Τέθοιοι άντρες πια δε βγαίνουνε ποθές μήδε στην Κρήτη...

*Το τραγούδι του Σήφακα

ΞΗΡΟΥΧΗΣ ΧΑΡΙΣΟΣ (1840-1895)

Το κείμενο είναι  από την ομιλία του αντιπροέδρου της "Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών" Γιάννη Πολυράκη, …

O Χαρισοξηρούχης

Ο ΧΑΡΙΣΟΞΗΡΟΥΧΗΣ, ΕΝΑΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΗΡΩΑΣ. 
 …Το πραγματικό του όνομα είναι Ξενοφών Χαρίσος (ίσως Χαρισάκης). Το Ξενοφών στα Σφακιά το έλεγαν τότε Ξηρούχης και απο αυτό προέρχεται και το επίθετο Ξηρουχάκης.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Άϊ- Γιάννη των Σφακιών, υποθέτω στα 1840-45 σε ένα χωριό 800 μέτρα ύψόμετρο στη δυτικές πλαγιές των Λευκών Ορέων με ξεχωριστούς κατοίκους, μοναδικούς στα ριζίτικα και φημισμένους για τη σωματική τους ρώμη και κορμοστασιά.

Την εποχή που μεγάλωνα στα Σφακιά, ο θρύλος του Χαρίσου ήταν πολύ έντονος χωρίς να γνωρίζουμε πολλά πράγματα για τη δράση του. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι ο άνθρωπος αυτός βρέθηκε και πολέμησε στο ατμόπλοιο ΑΡΚΑΔΙ κατά τη τελευταία ναυμαχία που έδωσε μεταξύ Αγίας Ρουμέλης και Παλαιόχωρας που κατέληξε στη καταστροφή και αιχμαλωσία του φημισμένου πλοίου.

Μάχη στα Ρούστικα Ρεθύμνης (17 Ιουνίου 1821)

Κρητική Επανάσταση (1821-1830).Η Μάχη των Ρουστίκων( Ρούστικα Ρεθύμνης) ήταν πολεμική εμπλοκή της επανάστασης του 1821 στην Κρήτη με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες. 

Τα ριζίτικα της κατοχής (Εδά θα σας ε δείξουμε πως πολεμούν οι γι άντρες)

Χίτλερ να μην το καυχηθείς

“Χίτλερ να μην το καυχηθείς πως πάτησες την Κρήτη

ξαρμάτωτη την ηύρηκες κι ελείπαν τα παιδιά της,

στα ξένα πολεμούσανε πάνω στην Αλβανία

μα πάλι πολεμήσαμε…”

Το τραγούδι του Τσούλη «Τσούλη Μνήμα»

(Περιώνυμοι Κρήτες Μουσουλμάνοι)

ΤΟ «ΑΝΑΘΕΜΑ» ΤΟΥ ΤΣΟΥΛΗ ΣΤΑ ΛΑΣΙΘΙΩΤΙΚΑ ΒΟΥΝΑ

Στον δρόμο απ΄όπου συνήθως ανέβαινε ο αιμοχαρής Γενίτσαρος Τσούλης  και επιδιδόταν σε όργια σε βάρος των Χριστιανών της περιοχής. του Λασιθίου  μια ομάδα ψυχωμένων Λασιθιωτών αποφάσισε την εξόντωσή του. Του έστησαν λοιπόν ενέδρα στη θέση Σελί της Χορτασάς και τον δολοφόνησαν.

Η θρηνητική ρίμα του Κερίμ Μπέη.

Η θρηνητική ρίμα του Κερίμ Μπέη είναι ένα γνήσιο τουρκοκρητικό στιχούργημα, αδημοσίευτο στις γνωστές συλλογές δημοτικών τραγουδιών, γραμμένο, ίσως, κατά παραγγελία, σαν ειδησεογραφικό κείμενο, ή κυβερνητικό ανακοινωθέν από Ηρακλειώτη ριμαδόρο. Η γλώσσα του ποιήματος, με τις πολλές και αυθεντικές τούρκικες λέξεις επιβεβαιώνει την τουρκοκρητική προέλευση. Το ίδιο πράγμα επιβεβαιώνει και η θεματική του έργου και η αναφορά του σε πρόσωπα και γεγονότα της κρητικής κοινωνίας.

