Εσταύρωσαν τας χείρας των, ήνοιξαν λάκκον, και έθαψαν δια των ιδίων χειρών τους μάρτυρας της Πίστεως και της Πατρίδος, ρίψασαι επ’ αυτών ολίγα χαμόκλαδα…

Η αφήγηση της Χαρίκλειας Δασκαλάκη για την εθελοθυσία του Αρκαδίου, η συνέντευξη στην εφημερίδα «Αιών», στις 2 Μαρτίου 1867.

Είναι η ηρωική μορφή, ένα σύμβολο του αγώνα της Κρήτης για την ελευθερία. Η μάνα που έβλεπε τα παιδιά της να σκοτώνονται στις μάχες με τους Τούρκους, και τα παρότρυνε να προκαλέσουν το θάνατο, να χύσουν το αίμα τους για την ελευθερία της Κρήτης. Το όνομα της Χαρίκλειας Δασκαλάκη, της Δασκαλοχαρίκλειας, έγινε θρύλος σ’ όλο το νησί. Συμβόλιζε τη θυσία για τον αγώνα. Καταγόταν από οικογένεια αγωνιστών, ενώ ο σύζυγός της ήταν απόγονος του Δασκαλογιάννη. Ο πατέρας της σκοτώθηκε στο κίνημα του 1858.

Ο μεταφραστής

Τα μεταφραστικά γραφεία ήταν δημιούργημα της Κρητικής Πολιτείας, αλλά ο "Μεταφραστής" έδρασε κυρίως την προηγούμενη περίοδο της Ημιαυτονομίας, όταν δεν υπήρχαν μεταφραστικά γραφεία, ως διαπιστευμένος άμισθος μεταφραστής με ιδιωτικό γραφείο. Οι μεταφραστές αυτοί μετέφραζαν αμειβόμενοι έγγραφα (κυρίως τίτλους) του Ιεροδικείου, του Εφκαφίου (της Ιεράπετρας) και της Μουσουλμανικής Δημογεροντίας, χρήσιμα ως τίτλους κτήσεως και αποδεικτικά στοιχεία ενώπιον της Δικαιοσύνης, κοινώς αποκαλούμενα "χοτζέτια". Μετέφραζε ακόμη και αυτοκρατορικά διατάγματα, πράξεις της κεντρικής διοικήσεως, αφού ακόμη και οι μουσουλμάνοι υπάλληλοι, δεν ήταν σε θέση να ερμηνεύσουν την παλαιά αραβική γραφή...
Για να δείτε το αφιέρωμα  

(κάντε κλικ στην εικόνα )

ΠΗΓΗ

http://diktaios.blogspot.gr

Πόδε Τζερμιάδω

Σύντομη Ιστορία του Οροπεδίου 

Διοικητική οργάνωση και παλιοί δήμαρχοι στο Οροπέδιο Λασιθίου

Τώρα που ο περιβόητος "Καποδίστριας" αποτελεί πλέον νόμο του Κράτους, μετά την επιψήφιση του σχετικού Νομοσχεδίου από την Βουλή, τώρα που όσοι ενδιαφέρονται για τον Δημαρχιακό θώκο του μονάκριβου Δήμου του Οροπεδίου Λασιθίου και ενόψη των εκλογών , άρχισαν να μοιράζουν χαμόγελα και χαιρετούρες δεξιά και αριστερά, τώρα νομίζω πως μια αναδρομή στα περασμένα παρουσιάζει ενδιαφέρον, μιας και θα μας επιτρέψει να γνωρίσουμε τη Διοικητική οργάνωση και εξάρτηση του Οροπεδίου σε παλαιότερες εποχές,

Εμανουήλ Κρανιωτάκης Κρητικός οπλαρχηγός 1866

Ο ηρωικός καπετάνιος του 1866 Εμμ. Κρανιωτάκης

Ο πρόμαχος της ελευθερίας της Κρήτης Εμμ. Κρανιωτάκης, εξάδελφος του Ηρακλή Κοκκινίδη, με τον οποίο σκοτώθηκαν την ίδια ημέρα (2 Μαρτίου 1868) σε διαφορετικές μάχες.

