Candia Nova (η οθωμανική πολιτεία της πολιορκίας του Χάνδακα).

Έξω από την πόλη του Χάνδακα οι Οθωμανοί πολιορκητές χτίζουν αρχικά ένα φρούριο με την ονομασία Νέο Φρούριο, το οποίο εξελίσσεται σε πόλη με πεντακόσια σπίτια για τους στρατιώτες. Όμως, έξω από το φρούριο χτίζεται ένας μεγαλύτερος οικισμός, τον οποίο, όταν επισκέπτεται ο γνωστός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή, τον αναφέρει ως «το μεγάλο βαρόσι του Ιναντιγιέ».*

[ Η άλλη πολιτεία η οθωμανική, στην νότια πλευρά στη Φορτέτσα,με τα πεντακόσια πέτρινα σπίτια, τα σαράγια και  τα χαμάμ το Inadiyeή Κale-ICeditή Νέα Κάντια .Εκεί και το τζαμί του Σουλτάνου Ιμπραχήμ κι άλλα έξι πιο πέρα. Κι άστραφταν τα χρυσομέταξα υφάσματα κι οι μιναρέδες. Υπήρχαν, λένε, 160 χώροι λατρευτικοί στην πόλη και στα άλλα τρία ορμητήρια έξω από τα τείχη του δικού μας Χάνδακα. Και παραπέρα στους λόφους  κι απέξω απ τα δικά του τείχη  εφτά χιλιάδες σπίτια, πέντε σχολειά, και δυο χιλιάδες καταστήματα κι ένα σωρό καφενέδες και χάνια. Και πιο κοντά στο δικό μας το Κάστρο , ένας απέραντος στρατός με σκηνές  και σπίτια εκεί δίπλα στη θάλασσα και πιο πολύς κόσμος εδώ. Λένε πως 3.000 αριθμούσαν τα μαγαζιά τους κατά μήκος δυο μεγάλων δρόμων, που χάραξαν και οδηγούσαν στο απόρθητο κάστρο του Χάνδακα και πάλι σαράγια με χαμάμ και πόρτες από κυπαρισσόξυλα. Μποστάνια και περιβόλια και τριανταφυλλιές που σε μεθούσαν με τ΄ άρωμά τους και  μια τεράστια αγορά ζώων και δημητριακών. Απίστευτη η φασαρία και το παιδομάνι. Άλλες μυρωδιές από τούτη την μεριά, άλλος κόσμος, άλλες συνήθειες και χρώματα ,άλλες φωνές, μιλήματα, έθιμα και τραγούδια. Μια ζωντανή πόλη, παράξενη κι αλλόκοτη…]**

…Η έκταση του οικισμού «επιβεβαιώνεται από τις σύγχρονες απεικονίσεις του που έχουν εντοπιστεί σε βενετικό χειρόγραφο της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης». Μάλιστα τονίζεται πως ο οικισμός ονομάζεται «μπόργκο» της Candia Nova και, σύμφωνα με τον Οθωμανό περιηγητή, «περιελάμβανε 77.000 σπίτια και δωμάτια για τους άγαμους στρατιώτες». Ο Τσελεμπή αναφέρει πως ο οικισμός αυτός είχε 5 σχολεία, 2 τεκέδες, 6 μικρά χαμάμ, 7 τζαμιά χωρίς μιναρέδες, 7 χάνια, 3 μεντρεσέδες, 2.000 εργαστήρια και καταστήματα.

Τα εν λόγω έγγραφα διερευνούν σημαντικές πλευρές της κοινωνικής και οικονομικής ζωής της πόλης των πολιορκητών του Χάνδακα, όπως οι γάμοι μεταξύ μουσουλμάνων στρατιωτών και χριστιανών γυναικών, η αλληλεπίδραση των κοινωνικών σχέσεων, οι οικονομικές δοσοληψίες και οι σχέσεις με τον πληθυσμό της Κρήτης πριν από την πτώση, η οποία αρχικά είναι ανεκτική και μετά την κατάκτηση αλλάζει.

Σύμφωνα με τα ιεροδικαστικά κατάστιχα του σουλτανικού στρατοπέδου έξω από τον Χάνδακα, οι μικτοί γάμοι είναι 76, δηλαδή 33,19%, μεταξύ μουσουλμάνων 129, ήτοι 56,33%, και οι γάμοι μεταξύ χριστιανών 24, ποσοστό 10, 48%. Για τις επιγαμίες και τις συνέπειές τους τη δεκαετία του 1660 τονίζει ο κ. Κολοβός: «Με αυτήν την έννοια, το Ιναντιγιέ υπήρξε με έναν τρόπο μια μικρογραφία ή ένα προσχέδιο, αν θέλετε, αυτού του μοναδικού περιβάλλοντος που επρόκειτο να κυριαρχήσει στην πρώιμη και νεότερη Ιστορία της Κρήτης», εννοείται με τη μορφή των ελληνόφωνων Τουρκοκρητικών έως την ανταλλαγή πληθυσμών το 1924.*

*Αποσπάσματα από κείμενο του Παναγιώτη Γεωργουδή

από την εφημερίδα:efsyn

**Απόσπασμα από κείμενο της Ελένης Μπετεινάκη.

Μια φορά κι έναν καιρό … μια μαύρη Παρασκευή, 27 του Σεπτέμβρη 1669, στο Μεγάλο Κάστρο.

ΠΗΓΗ

http://www.efsyn.gr/arthro/enas-thisayros-kritikis-istorias

http://zhtunteanagnostes.blogspot.gr/2014/09/27-1669.html