16 Ιανουαρίου 2016

ΦΥΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΗΤΟΙ ΩΦΕΛΙΜΟΣ ΚΑΤΑΝΥΞΗΣ ΔΙΑ ΚΑΘΕ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΝ -ΜΑΡΚΟΣ ΤΖΑΝΕΣ

ΕΝΘΥΜΗΣΗ ΣΤΕΛΙΟΥ ΑΛΕΞΙΟΥ – ΜΑΡΘΑΣ ΑΠΟΣΚΙΤΗ / ΦΥΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ – ΜΑΡΚΟΣ ΤΖΑΝΕΣ ΜΠΟΥΝΙΑΛΗΣ 1684.

Ιερώνυμος Μπος, : «ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ

Αντιγραφή από το ιστολόγιο ΑΛΚΜΑΝ( Habits of mind and feeling*)

Στα πεταμένα χαρτιά, περιοδικά εφημερίδες, στην ανακαίνιση παλιού σπιτιού – ένα μικρο έντυπο 18 Χ 13 εκατοστά. Πριν πεταχτεί έριξα μια ματιά, ο τίτλος με έκανε να το ξεχωρίσω από τα σκουπίδια : «ΦΥΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ».

Νόμιζα ότι ήταν κάποιο από τα συνηθισμένα θρησκευτικά βιβλιαράκια με βίους αγίων ή θέματα της εκκλησίας, μα δεν είχε καμιά εικόνα, τίποτα που να προσελκύει το εδιαφέρον, ούτε χρώμα ούτε γυαλιστερό χαρτί.Έμεινε στην τσάντα μου μήνες, μετά χρόνια αφέθηκε στην άκρη της άτακτης βιβλιοθήκης μου, μέχρι που έφρασε η ώρα της …τάξεως. Όταν ξεχώρισα τα όλα τα θρησκευτικά βιβλία και τα δώρησα σε θρησκευτικό ίδρυμα, αυτό δεν το επέλεξα, μου φάνηκε πολύ πρόχειρο, και ταπεινό για να τοποθετηθεί σε επίσημη βιβλιοθήκη, έμεινε στην απόμερη θέση, στα αζήτητα. Μόνο τώρα, στην τελική τακτοποίηση των εντύπων μου, έπεσε στα χέρια μου πάλι – πριν το ξεπετάξω στον κάλαθο των αχρήστων, κοίταξα πιο προσεκτικά το φθαρμένο μικρό βιβλιαράκι των 32 σελίδων, με το εξώφυλλο που ήταν στο ίδιο «φτενό» χαρτί.

ΦΥΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΗΤΟΙ ΩΦΕΛΙΜΟΣ ΚΑΤΑΝΥΞΗΣ ΔΙΑ ΚΑΘΕ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΝ κ.λ.π.

έκδοση Σπ.Αλεξίου ΚΡΗΤΗ
Άνοιξα την πρώτη σελίδα, κατάλαβα ότι δεν ήταν ένα αγιορίτικο κείμενο, η έκδοση καμιάς από τις Μητροπόλεις της Κρήτης, αλλά
εκτεταμένο ποίημα της Κρητικής Αναγέννησης.
Ο τίτλος ΦΥΛΛΑΔΑ με έκανε να σκεφτώ ότι ήταν ανώνυμο λαϊκό στιχούργημα, μα κατάλαβα ότι έκανα λάθος, όταν δάβασα ολόκληρο το,έργο – ο ποιητής ήταν «έντεχνος» δηλαδή
μορφωμένος, καλλιεργημένος, ας μην αναγραφόταν το όνομα συγγραφέως. Στο διαδίκτυο βρήκα τ όνομά του : ΜΑΡΙΝΟΣ ΤΖΑΝΕΣ ΜΠΟΥΝΙΑΛΗΣ, στις εργασίες του Στέλιου
Αλεξίου για την Κρητική Αναγέννηση, ανακάλυψα εκτεταμένη όχι μόνο αναφορά στον ποιητή του ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, ανάλύση του συγκεκριμένου ποιήματος.
Ο Τζάνες ήταν δυνατό ταλέντο, αν και δεν είχε την καλλιέργεια και την τέχνη των παλαιοτέρων, σημειώνει ο κορυφαίος φιλόλογος και εκδότης (μαζί με την αξέχαστη Μάρθα Αποσκίτη) του πιο εκτεταμένου έργου του Τζάνες. Το ποίημα της «Φυλλάδας της Ψυχής» ήταν κοσμαγάπητο, μα δεν έχει μελετηθεί ακόμα επαρκώς, μετά την έκδοσή του από την κ. Γιολάντα Πασχαλίδου Παπαδοπούλου – δεν καταφέραμε να βούμε το βιβλίο της . Ίσως είναι έργο της ωριμότητας του Μπουνιαλή, με βαθύ μεταφυσικό χαρακτήρα (όπως γράφει η εκδότης), αλλά και άρτια τεχνική, που δείχνει την ευαισθησία αλλά και την γνώση του ποιητή και την γενικότερη καλλιέργειά του ,που δεν είναι τόσο φανερή στον ΚΡΗΤΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ.

Γ.ΚΛΩΝΤΖΑΣ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

Η σκέψη αναγκαστικά φέρνει στο νου το εξαιρετικό ζευγάρι της πόλης μας, τη Μάρθα Αποσκίτη και τον Στέλιο Αλεξίου – που μας έφεραν κοντά στα μεγάλα κείμενα της Κρητικής Αναγέννησης – που μα ς έμαθαν γράμαμματα και δίδαξαν ( με το παράδειγνά τους) ήθος.…
Η ΦΥΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
περιεχόμενα :
1.Αφιέρωση, στους αδερφούς Πάνω
2.Διάλογος νεκρού και ψυχής (του)
3.Συντέλεια το Αιώνος
4.Περί κρίσεως
5.Περί Παραδεισου
6.Περί Κολάσεως
7.Επίλογος
Διαλέξαμε από το κεφάλαιο της «Κολάσεως» λίγους στίχους, για να καταλάβουν οι αναγνώστες την ικανότητα του Μπουνιαλή, ποιητή τους 17ου αιώνος.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Μπουνιαλής Μαρίνος Τζάνες (Ρέθυμνο 1613 – 1686). Μέχρι την κατάληψη του Ρεθύμνου από τους Τούρκους (1646) ζούσε στο Ρέθυμνο. Μετά πήγε στο Μεγάλο Κάστρο, στα Επτάνησα και τέλος στη Βενετία. Έργα: «Ο Κρητικός Πόλεμος, 1645 – 1669», εκτενές αφηγηματικό ποίημα, 1681, ΦΥΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ, «Ψυχωφελής κατάνυξις»1684.
Ο Γιώργος Σεφέρης αποκαλεί τον Τζάνε «μια από τις πιο αξιαγάπητες φυσιογνωμίες της Κρήτης της εποχής εκείνης».
Το έργο αρχίζει με την επίκληση ενός νεκρού προς την ψυχή του, που την καλεί να ενωθούν ξανά, για να δουν την ευφρόσυνη πληρότητα της ύπαρξης, σύμφωνα με τη φιλοσοφία του Χριστιανισμού. Πρόκειται για μια συνειδητή συνέχεια της πένθιμης μεσαιωνικής λογοτεχνίας, στην αναβίωση της οποίας συντελεί η βαθιά απογοήτευση από την υποδούλωση και καταστροφή της Κρήτης( πληροφοριες Σ.ΑΛΕΞΙΟΥ).