή λαμπρότητα. Εδώ: Τα δύο τυπογραφικά σήματα Βλαστού-Καλλέργη, έτσι όπως τυπώθηκαν στο πρώτο τους αρχέτυπο "Μέγα Ετυμολογικόν", 1499.

H τυπογραφική κατάθεση του Zαχαρία Kαλλιέργη

Καλλιέργης Ζαχαρίας Κρητικός λόγιος 16ου αιώνα.

Ο ZΑXΑPIΑΣ KΑΛΛIEPΓHΣ αποτελεί τη σπουδαιότερη ίσως

φυσιογνωμία της ελληνικής τυπογραφίας κατά τον 15ο και τον 16ο αιώνα. Στο πρόσωπό του συγκέντρωνε πολλές ιδιότητες. Hταν λόγιος, αντιγραφέας χειρογράφων, καλλιγράφος, σχεδιαστής και χαράκτης τυπογραφικών στοιχείων, τυπογράφος, διορθωτής και επιμελητής κλασικών κειμένων.

Franciscus baroci. Φραγκίσκος Μπαρόκιος 16ος αιών

«...και του Μπαρότσι το χωριό τον Άγιο Κωνσταντίνο
                                                  και τσι Βιτσίλες, τα νερά, και το περβόλι εκείνο...»

Ο Φραγκίσκος Barozzi από τον Άγιο Κωνσταντίνο 
του Μανόλη Καλλέργη.

…Η παρουσία της οικογένειας Μπαρότσι μαρτυρείται και από την επιγραφή: « us jacopi filius propter parentum et amicorum suorum animi relaxatione locum hunc per ornativ moix», που σημαίνει ότι «ο Φραγκίσκος Μπαρότσι, γιoς του Ιακώβου, διαμόρφωσε την πηγή σε τόπο αναψυχής των γονέων και των φίλων του».

Μπαρότσι Φραγκίσκος Με αφορμή ένα οικόσημο.

«...και του Μπαρότσι το χωριό τον Άγιο Κωνσταντίνο 
                                                 και τσι Βιτσίλες, τα νερά, και το περβόλι εκείνο... 
Πάμε μια βόλτα στο όμορφο χωριό Άγιος Κωνσταντίνος;
Εκεί η ιστορία υπάρχει ζωντανή!

Βλαστός Νικόλαος Κρητικός λόγιος 16ος αιών

Νικόλαος Βλαστός: Ρεθυμνιώτης λόγιος και τυπογράφος!

Ο Ν. Βλαστός γεννήθηκε στα μέσα του 15ου αιώνα στην πόλη του Ρεθύμνου . Λόγιος της εποχής του , μεγάλος τυπογράφος , εκδότης και καλλιγράφος . Καταγόταν από εύπορη και ευγενική κριτική οικογένεια . Από το 1480 βρίσκεται στη Βενετία και συνδέεται φιλικά με τον Ιταλό τυπογράφο και εκδότη Άλδο Μανούτιο .

Μουσούρος Μάρκος (1470 – 1517)

Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού 

Μάρκος Μουσούρος

Έλληνας φιλόλογος και εκδότης, ο επιφανέστερος ίσως της αναγεννησιακής περιόδου, γεννημένος στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε αρχικά στον Χάνδακα, στο σχολείο της Αγίας Αικατερίνης του Σινά και αργότερα στην Ιταλία. Το 1486 έφυγε για τη Φλωρεντία όπου μαθήτευσε κοντά στο μεγάλο Έλληνα λόγιο Ιανό Λάσκαρι.

Από το 1494 εγκαταστάθηκε στη Βενετία, όπου γνωρίστηκε με τον εκδότη ουμανιστή Άλδο Μανούτιο, ο οποίος εντυπωσιάστηκε από τις τεράστιες γνώσεις του Μάρκου Μουσούρου για την κλασική ελληνική γραμματεία