Κώδικας θυσιών της Δ. Κρήτης
Γράφει ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΡΕΛΛΗΣ
Ενας από τους κώδικες που διατηρεί στο σημαντικό τμήμα των
(Τουρκικών) αρχείων της η Βικελαία Βιβλιοθήκη του Δήμου Ηρακλείου είναι και ο
γνωστός ως ´Κώδικας των θυσιών´. Η ονομασία του πρέπει να είναι αρκετά παλιά·
αναφέρεται από τον αείμνηστο Νικόλαο Σταυρινίδη, την ´ψυχή´ των δημοτικών
αρχείων και για μερικά χρόνια έφορο της Βιβλιοθήκης ως ´ο Μακάβριος Κώδικας των
θυσιών´.
Πρόκειται για ένα ιεροδικαστικό κατάστιχο, το μεγαλύτερο
μέρος του οποίου καλύπτεται από την απογραφή των ονομάτων και των περιουσιακών
στοιχείων των Χριστιανών των δύο Νομών της Ανατολικής Κρήτης, του Ηρακλείου και
του Λασιθίου, που εκτελέσθηκαν, αιχμαλωτίσθηκαν ή διέφυγαν κατά τη διάρκεια της
μεγάλης ελληνικής επανάστασης του 1821 και των οποίων οι περιουσίες δημεύτηκαν
από το οθωμανικό δημόσιο.
Ο Κώδικας αυτός, γραμμένος στα ´αυτοκρατορικά´ Τούρκικα ή με
άλλη ονομασία, στην αραβική γραφή την καλούμενη nesh, παρουσιάσθηκε σε μένα (τότε
υπηρετούσα ως δήμαρχος Ηρακλείου), από τον Νικόλαο Σταυρινίδη.