Η Σφαγή του Αγριολίδη

(Περιώνυμοι Κρήτες Μουσουλμάνοι)

Ο Αγριολίδης ή Αγριαλής ήταν, αρχηγός των Τουρκοκρητικων του Μεγάλου Κάστρου (Ηράκλειο Κρήτης) στα χρόνια της ελληνικής επανάστασης. Μετά το ξέσπασμα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821 ο Αγριολίδης, επικεφαλής των γενίτσαρων, τρομοκρατούσε τους πληθυσμούς και λεηλατούσε τις γύρω περιοχές, για να αποτρέψει την εξάπλωση της επανάστασης στην Κρήτη.

Γιουλούντας Ανδρουλής Ο πρώτος αντάρτης μετά την άλωση του Ρεθύμνου

Ανδρουλής Γιουλούντας ένας  άγνωστος ήρωας που αναφέρεται στα έγγραφα του Ιεροδικείου Ρεθύμνης.
Ο πρώτος αντάρτης μετά την άλωση του Ρεθύμνου. 

Κείμενο της Εύας Λαδιά

Γνωστά, και από τον αυτόπτη μάρτυρα ποιητή Μαρίνο Τζάνε Μπουνιαλή, τα γεγονότα στο Ρέθυμνο, μετά την άλωσή του, κατόπιν πολιορκίας ενός μηνός περίπου.

Σύμφωνα με τις παραδόσεις ρίχτηκε επιστολή από το τουρκικό στρατόπεδο, δεμένη σε βέλος και η οποία καλούσε τους Ρεθεμνιώτες να παραδοθούν. Συμβούλευε δε τους ντόπιους να καταθέσουν τα όπλα, λέγοντάς τους, ότι ερχόντουσαν με σκοπό την απελευθέρωσή τους από τους Ενετούς.

Κάστρο και που'ναι οι πύργοι σου (Ριζίτικο)

Κώστας Μουντάκης  

Κάστρο και που'ναι οι πύργοι σου (Ριζίτικο)

Η θριαμβευτική είσοδος του Κιοπρουλή στον Χάνδακα (4 Οκτωβρίου 1669)

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) 

  Πίνακας του Fausto Zonaro

Πέρασαν έξι μέρες από την παράδοση του Χάνδακα στους Τούρκους και ο Κιοπρουλής λίγο πριν την θριαμβευτική του είσοδο στην πόλη καλεί στην σκηνή του όλους τους στρατιωτικούς πασάδες και  όλους όσους είχαν συμβάλλει στην άλωση του απόρθητου κάστρου και αφού τους πρόσφερε καφέ και σερπέτια , όπως αναφέρει ο Νικ. Σταυρινίδης στο βιβλίο του, τους προσφώνησε λέγοντας : « Στον αγώνα αυτό του Μ. Κάστρου όλοι σας αγωνισθήκατε τίμια με τη ζωή σας και την περιουσία σας. Ας είναι ολοκάθαρο το πρόσωπό σας και σ΄  αυτό και στον άλλο κόσμο. Χαλάλι ας είναι σε σας το ψωμί του βασιλιά μας . Θα αναφέρω και θα εισηγηθώ τις υπηρεσίες και τους σκοπούς σας στον πολυχρονεμένο βασιλιά μας και κάθε ένας από σας θα ανταμειφθεί σύμφωνα με το βαθμό που κατέχει ».

Η παράδοση του Χάνδακα στους Τούρκους (Παρασκευή, 27 του Σεπτέμβρη 1669)

Ουδέποτε οι Χριστιανοί έκαναν πιο τιμητική συνθηκολόγηση με τους Τούρκου

ς, ούτε αυτό το έθνος προσέφερε ποτέ μια καλύτερη συμφωνία.

«…Την Παρασκευή 1 Τζεμαζιέλεβελ του 1080  ( Σεπτεμβρίου 1669),νωρίς το απόγευμα, οι άπιστοι παρέδωσαν στον αντιπρόσωπο του πολυχρονεμένου, τον πορθητή του Χάνδακα , Φεζίλ Αχμετ Πασά τα έξι χιλιάδες εξακόσια έξι κλειδιά από το κάστρο ,τις αποθήκες πολεμοφοδίων, το θησαυροφυλάκιο και τις αποθήκες προμηθειών …».

Βολταίρος «πολιορκια του Χάνδακα» . Voltaire «Siege of Candia ».