Μονομεριούνε τα χωριά και παίξα τσι καμπάνες, για να μονομεριάσουνε στσι Βρύσες στσι καμάρες.

Η Μάχη στις Βρύσες Αποκορώνου το 1880  

(Ιστορική Ρίμα)
(Η εργασία αυτή είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα του χωριού μας "Βρυσιανά Νέα" τεύχος 7 Αύγουστος - Σεπτέμβριος 1997)
Το ποίημα που ακολουθεί αποτελεί ιστορική  ρίμα και αναφέρεται σε πολεμικές ενέργειες που διαδραματίζονται κοντά στο κέντρο των Βρυσών «καμάρες» εννοώντας την τρίτοξη γέφυρα, το Βαφέ, το Μπούτακα και το Μετόχι των Κουνάληδων. Η χρονολογία που αναφέρει 1880 δεν είναι δυνατόν να είναι σωστή δεδομένου ότι τότε η Κρήτη «ετέλει εν ηρεμία»

Το Χάττ-ι Χουμαγιούν στην Κρητη του 1856 και το Κίνημα Μαυρογένη το 1858

(Το προνόμιο να οπλοφορούν οι Κρητικοί)

Τον Φεβρουάριο του 1856, ως συνέπεια του Κριμαϊκού Πολέμου (1853-56), ο Σουλτάνος αναγκάστηκε να εκδώσει το Χάττι Χουμαγιούν (Ηatt-i Ηumayun) (αυτοκρατορικό διάταγμα),

Φυλλάδα για τζοι Τούρκους της Κρήτης γραμμένη από ένα γέρω Κρητικό το 1858

Του Αλέκου Α. Ανδρικάκη

 «Να το βγάλετ' από το νου σας, πως θα γιαγύρει καιρός, νάναι κάθε τούρκος αγάς, και κάθε χριστιανός ραγιάς»

Το έντυπο που είχε κυκλοφορήσει το 1858, είχε 13 σελίδες και υπάρχει στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης.

« απ' εδώ κι ομπρός να το βγάλετ' από το νου σας, πως θα γιαγύρει καιρός, νάναι κάθε τούρκος αγάς, και κάθε χριστιανός ραγιάς,»

«Φυλλάδα για τζοι Τούρκους της Κρήτης γραμμένη από ένα γέρω Κρητικό το 1858»

Η πρώτη σελίδα του κειμένου της «Φυλλάδας»

Μέσα στο κλίμα ενθουσιασμού που ακολούθησε για την επιτυχία του κινήματος του Μαυρογένη το 1858 , ο «Γέρω Κρητικός» εξέδωσε τη φυλλάδα, σε μια προσπάθεια να πείσει τους Τούρκους να επιστρέψουν στη χριστιανική θρησκεία (τους θεωρούσε απόγονους εξισλαμισμένων χριστιανών).

Η ανέκδοτη ιστόρία της μάχης των κεραμειών με μαντινάδες

Η ανέκδοτη ιστόρία της μάχης των Κεραμειών με μαντινάδες...βρήκα πριν καιρό την ιστορία σ'ενα παλιό τετράδιο άγνωστου ιδιοκτήτη το οποίο περιέχει...ιστορίες γεγονότα της εποχής ...ημερομηνίες δεν υπάρχουν δυστηχώς...το τετράδιο πάντως τάχει τα χρονάκια του...

Η μάχη των κεραμειών

Το θλιβερότερο σκοπό που 'χω τραγουδισμένο

θα τραγουδίξω αδέρφια μου με μάτια δακρυσμένα.

Απου καρδιά 'χει σίδερο βαμένη με τ'ατσάλι 

και 'κείνος θα συγκινηθεί και θα πονέσει πάλι.

Κι' όπου 'ναι Κρητικού καρδιά απου'ναι ραγισμένη 

με τση σκλαβιάς τα βάσσανα ξεροτσηγαριασμένη.

Θα κλάψει εκείνους τους γονιούς που βλέπαν τα παιδιά τους 

όταν τα τουφεκίζανε εκεί στη μια μεριά τους.

Να' ναι πατέρας και παιδί να το σφιχταγκαλιάζει

και να τους τουφεκίζουνε ποιός δεν αναστενάζει.