Φωτογραφίες του οπλαρχηγού Εμμανουήλ Κρανιωτάκη από το Κράσι Πεδιάδος  μια ηρωική μορφή, ο οποίος σκοτώθηκε από τις σφαίρες των Τούρκων στις Γούβες, στις 2 Μαρτίου 1868, την ίδια ημέρα που στην περιοχή του Γαζίου έβρισκε το θάνατο μια άλλη θρυλική μορφή, ο Ηρακλής Κοκκινίδης.
Κι οι δύο τους ήταν μόλις 26 χρόνων, και μάλιστα εξαδέλφια. Η απώλειά τους ήταν καίριο πλήγμα στον απελευθερωτικό αγώνα του νησιού, που βρισκόταν σε μια κρίσιμη φάση.

Ρίμα για τον θάνατο του Κρητικού επαναστάτη Εμμανουήλ Κρανιωτάκη.

Ο θρήνος για τον Κρανιωτάκη σε ποίημα ανώνυμου ποιητή

Ο θάνατος του Κρανιωτάκη θρηνήθηκε σε ποίημα ανώνυμου ποιητή. Ο ποιητής -όπως σημειώνει η κ. Θεοδοσία Αργυράκη – Ασαργιωτάκη- που ύμνησε τον Εμμανουήλ Κρανιωτάκη με το μακροσκελές ποίημά του εξιστορεί την όλη δράση του τιμημένου αυτού παλικαριού στην επανάσταση του 1866. Το τραγούδι του Κρανιωτάκη βρέθηκε σε χειρόγραφο του ιερέα Νικηφόρου Νικηφοράκη το 1914. Ο κάτοχος του χειρογράφου παρέδωσε το ποίημα, γραμμένο σε γραφομηχανή ποίημα στον αείμνηστο Νικόδημο Κριτσωτάκη, ο οποίος το δημοσίευσε στο πλαίσιο της μελέτης του «Ο θάνατος του επαναστάτη Εμμανουήλ Κρανιωτάκη» (1982).
Το ποίημα είναι το παρακάτω:
Άσμα τραγούδι του αρχηγού Εμμ. Κρανιωτάκη εκ του χωρίου Κράσι της Επαρχίας Πεδιάδος φονευθέντος εις το πεδiον της μάχης την 2αν Μαρτίου γεννωμένης το 1868 ημέρα Σάββατο εις Γούβες.

Πάσα ταχιά με τη δροσιά π’ ανοίγει το λουλούδι
Αφουγκραστείτε να σας πω λυπητερόν τραγούδι
Τραγούδι να το μάθετε τραγούδι να το λέτε
Τον Κρανιωτάκη αρχηγό καθημερνώς να κλαίτε
Ως τρέχει το κρυγιό νερό και μπαίνει μες τ’ αυλάκι
Αφουγκραστείτε να σας πω γι’ αυτόν τον Κρανιωτάκη

Ηρακλής Κοκκινίδης

Ο Ήρωας Ηρακλής Κοκκινίδης

Του Μανώλη Ε. Δετοράκη*

Προκαλεί πράγματι μεγάλη εντύπωση στον ερευνητή, πως ένας άνδρας ηλικίας μόλις 25 ετών, εκλέγεται συναρχηγός δύο σημαντικών επαρχιών και ουσιαστικά κύριος αρχηγός, επιβάλλεται, διακρίνεται και καθίσταται σύμβουλος όχι μόνο για τους συμπολεμιστές και τον αγωνιζόμενο λαό αλλά και για το Έθνος. Ήταν ασφαλώς η γιγάντια και ωραία μορφή του, η αρχοντική του συμπεριφορά, η γενναιότητα και η τόλμη, η ταχύτητα και η αμεσότητα στις στρατιωτικές του ενέργειες, ακόμη και το θρυλικό όνομα που έφερε, που παρέπεμπε σε ένα μυθικό ήρωα της Ελληνικής Ιστορίας, τιμωρό των κακών και προστάτη των αδυνάτων.
Η Επανάσταση της Κρήτης του 1866, με το σύνθημα Ένωσις ή Θεάνατος, δεν ήταν μόνο μια ένοπλη διαμαρτυρία των καταδυναστευόμενων Κρητικών τοπικού χαρακτήρα εναντίον του πιο βάρβαρου κατακτητή.

