Tου Μάριου Χατζόπουλου*
Ο Νίκος Σταυρινίδης, ή μάλλον ο Νίκος Καψής όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, άρχισε τη ζωή του στα 1895 σε ένα παραθαλάσσιο χωριό με τούρκικο όνομα και Καρυστινούς μετοίκους στα παράλια της Μ. Ασίας. Γόνος μιας μάλλον ευκατάστατης – για τα μέτρα του τόπου του - οικογένειας με τέσσερα παιδιά, ο Νίκος έδειξε από μικρός μια ιδιαίτερη κλίση στα γράμματα. Όταν τελείωσε το Δημοτικό, ο πατέρας του τον έστειλε στην κοντινή Σμύρνη για να συνεχίσει στο Γυμνάσιο. Ο Νίκος άφησε πίσω του την θαλπωρή των δικών του ανθρώπων και ξανοίχτηκε στον κόσμο: η Σμύρνη ήταν μια μητρόπολη θελκτική και φωτισμένη με θέατρα, σχολεία, καφενεία και πορνεία, πολυάνθρωπη, πολύβουη, πολύγλωσση. Φοιτώντας σε φημισμένα σχολεία της εποχής, όπως στο ελληνογαλλικό Λύκειο του Αρώνη και κατόπιν στην αγγλική σχολή Μπάξτερ, ο Νίκος, με απανωτές υποτροφίες, έμελλε να αποκτήσει μια γερή εγκύκλιο παιδεία, μια εκπληκτική γλωσσομάθεια, κι ένα καινούργιο όνομα: για να εγγραφεί στο Λύκειο Αρώνη ο καθηγητής τον ρώτησε πως ονομάζεται. «Καψής» απάντησε ο νεαρός. «Α» έκανε με απέχθεια ο καθηγητής «αυτό είναι τουρκικό, το όνομα του πατέρα σου ποιο είναι;». «Σταύρoς» ήταν η απάντηση. «Ε, τότε το επώνυμό σου είναι Σταυρινίδης», αποφάσισε ο ελληνολάτρης καθηγητής. Αν σήμερα ηχούν όλα αυτά λίγο πομπώδη, έναν αιώνα πριν, στις αρχές του 20ου, δεν ήταν.