Αδέρφια δυο και τέσσερα στη μιά γραμμή στεμμένα

να τα σκοτώνου οι Γερμανοί να πέφτου μαζεμένα.

Η στου θανάτου τη στιγμή να διπλοχαιρετιούντε

τ'αδέρφια ν'αγκαλιάζουντε και να γλυκοφιλιούντε.

Όποιος περάσει απο 'σας απ'της αγιάς τα μέρη

θα το διηγάτε πάντοτε εκείνο που δε ξέρει.

Θα δει το χώμα κόκκινο τα χόρτα ματωμένα ΄

και λάκους να 'χουνε κορμιά χιλιάδες κουκλομένα.

Θα δει 'να λάκκο τρομερό κόκκιν' αχνό να βγάζει 

τα αίμα τω παλικαριώ στο λάκκο αυτό σωριάζει.

Κι΄όποιος περάσει και το δει τότε στο νου ντου βάνει

να πιάσει το τουφέκι ντου κι' ήρωας να πωθάνει.

Στα κεραμειά μαζώνουντε πολλές καρδιές Ελλήνω 

να μοιάζει με κληρονομιά τω παλαιώ εκείνω.

Να δείξομαι στσι Γερμανούς πο' ο νους τους δε το βάνει

πως είμαστε απόγονοι του Δάσκαλου του Γιάννη.

Η το '44 δώδεκα Νοεμβρίου

που εβουήξαν τα βουνά σα χαλασμός κυρίου.

Χιλιάδες δεκατέσσερις του Γερμανού τ'ασκέρι

πάνε για να ριμάξουνε τω Κεραμιώ τα μέρη.

Βρίσκου λιοντάρια κρητικά εις τα κλαδιά κρυμένα

εκεί τους περιμένανε πολύ ξαγκριγιεμένα.

Πρωί πρωί τη κυριακή μέχρι τσ'οχτώ η ώρα 

διακόσους σκύλους γερμανούς βάνου στη νεροφόρα.

Αέρα το τραβούσαμε ελάτε βρε χαμένοι 

να πέσομαι ηρωικά και όχι παραδωμένοι.

Έτσα 'ναι ο θάνατος γλυκός και τονε προτιμούμε 

σήμερο την αξία σας τα Κεραμειά ν δούνε.

Στη παναγία απέναντι σ'ένα υψωματάκι

έκεια τονε σκοτώσανε το Χρήστο το Περάκη.

Το όνομα του αθάνατο θα 'ναι στην ιστορία 

ήτο του Μάρκου αδερφός που 'χαι μεγάλη αξία.

Ο Μάρκος με το θάρρος του και με τα σκέδια ντου

εσκότωνε τσι Γερμανούς στη περιφέρεια ντου.

Γερμανοφά τον βγάλαμε κι' έτσι γροικάτε ακόμα 

ενοματάρχης ήτονε και τίμηζε το σώμα.

Ο Μάρκος με το θάρρος του κι άν ήθελε μιλήσει 

γυναίκα να τον άκουγε ήθε να πολεμήσει.

Κι' ούλα τα καταρθόματα του Μάρκου να θυμίσω 

ολόκληρα ευαγγέλια του τύπου θα γεμίσω.

Μα 'ναι πολλά δε γράφουντε και πρέπει να τ'αφήσω 

τη μάχη τη κεραμιανή πάλι να συνεχίσω.

Είναι στο κλεφτοπέρασμα ένα μανουσελάκι

κατάγεται απ'τα Σφακιά μ'ένα μανουσακάκι.

Εκεί στις πέτρες βρίσκεται το αίμα ντου χυμένο

και τ'όμορφο ντου το κορμι στο χώμα κουκλομένο.

Εκεί πιο πέρα είδαμε πεσμένο το Κουτρούλη 

που τονε λυπηθήκαμε και τονε κλάψαμ' ούλοι.

Απου τραγούδιε κι'έλεγε με γέλιο εις το στόμα

είναι τιμή να πέσομε στο καμπιανό μας χώμα.

40 είναι οι καμπιανοί η τσ'αντιμετωπίζω 

κι'απο τη μέση του χωριού οπίσω τσι γυρίζω.

Στέκει ο γέρος ο ξιρής τ'όμορφο παληκάρι 

ση πόρτα ντου και πολεμά σαν άγρια λιοντάρι.