Τρεις γενιές Ξυλούρηδες

Στου Ψηλορείτη τη κορφή το χιόνι δεν τελειώνει,

ώστε να λιώσει το παλιό καινούριο το πλακώνει.

Τακτική Καραβίτη

Ιωάννης Καραβίτης κρητικός οπλαρχηγός από την Ανώπολη Χανίων (1883-1949). Έλαβε μέρος στα Κρητικά γεγονότα του 1908 και 1912, και στην απόβαση στην Σάμο, τον Σεπτέμβρη του 1912, αλλά η κύρια δράση του διαδραματίσθηκε στο χώρο της Δυτικής Μακεδονίας κατά την διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα  μαζί με άλλους Κρητικούς οπλαρχηγούς.

Ευθύμιος Καούδης έξοδοι στην Μακεδονία

Η πρώτη του έξοδος στην υποδουλωμένη Μακεδονία, έγινε στις 6 Μαϊου 1903, όταν μαζί με τους Λ. Βρανά, Γ. Δικώνυμο και Γ. Πέρο, ταξιδεύει με πλοίο στη Θεσσαλονίκη. Σκοπός τους, να προωθηθούν στην ενδοχώρα της Δυτικής Μακεδονίας και να εξετάσουν επί τόπου τις δυνατότητες ανάπτυξης μιας ελληνικής οργανωμένης αντίστασης. 
Στις αρχές Ιουνίου 1903, (δεύτερη έξοδος), επικεφαλής ομάδος δέκα ανδρών περνά λαθραία στη περιοχή Φλώρινας – Καστοριάς και για δύο μήνες υπό την καθοδήγηση του μητροπολίτη Καραβαγγέλη, εργάζεται κατά των Βουλγάρων. 
Τον Φεβρουάριο του 1904, (τρίτη έξοδος), ξαναβγαίνει ως υπασπιστής του Κοντούλη και κάθεται μέχρι τον Ιούνιο του 1904. Ήταν η περίοδος που συνεργάσθηκε στενά με τον καπετάν Κώττα και απέκτησε χρήσιμες εμπειρίες.

Η τέταρτη έξοδος:

Οἱ Κρῆτες Μακεδονομάχοι Νικολούδης καὶ Σκαλίδης

 Ὁ Εὐάγγελος Νικολούδης ἦταν ἀπὸ τοὺς Λάκκους Κυδωνίας Χανίων, καὶ εἶχε ἔρθει στὴν Μακεδονία γιὰ πρώτη φορὰ τὸ 1904 ὡς ἀντάρτης στὸ σῶμα τοῦ Παύλου Μελᾶ καὶ εἶχε ἐπανέλθει γιὰ δεύτερη φορὰ ἐπὶ κεφαλῆς δικοῦ του σώματος τὸν Νοέμβριο τοῦ 1905 μαζὶ μὲ τὸν Σκαλίδη, στὴν περιοχὴ τοῦ Μοριχόβου.
Στὴν περιοχὴ Περιστερίου – Μοριχόβου, κατὰ τὴν διάρκεια τοὺ 1906, ἐκτὸς τῶν ὑπολοίπων ἑλληνικῶν σωμάτων ἔδρασαν καὶ τὰ μικρὰ σώματα τοῦ Ὄθωνος Ἔσλιν, τοῦ Γιώτα, τοῦ Γερογιάννη, τοῦ Παύλου Ρακοβίτη, τοῦ Γεωργίου Σκαλίδη, τοῦ Εὐαγγέλου Νικολούδη, τοῦ Παναγιώτη Φιωτάκη, τοῦ Ἰωάννη Καραβίτη καὶ τοῦ Παντελῆ Καρασεβδᾶ.

