Μονομεριούνε τα χωριά και παίξα τσι καμπάνες, για να μονομεριάσουνε στσι Βρύσες στσι καμάρες.

Η Μάχη στις Βρύσες Αποκορώνου το 1880  

(Ιστορική Ρίμα)
(Η εργασία αυτή είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα του χωριού μας "Βρυσιανά Νέα" τεύχος 7 Αύγουστος - Σεπτέμβριος 1997)
Το ποίημα που ακολουθεί αποτελεί ιστορική  ρίμα και αναφέρεται σε πολεμικές ενέργειες που διαδραματίζονται κοντά στο κέντρο των Βρυσών «καμάρες» εννοώντας την τρίτοξη γέφυρα, το Βαφέ, το Μπούτακα και το Μετόχι των Κουνάληδων. Η χρονολογία που αναφέρει 1880 δεν είναι δυνατόν να είναι σωστή δεδομένου ότι τότε η Κρήτη «ετέλει εν ηρεμία»

εκτός και αν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό πράγμα που μάλλον δεν ευσταθεί αν λάβουμε υπ' όψη μας τα περί Μανούσου Κούνδουρου και Μεταπολιτευτικής Επιτροπής η οποία ως γνωστό ξεκινά από το Κλήμα του Αλίκαμπου στις 3 Σεπτέμβρη του 1895. Τα γεγονότα θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να τοποθετηθούν από τότε (3-9-1895) ως το Φλεβάρη του 1897 και τα όσα διαδραματίζονται στο «στρατόπεδο του Ακρωτηρίου», με τη σκηνοθετημένη παραβίαση της γραμμής του στρατοπέδου από μεριάς Τούρκων με αρχηγό ονόματι Ιμπραήμ, που καταλήγουν και στον κανονιοβολισμό των θέσεων των επαναστατών, από τις «προστάτιδες δυνάμεις»

Τέλος να αναφέρομε ότι η ρίμα αυτή έχει καταγραφεί από τον Νικόλαο Κοντοσόπουλο στα «Κρητικά Άσματά» του στις 21-11-1961 μετά από αφήγηση του Σίφη Κουκιανού από τις Βρύσες

(επιμέλεια Σταύρος Ζώης Δάσκαλος)

Μάχη στις Βρύσες 1880

Στα χίλια οχτακόσια στα ογδοήντα  πάνω
Ακούσετε ήντα 'καμε στη γ-Κρήτη ο σουλτάνος.
Τη γ-Κρήτη γέμισε στρατός χωρίς καμιάν αιτία
Τα εμιριά¹ εγύρευγιε γιατί 'χε δυστυχία
Κι οι χριστιανοί εφεύγανε και πιάνα τσι μαδάρες.
«Χαράτσι 'μεις δε δούδομε, δεν είμαστ' αραγιάδες».
Και μάζεψε τα' ασκέρι ντου, στσι Βρύσες τσαντιρώνει,
Που κονταρίζουν² τα χωριά για να τσ' αναμαζώνει.
Μονομεριούνε τα χωριά  και παίξα τσι καμπάνες,
Για να μονομεριάσουνε στσι Βρύσες στσι καμάρες.
«Χαράτσι 'μεις Δε δούδομε, Πασά Μουλα-Μπραΐμη
το μ-πόλεμο θ' αρχίξομε κιανείς μας να μη μέινει».
Κι αρχίξανε το μ-πόλεμο οι Τούρκοι με μαρτίνια³  
κι οι χριστιανοί με σισοπούς⁴ του πόλεμου παιγνίδια.
Του Κούντουρου η γ-Επιτροπή, σαράντα παλληκάρια,
επέσανε στο μπόλεμο ωσάν τα λεοντάρια.
Κάνουνε μιαν επίθεση στο Μπρόνιερο να μπούνε,
Και μαζωχτήκαν τα χωριά κι οπίσω τσι λαλούνε.
Κι οπίσω τσι κολώσανε και κάτω τσι λαλούνε,
Στο Μπούτακα το μ- ποταμό εφτά κι οχτώ πετούνε.

Και κάτω στω γ-Κουνάληδω απού 'νε 'να χαλέπι,
εκειδά εσκοτώθηκε κι ο σκύλος Ανταλέτης,
Απού τραγούδιε κι ήλεγε: «Στο Μπρόνιερο θα πάω
Και τα κορίτσια του χωριού στην μ-πόλη θα τα πάρω».
Μα εκειδά σκοτώθηκε και θα κοιμάται πάντα,
Τη γ-κεφαλή ντου κόψανε …………………
Κι εις το Βαφέ τη μ-πήγανε , σημάδι την εβάλαν.
Νταλέτι, το κεφάλι σου πού 'βανε τα μαντήλια
Εις το Βαφέ το πήγανε, το κάμα γ-κοσκινίδια.
Μουλά-Μπραΐμης ήτονε στ' άλογο καβαλάρης
Και τέτοιο μ-πόλεμο σκληρό δεν είχε γ-ξανακάνει.
Εφώνιαζε και του στρατούς……………………..
«Γερά - γερά να τρέχετε, μη μ-πιάσει το σκοτίδι,
για θα σας ετυλίξουνε, κιανένας δε θα φύγει.»
Απής επήγα στο χωριό του Βάμου μετρηθήκα
Κι έβγαλε το γ-κατάλογο, σαρανταδυό του 'λείπαν. 

Σίφης Κουκιανάκης, Βρύσες

¹ Εμιριά (τα)  οι φόροι (λέξη τούρκικη)
2 κονταρίζω = ευρίσκομαι κοντά
3 Είδος όπλου
4 Είδος όπλου

 ΠΗΓΗ

Ακριβής αναδημοσίευση από την  ιστοσελίδα του

6/θ Δημ. Σχολείο Βρυσών Αποκορώνου Χανίων

(επιμέλεια Σταύρος Ζώης Δάσκαλος)

http://dim-vryson.chan.sch.gr/keimena%20xoriou/xorio_istorika003.htm