Σαν είδε πως εμκήκενε ο σκύλος στο χωριό ντου

έπιασε το τουφέκι ντου κι' έκαμε το σταυρό ντου.

Έπιασε το τουφέκι ντου και στο μυαλό του βάνει

πως είναι δόξα και τιμή στο σπίτι να ποθάνει.

Ετρέχανε οι βάρβαροι στο σπίτι του να μπούνε

να τ'αφερέσου τη ζωή και να τον τυραννούνε.

Μα απο τη πόρτα ο ξιρής του πρώτου του ξαμώνει 

και τονε βρίσκει στη καρδιά και ΄χαμες τον ξαπλώνει.

Τότε με λύσα οι Γερμανοί το σπίτι το κυκλόνου

χειροβομβίδες του πετού με δε τονε σκοτώνου.

Ούλο το σπίτι άρπαξε μόνο σε μια γωνιά 

στέκει ο γέρος ψύχριαμος με δίχως αγωνία 

Πάλι με τρόπο ο Ξιρής θέση στη πόρτα πιάνει 

σκοτώνει και το δεύτερο το θάρρος του δε χάνει.

Οι Γερμανοί φοβήθηκαν λίγο απομακρυθήκα 

τραματισμένο το Ξιρή στη χέρα τον αφίκα.

Κι 'ένα κορίτσι στείλανε και του Ξιρή μεινούνε

να παραδώσει τ'όπλο του για να τον σεβαστούνε.

Να παραδώσει τ'όπλο του θέλου του κάνου χάρη 

μα δε τονε σκοτώνουνε γιατι'ναι παληκάρι.

Κι' όμως τους απαντά κι'αυτός με ύφος αντρειομένο

ας έρθου να το πάρουνε μα 'γω τσι περιμένω.

και ξαναβάνουνε φωθιά π' ούλο το σπίτι πιάνει

μα το Μιχάλη ο Θεός δε θέλει να ποθάνει.

Πάλι με τρόπο ο Ξιρής του τρίτου του ξαμώνει

και πέρνει του τη κεφαλή για πάντα τον λαβώνει.

Τους τρεις νεκρούς οι Γερμανοί στα χέρια ντος κρατούνε

και φοβιθήκα το Ξιρή και οπισθοχωρούνε.

Της Τρίτης το απόγευμα τους πήραμε κυνήγι 

και τρεχανε οι άναντροι όποιος μπορεί να φύγει.

Μα έμείς επολεμήσαμε με τα μικρ' άρματα μας 

και με το πόνο το βαρη που 'χαμε στη καρδιά μας

Μόνο με το τουφέκι μας και με τσι λίγες σφαίρες

αλληλοβοιθιούμαστε στσι δύσκολες ημέρες.

Ψιστίκαμε ως ψίνετε η πέτρα στο καμίνι 

μα η Ελλάδα έζησε αχνίζει μα δε σβήνει 

Μυρίζω τα τα λίθαργα ανθίζουν τα κλαδιά της 

γιατί 'ζησε παντοτινά για την ελευθεριά τζη.

ΠΗΓΗ  Pavlos18

 http://www.bodybuilders.gr/forum/showthread.php?t=19341&page=44

 ΙΣΤΟΡΙΚΟ

"Στις 12 Νοέμβρη του '44 ο Γερμανός Διοικητής του φρουρίουΚρήτης ξεκίνησε ολομέτωπη επίθεση εναντίον του 14ου συντάγματος του ΕΛΑΣ με σκοπό να το διαλύσει, όπως έλεγε. Η μάχη της Παναγιάς, που έγινε από τις 12 ως τις 14 Νοεμβρίου 1944 ήταν μια από τις μεγαλύτερες μάχες που έδωσαν οργανωμένες ομάδες Εθνικής Αντίστασης στην Κρήτη.
Με τη σπουδαία νίκη του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ) η μάχη της Παναγιάς, απέδειξε πως μπορούσαν να συντριβούν ολοκληρωτικά οι γερμανικές δυνάμεις που είχαν μείνει στην περιφέρεια Χανίων“

H μάχη της Παναγιάς ήταν από τις πιο σημαντικές διότι ήταν η μεγαλύτερη από όλες τις μάχες και συγκρούσεις του στρατού. Παράλληλα ήταν σημαντική και για την ένοπλη δραστηριότητα του ΕΛΑΣ στον νομό Χανίων. Ο ΕΛΑΣ την περίοδο της κατοχής έδωσε 17 μάχες και ένοπλες συγκρούσεις με τους κατακτητές, τα προδοτικά τάγματα ασφαλείας όμως αυτή η μάχη ήταν από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια αλλά και σε δυσκολία λόγω του εξοπλισμού του κατακτητή,  με  θωρακισμένα αυτοκίνητα και τανκς, υποβοηθούμενοι από μεγάλη δύναμη πυροβολικού.