Τοὺς νεαροὺς Κρητικοὺς ὁπλαρχηγοὺς Σκαλίδη καὶ Νικολούδη, λόγῳ ἀπειθαρχίας, τὸ Κέντρο τοὺς ἀποκήρυξε καὶ τοὺς ἔκοψε τὸ φτωχικό τους ἐπίδομα

Σφακιανοί στην επανάσταση του Θερίσου

Η συμμετοχή των Σφακιανών, στην  επανάσταση του Θερίσου, η οποία ουσιαστικά άνοιξε τον δρόμο για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα δεν ήταν μεγάλη. Και αυτό γιατί οι Σφακιανοί πολιτευτές που είχαν μεγάλη επιρροή στην επαρχία, και συγκεκριμένα οι Χ. Πωλογεωργης, Γ. Δασκαλογιάννης και Γ. Παπαδόπετρος ήταν φιλοπριγκιπικοί και ήταν αντίθετοι προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Παρόλα αυτά, μια ομάδα  Σφακιανων οπαδών του Βενιζέλου συμμετείχαν στην επανάσταση και απαθανατίσθηκαν στην φωτογραφία.

O Eπικήδειος Ιωάννη Κονδυλάκη

Ένα από τα ωραιότερα διηγήματα στη νεοελληνική λογοτεχνία, το οποίο μάλιστα ανθολογήθηκε και σε σχολικό εγχειρίδιο, είναι ο «Επικήδειος» του Ιωάννη Κονδυλάκη. Δημοσιεύθηκε το 1916 στον τόμο «Όταν ήμουν δάσκαλος και άλλα διηγήματα». Αναφέρεται στον «Επικήδειο» που εκφώνησε, ή μάλλον προσπάθησε να εκφωνήσει ο αφηγητής, στην κηδεία του πατέρα ενός φίλου του, πριν τον πάρουν τα γέλια που προσπαθούσε από ώρα να καταπνίξει, και διωχθεί κακήν κακώς από την εκκλησία.Στη ζωή, το θλιβερό συνδέεται συχνά με το αστείο, το τραγικό με το κωμικό. «Γάμος άκλαυτος και κηδεία αγέλαστη δε γίνεται», λέει μια λαϊκή παροιμία.[1]...

O Eπικήδειος

Ήμεθα τότε μια εύθυμη συντροφιά νέων εις τα  Χανιά, που είχαμε κοινήν την αγάπην προς την ιππασίαν. Εις την είσοδον της πόλεως ένας Τούρκος, ο Τζανερίκος, έδιδεν άλογα με νοίκι.

Γεράσιμος Πικράκις, ένας πατέρας του Μπαλιού

H ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ TOY 1866 ΣΤΟ ΜΠΑΛΙ

 O όρμος του Μπαλί ήταν ένας από τα βασικά σημεία ανεφοδιασμού των επαναστατών κατά το 1866 -1869, αλλά και πύλη εισόδου των εθελοντικών σωμάτων που ήρθαν από την ελεύθερη Ελλάδα για να πολεμήσουν στο πλευρό των Κρητών.Στον όρμο του Μπαλί αποβιβάστηκε το 1866 ο Πάνος Κορωναίος και εκεί συγκεντρώνονταν οι άμαχοι περιμένοντας πλοίο να αναχωρήσουν για την Ελλάδα.

Chef insurgé Lionis Λεωνίδας Λιωνάκης

Μια πραγματικά σπάνια φωτογραφία Κρητικού οπλαρχηγού (chef  Lionis) Λεωνίδας Λιωνάκης, όπως την αποθανάτισε ο φωτογράφος της εποχής Γεώργιος Ν. Διαμαντόπουλος (διακρίνεται σημείωση στο κάτω δεξιό άκρο της φωτογραφίας) και χρονολογείται πιθανώς στο 1906  κατά την διάρκεια του κινήματος της Μαλάξας.

Ο Κρητικός επαναστάτης εικονίζεται σε καρτ ποστάλ που εστάλη από Βρετανό στρατιωτικό που υπηρετούσε στην Κρήτη με το εκστρατευτικό σώμα των Royal Inniskilling Fusiliers
με την σημείωση στην οπίσθια όψη, στο ανάλογο πάντα  βρετανικό ύφος : Lionis is a gentleman we should like to meet. he causes more trouble than 20 other chiefs. He is said to be worth £24,000.000. (from plunder. I suppose.)

