Κουζουλάδες : Οι δρόμοι της προσφυγιάς για τους επαναστατημένους Κρήτες.

12 Νοεμβρίου 2015

Οι δρόμοι της προσφυγιάς για τους επαναστατημένους Κρήτες.

Ο δρόμος και το δράμα των προσφύγων του 1821…

Μία μαρτυρία, για την κατάσταση που αντιμετώπιζε η Αμοργός με τα κύματα των προσφύγων μετά το 1821 και στα χρόνια του Αγώνα, προέρχεται από τον Αμερικανό γιατρό Σάμουελ Χάου, ο οποίος βρέθηκε στην Ελλάδα από το 1824 έως το 1827 και υπηρέτησε για ένα διάστημα στο ατμοκίνητο πολεμικό πλοίο «Καρτερία». «Το 1826, σημειώνει ο Ν. Νικητίδης, η «Καρτερία» ξεκινά ένα ταξίδι από τη Σύρα. Στις 9 Σεπτεμβρίου 1826 το πλοίο αράζει στα Κατάπολα. Ο Αμερικανός γιατρός αναφέρει ότι πρόσφυγες από την Κρήτη, τα Ψαρά και την Χίο ζούσαν εξαθλιωμένοι σε καλύβες και σπηλιές, ρακένδυτοι και πειναλέοι. Για να κορέσουν την πείνα τους έψαχναν να φάνε οστρακοειδή στην παραλία».

Από Κρήτη και Κάσο

Οι Κρητικοί πρόσφυγες προτιμούσαν την Κάσο και αρκετοί βρέθηκαν στη Μήλο, όπου ίδρυσαν το χωριό «Αδάμαντας», στα 1824. Πάντως, πολλοί από την Κρήτη βρήκαν καταφύγια και στην Πελοπόννησο και, επί Καποδίστρια, στην Αργολίδα. Το Μάη του 1824 (7/5), βρίσκουμε Κρητικούς πρόσφυγες και στρατιώτες και στο Μοριά. Συγκεκριμένα, το Βουλευτικό, κατόπιν μιας αιτήσεως των Κρητικών πληρεξουσίων - παραστατών στο Άργος να δίδεται στους συμπατριώτες τους σιτηρέσιο και να δοθεί εντολή στους Αργείους να μην παίρνουν από τους Κρητικούς πρόσφυγες ενοίκιο, αποφασίζει την καταγραφή χηρών, ορφανών και ασθενών, για να φροντίσει γι' αυτούς. Ο κατάλογος που φτιάχτηκε τότε παραδίδεται στις 14 Μάη 1824 στο Βουλευτικό και το οποίο, με προβούλευμά του, ζητά να δίδεται σ' όσους πρόσφυγες από την Κρήτη είναι καταγραμμένοι στον κατάλογο το ψωμί που τους αναλογεί κάθε μέρα. Το Εκτελεστικό, με δικό του προβούλευμα, μετά την παρέλευση ολίγων ημερών, ειδοποιεί (17/05) το Βουλευτικό ότι εξασφάλισε τροφές για 100 Κρητικούς στρατιώτες και ζητά πόρους για να περιθάλψει κι άλλους (αριθμοί προβουλευμάτων: 840 του Βουλευτικού και 1453 του Εκτελεστικού).

Τα τέλη του ίδιου μήνα, εξάλλου, οι πρόσφυγες από την Κάσο, μετά την καταστροφή του νησιού από τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο, αναφορά στο Βουλευτικό, ζητούν: (α) Να τους δοθεί τόπος για συνοικισμό, (β) τα μέσα της ζωής και (γ) να απελευθερωθούν τα αιχμαλωτισμένα μέλη των οικογενειών τους. Αξιοσημείωτο δε είναι, ότι ο παραστάτης της Κάσου, Αρβανιτόπουλος, προτείνει να γίνει σύσταση στους κατοίκους της Πάρου και της Νάξου να περιποιηθούν τους πρόσφυγες μέχρι να πραγματοποιηθεί η εκστρατεία κατά της Κρήτης, εφόσον ήταν δύσκολο, υπό τις διαμορφούμενες τότε συνθήκες, να εγκατασταθούν σε άλλο μέρος.

Εκ του τελευταίου τούτου αιτήματος των Κασίων, καταφαίνεται πόσον στενές ήσαν οι σχέσεις τους προς τους Κρητικούς και πόση εμπιστοσύνη έτρεφαν προς αυτούς. Κατόπιν τούτων, οι Κασιώτες και οι Ψαριανοί, μετά την καταστροφή των νησιών τους, γύρεψαν καταφύγιο στα αιγαιοπελαγίτικα νησιά (Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Σποράδες)…

Το 1830, αρκετοί Κρητικοί, πρόσφυγες καταλήγουν στην Πελοπόννησο και εγκαταστάθηκαν μερικοί στον αργολικό κάμπο και άλλοι στη Λακωνία και στη Μεσσηνία (Μονεμβασία, Βάτικα, Κορώνη και Μεθώνη, Καλαμάτα), μα και στην Κόρινθο και τα περίχωρά της.

Γεωργίου Η. Ορφανού

ΠΗΓΗ

Αναδημοσίευση αποσπάσματος από την εφημερίδα : ΡΕΘΕΜΝΙΟΤΙΚΑΝΕΑ