Στη μάχη της Παναγιάς πήραν μέρος 600 περίπου Ελασίτες κι ένα τμήμα ανταρτών της ΕΟΚ. Σκοτώθηκαν 9 Ελασίτες και τραυματίστηκαν 20. Ο αριθμός των Γερμανών που πήραν μέρος στην επιχείρηση όσο κι ο αριθμός των νεκρών είναι άγνωστος.
Η μάχη της Παναγιάς ήταν η μεγαλύτερη κατά  παράταξη μάχη που έδωσε ο ΕΛΑΣ Κρήτης. Μαζί με τη μάχη της Κρήτης της οποίας αποτελεί συνέχεια, με την αντιστασιακή δραστηριότητα όλων των πατριωτικών οργανώσεων, τα ολοκαυτώματα και τις εκτελέσεις, συνθέτουν το κεφάλαιο της Αντίστασης της Κρήτης, που παίρνει ιδιαίτερη θέση στην πολυτάραχη ιστορία του νησιού μας.
Στο χωριό Παναγιά Κεραμειών έχει στηθεί μεγαλόπρεπο μνημείο στη μνήμη των πεσόντων αγωνιστών και της εθνικής αντίστασης.

http://www.haniotika-nea.gr/41247-%CE%A3%CE%A4%CE%97%CE%9D%20%CE%A0%CE%91%CE%9D%CE%91%CE%93%CE%99%CE%91%20%CE%9A%CE%95%CE%A1%CE%91%CE%9C%CE%95%CE%99%CE%A9%CE%9D%20.html