Δοκίμιο του Βολταίρου για την πολιορκία του Χάνδακα. 
Του Αλέκου Α. Ανδρικάκη
Τα ελληνικά σχολικά εγχειρίδια μπορεί να αγνοούν προκλητικά τη σχεδόν 22χρονη πολιορκία του Χάνδακα (Μάιος 1647- Σεπτέμβριος 1669) από τις δυνάμεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά με την πλέον μακροχρόνια πολιορκία πόλης στην ιστορία έχουν ασχοληθεί κορυφαίες ιστορικές μορφές του πνεύματος, όπως ο Φρανσουά Μαρί Αρουέ (François-Marie Arouet). Ο Αρουέ δεν ήταν άλλος από τον κορυφαίο Γάλλο φιλόσοφο, συγγραφέα, αλλά και ιστορικό Βολταίρο (21 Νοεμβρίου 1694 – 30 Μαΐου 1778), τον πιο χαρακτηριστικό εκπρόσωπο του διαφωτισμού κατά τον 18ο αιώνα.

Candia Nova (η οθωμανική πολιτεία της πολιορκίας του Χάνδακα).

Έξω από την πόλη του Χάνδακα οι Οθωμανοί πολιορκητές χτίζουν αρχικά ένα φρούριο με την ονομασία Νέο Φρούριο, το οποίο εξελίσσεται σε πόλη με πεντακόσια σπίτια για τους στρατιώτες. Όμως, έξω από το φρούριο χτίζεται ένας μεγαλύτερος οικισμός, τον οποίο, όταν επισκέπτεται ο γνωστός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή, τον αναφέρει ως «το μεγάλο βαρόσι του Ιναντιγιέ».*

Ιεροδικαστικά κατάστιχα του οθωμανικού στρατοπέδου στην πολιορκία του Χάνδακα

Ένας θησαυρός κρητικής Ιστορίας
Σπάνιοι χάρτες της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης για την πολιορκία του Χάνδακα

Ο τόμος, 500 σελίδων, περιέχει γλωσσάρι, ευρετήριο ονομάτων και 5 σπάνιους χάρτες της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης της Βενετίας για την πολιορκία του Χάνδακα και το οθωμανικό φρούριο

Στο κρισιμότερο σταυροδρόμι της Ιστορίας της Κρήτης αναφέρεται ο εξαιρετικός τόμος, με κομβικής σημασίας μεταφρασμένα έγγραφα της οθωμανικής περιόδου, για την Ιστορία του Ηρακλείου της Κρήτης, αλλά με βαρύτητα συνολικά για τον Ελληνισμό και τη Μεσόγειο, που εξέδωσε πρόσφατα η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου.

Τούρκικο Αρχείο Ηρακλείου (1637-1930)

Ιεροδικείο Ηρακλείου (1637-1930)

398 κώδικες, 124 ντοσιέ, 114 πρωτόκολλα, 26 τεφτέρια, 107 βιβλία και 10 φάκελλοι

Η γλώσσα των τεκμηρίων είναι Τουρκική που αποδίδεται με την παλιά Αραβική γραφή, δηλαδή τα γνωστά ως Οθωμανικά.

Το Τούρκικο Αρχείο Ηρακλείου («T.A.H.») αποτελείται, από χειρόγραφα με την μορφή των λυτών εγγράφων ή κωδίκων, του Ιεροδικείου Ηρακλείου και άλλων υπηρεσιών που σχετίζονται με την οθωμανική διοίκηση. Όλα τα τεκμήρια είναι στα Οθωμανικά και εκτείνονται χρονικά από 1637 έως 1930.

Κρήτες πρόσφυγες

Πολλοί Κρητικοί, για να αποφύγουν τις σφαγές, που έκαναν οι Τούρκοι, έπειτα από κάθε κρητική επανάσταση, κατέφευγαν στην άλλη Ελλάδα, συνήθως σε νησιά ή σε παράλια μέρη της Πελοποννήσου.

Οι δρόμοι της προσφυγιάς για τους επαναστατημένους Κρήτες.

Ο δρόμος και το δράμα των προσφύγων του 1821…

Μία μαρτυρία, για την κατάσταση που αντιμετώπιζε η Αμοργός με τα κύματα των προσφύγων μετά το 1821 και στα χρόνια του Αγώνα, προέρχεται από τον Αμερικανό γιατρό Σάμουελ Χάου, ο οποίος βρέθηκε στην Ελλάδα από το 1824 έως το 1827 και υπηρέτησε για ένα διάστημα στο ατμοκίνητο πολεμικό πλοίο «Καρτερία». «Το 1826, σημειώνει ο Ν. Νικητίδης, η «Καρτερία» ξεκινά ένα ταξίδι από τη Σύρα. Στις 9 Σεπτεμβρίου 1826 το πλοίο αράζει στα Κατάπολα. Ο Αμερικανός γιατρός αναφέρει ότι πρόσφυγες από την Κρήτη, τα Ψαρά και την Χίο ζούσαν εξαθλιωμένοι σε καλύβες και σπηλιές, ρακένδυτοι και πειναλέοι. Για να κορέσουν την πείνα τους έψαχναν να φάνε οστρακοειδή στην παραλία».