http://radiocollectiva.blogspot.com/2008/11/blog-post_17.html

Το τραγούδι του Ξωπατέρα

«Πουλιά μην κελαηδήσετε Σάββατο ως Δευτέρα, γιατί τον εσκοτώσανε Τούρκοι τον Ξωπατέρα. Μηδέ στην Κρήτη ακούστηκε μηδέ στην Ιγγλετέρα, να πολεμήσει την Τουρκιά ωσάν τον Ξωπατέρα. Σαν ήθελε στο Τοπαλτί να κατεβή μια ώρα, μικρούς μεγάλους την Τουρκιά την μάζευε στη χώρα. Ένα πρωί σηκώθηκε στον κάμπο κατεβαίνει, κι επτά αγάδων κεφαλές επήρε εις το χέρι. Τις κεφαλές τις έκοψε στον ήλιο τις ξαπλώνει, και η Τουρκιά ως το ‘μαθε περίσσα ξαγριώνει. Επήρε και μια κεφαλή την κάνει μπαϊράκι, κι οι Τούρκοι την εβλέπανε και πίνανε φαρμάκι. Αναφορά εκάμανε αμέσως και τερτίπι, για να σκοτώσουν τον παπά να ξεμπερδέψει η Κρήτη. Δευτέρα ετοιμάζονταν, Δευτέρα ως Σαββάτο, στου Ξωπατέρα για να παν τον Πύργο από κάτω. Ο Μαλικούτης αρχηγός του διπλοπαραγέλλει, για το Θεό αξάδερφε στον Πύργο μην κοιμάσαι, για σε ετοιμάζεται η Τουρκιά και θα παραπονάσαι. Εγώ με τ’όνομα του Θεού και με της Παναγίας, στον Πύργο μέσα θα κλειστώ, Τούρκους δεν έχω χρεία. Κι έστεκε και επερίμενε με το γυμνό μαχαίρι. Κι άξαφνα βλέπει από μακριά πασά με το καούκι, και αξοπίσω να κλουθούν εννιά χιλιάδες Τούρκοι. Αγλακηχτοί πηγαίνανε και με φωνές μεγάλες, μα ο παπάς τοιμάστηκε να τους δεχθή με μπάλες. Κοντά, κοντά όταν φτάσανε στον Πύργο από κάτω, του Ξωπατέρα ξαφνικά βροντά το καριοφύλλι, κι έναν αγά ωσάν τ’ ασκί ρίχνει απ’ το μπεγίρι. Στου Πύργου την άλλη μεριά άλλος αγάς σκαλώνει, ο Ξωπατέρας του ‘ρίξε στη γη τόνε ξαπλώνει. Κι οι Τούρκοι άμα είδανε και πέφταν τόσες μπάλες δεν είναι Ξωπατέρας επά μονό ‘ναι Ξωπαπάδες. Κι αμέσως φοβηθήκανε και λάγαραν του Πύργου. Μηνά του ο Σαϊτ Αγάς να του τον παραδώσει, γιατί φωτιά του Πύργου του ως το πρωί θα δώσει. Δεν προσκυνώ εγώ Τουρκιά καλιά θα πολεμήσω, μέσα στον Πύργο θα κλειστώ να σα σε διαγουμίσω. Ξαναμηνά του ο Αγάς παραδώσου Ξωπατέρα, γιατί έφτασε το τέλος σου κι η άσκημη σου μέρα. Μα αν πεινάτε κι ήρθατε να σα σε μαγειρέψω, πάλι αν θέλετε καυγά κορμιά θα μακελέψω. Μα τι να κάμω του καιρού που τρέξαν τα ποτάμια, μα δω θελα βρωμέσουνε τσ’ Οδηγήτριας τα πλάγια. Μα τι να κάμω του καιρού που χω λαβή στο χέρι, μα της Τουρκιάς δε θα ‘μενε κανείς σ’ αυτά τα μέρη. Σαν έφρανα το χέρι μου κι έφρανα το κορμί μου, έλα κι ασύ Σαϊτ Αγά πάρε την καφαλή μου. Την κεφαλή του έκοψαν στο Κάστρο την επήγαν . Μα όσοι Χριστό ονομάζομε και τονε προσκυνούμε, λιβάνι να του βάνομε και να του συχωρούμε.»

Το τραγούδι του Αληδάκη. 1774

Ρίμα που αναφέρεται στην εξολόθρευση του αιμοσταγή αγά Αληδάκη. Τα γεγονότα έγιναν το 1774

στο χωριό Εμπρόσνερος όπου είχε τον πύργο του ο αγάς και μόλις τέσσερα χρόνια μετά τη καταστροφή των Σφακιών κατά την διάρκεια της επανάστασης του Δασκαλογιάννη(1770).

ΑΛΗΔΑΚΗΣ ‘Σαν θέλετε νά μάθετε ακούσετε λιγάκι,   1 πως τόν εσυγυρίσασι τόν δόλιον Αληδάκη, ίντα λογιώς οι γαργεροί ‘ς τό Πύργο τόν εκλείσα, τήν αφορμήν ιντα ήτονε, ‘πού τόν εκαταλύσα.

Το τραγούδι του Δασκαλογιάννη

Ο μπάρμπα Μπατζελιός (Παντελής), πολεμιστής του Δασκαλογιάννη, συνέθεσε το Τραγούδι του Δασκαλογιάννη, ένα έπος 1034 στίχων, που το υπαγόρευσε στον Αναγνώστη του παπά Σήφη Σκορδύλη, ο οποίος το κατέγραψε, γιατί ο ίδιος ο μπάρμπα Μπατζελιός ήταν εντελώς αγράμματος (το θυμόταν όλο απ’ έξω, όπως οι αρχαίοι επικοί ποιητές).
Το συγκλονιστικό στιγμιότυπο της αφήγησης περιγράφεται από τον Αναγνώστη (που προφανώς ήταν κι αυτός ριμαδόρος, δηλαδή λαϊκός ποιητής) στο συγκινητικό επίλογο του ποιήματος.
 Εάν δεν υπήρχε το τραγούδι τούτο και το σχετικό κεφάλαιο της ιστορίας του Παπαδοπετράκη που το συνέγραψε συγκεντρώνοντας εκατό χρόνια αργότερα διάσπαρτα στοιχεία από την παράδοση, πιθανόν η επανάσταση του Δασκαλογιάννη να είχε λησμονηθεί εντελώς.