O αγάς εισέπραξεν παρ’ ημών επακριβώς και ανελλιπώς.

ΣΦΑΚΙΑΝΟΙ ΚΑΠΕΤΑΝΑΙΟΙ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΤΕΣ  
Κατά την πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας, ενώ όλοι οι άλλοι Κρητικοί παίρνουν απόδειξη για τους φόρους που πλήρωναν στον Αγά

Οι πειρατές της Γραμβουσας

ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ  ΜΕΓΑΛΟ ΠΕΙΡΑΤΙΚΟ ΟΡΜΗΤΗΡΙΟ - Η ΚΟΙΝΗ ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΑΥΤΟ ΠΕΙΡΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ ΤΟΝ ΜΕΓΑΛΗΤΕΡΟ ΜΠΕΛΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ.

Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επαναστάσεως οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικράτησαν, οδήγησαν στην έξαρση της πειρατείας. Σε αυτή, στράφηκαν άνεργοι ναυτικοί και πρόσφυγες. Έτσι σε όλη της διάρκεια του Αγώνα, αναρίθμητα ήταν τα περιστατικά πειρατείας που έλαβαν χώρα.

Θοδωρομανώλης (1778-1818)

Η άγνωστη ιστορία του Θοδωρομανώλη.

Ο Μανώλης Θεοδωράκης ή Θοδωρομανώλης όπως είναι ευρύτερα γνωστός, είναι ο πρώτος ιστορικά καταγεγραμμένος και γνωστός λυράρης της Κρήτης.

Πηγαίνοντας στον πόλεμο...

Η δύναμη του παραδείγματος.

Βαλέστρας Ιωσήφ (Joseph Balestra, - 1822).

Ιωσήφ Βαλέστ η Βαλέστρας Γάλλος φιλέλληνας αξιωματικός, κορσικανικής καταγωγης, που γεννήθηκε στην Κρήτη. Ήρθε στην Ελλάδα μαζί με τον Δημήτρη Υψηλάντη ,οργάνωσε το 1ο μικρό σώμα τακτικού στρατού και κατόρθωσε μ’ αυτό ν’ αποκρούσει τουρκική απόβαση στις ακτές της Μεσσηνίας. Σκοτώθηκε πολεμώντας ηρωικά έξω από το Ρέθυμνο της Κρήτης (14/04/1822). Γεννήθηκε στην Επαρχία Κυδωνίας της Κρήτης όπου ο πατέρας του εμπορευόταν. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Κρήτη

Κρήτη η πορεία προς την Ένωση.

ΖΗΤΩ Η ΚΡΗΤΗ (1821-1913)

 ΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ (1821-1898)

"Η Κρήτη, οφείλομεν να το είπωμεν, προς τιμήν αυτής, υπήρξεν η ελληνική χώρα, η πεισματωδέστερον πάσης άλλης αντισταθείσα τότε εις την ξενικήν κυριαρχίαν. (Παπαρρηγόπουλος)

Το ζήτημα της απελευθέρωσης της Κρήτης από την Τουρκική κυριαρχία δεν ήταν απλό κι ο αγώνας τον Κρητών κράτησε αιώνες.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ.(1821-1824)

Οι μάχες της  Κρήτης (1821-1824)
Ο ένοπλος επικός αγώνας της Μεγαλονήσου το 1821-1824 ήταν ταυτόχρονα ιδεαλιστικός, γεωπολιτικός, πραγματιστικός και υπερβατικός: ιδεαλιστικός σε εθνικό παλιγγενεσιακό επίπεδο, γεωπολιτικός σε τριηπειρωτικό επίπεδο, πραγματιστικός σε δημογραφικό επίπεδο και υπερβατικός σε επίπεδο ηρωϊκής αυταπάρνησης, υλικών καταστροφών και ανθρωπίνων θυσιών.

Η Καταστροφή των Σφακιών 29 Αυγούστου 1821

Κρητική επανάσταση 1821-1830
Μετά τις δύο αποτυχημένες εκστρατείες των Τούρκων κατά των Σφακιών τον Ιούλιο τού 1821, οι πασάδες τής Κρήτης συγκρότησαν, μάλλον εσπευσμένα (απ’ όλες τις πόλεις τής Κρήτης), μεγάλο εκστρατευτικό σώμα εκ 10.000 ανδρών στην Επισκοπή.

Μετά την καταστροφή των Τούρκων στον Ομαλό, οι πασάδες τής Κρήτης αποφάσισαν να κατακάψουν όλα τα χωριά των Σφακιών. Προς τούτο αναπλήρωσαν τις απώλειές τους και εξεστράτευσαν με το σύνολο τού στρατεύματός τους (10.000 άνδρες) την 29 Αυγούστου 1821.