Δικώνυμος ή Σερβερής Νικόλαος και η Ρίμα του.

Καταγόταν από τον Καλλικράτης Σφακίων και πρώτος από την οικογένεια του κατοίκησε στο Κάτω Βαλσαμόνερο. Ήταν οπλαρχηγός της εποχής εκείνης. Αγωνίστηκε με θάρρος ενάντια στους Τούρκους που δημιουργούσαν προβλήματα στους Χριστιανούς και προσπαθούσαν συνεχώς να τους υποβιβάσουν.

Είχε δημιουργήσει μπαϊράκι από τα Σφακιά, το οποίο έδρασε μαζί με τους Μπίρη, Αποστολάκη και άλλους αγωνιστές και έσφαξαν 11 τούρκους στα σφαγεία Ρεθύμνης ως αντίποινο για τον θάνατο Χριστιανών. Έτσι ονομάστηκε και <<Τουρκοφάγος>>. Χαρακτηριστικά αναφέρει ένα τετράστιχο:

<<Ο Μπίρης, ο Δικώνυμος κι ένα Γερανιωτάκι 

αυτοί εκάναν την τουρκία να στάζει το φαρμάκι>>

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος μεταφράζει Θουκυδίδη.

"...και οι δυο μας ξέρουμε ότι στις ανθρώπινες σχέσεις το δίκιο λογαριάζεται όταν υπάρχει ίση δύναμη για την επιβολή του, και πως, όταν αυτό δεν συμβαίνει, οι δυνατοί κάνουν όσα τους επιτρέπει η δύναμή τους κι οι αδύναμοι αποδέχονται όσα είναι υποχρεωμένοι να αποδεχτούν"

Θουκυδίδης [Ε', 89].

Ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΜΕΤΑΦΡΑΖΕΙ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ

Θοδωρής Ξενάκης ή Μαυροθοδωρής

Η πολεμική ελεγεία της ζωής του φοβερού Τουρκομάχου Θοδωρή Ξενάκη ή Μαυροθοδωρή.

Ακόμη δεν ευρέθηκε στην Κρήτη παλληκάρι,
ωσάν τον Μαυροθοδωρή στην δύναμη και χάρη.
είχε μαζί του κι’ έπερνε πεντέξε παληκάρια,
πούσαν από τον Μπρόσνερο αμέρωτα λιοντάρια,
τον ξάδελφό του Θοδωρή, τον Κώστα τον Ξενάκη,
τον Γιάνναρη τον Μάστορα, Στρατή τον Χαλκιαδάκη.

Ο Ξενοθοδωρής ή Μαύρος (Μαυράκης) Θεόδωρος ή Μαυροθοδωρής (επειδή ήταν μελαχροινός) ή Ξενάκης Θεόδωρος ή Θόδωρος ο Μπροσνερίτης, γεννήθηκε το 1795 και μεγάλωσε στον Εμπρόσνερο Αποκορώνου Χανίων Κρήτης. Η οικογένεια τού παππού του, Θεοδώρου Ξενάκη, κατάγεται από την οικογένεια των Πατακών της Ίμπρου Σφακίων, που έχουν κλάδο της ρίζας των στην αρχαιοτάτη βυζαντινή οικογένεια των Σκορδύλιδων.

Μπετεινάκης Αντώνιος ο λοχίας εις τον οποίον έπεσεν ο κλήρος να πατήση πρώτος τα χώματα του Μπιζανίου

Ήταν 17 Ιανουαρίου 1913…

Γράφει ο Γ. Μαράντης στο βιβλίο του : Οι Κρήτες στον Αγώνα :

«…Ένα πρωί παρετηρήθη κάποια εξαιρετική κίνησις στας προφυλακάς των Κρητικών Λόχων. Και μαζί κάποια διάδοσις σαν αστραπή μετεδίδετο πως το πυροβολικό και οι γραμμές είχαν διαταχθή να παύσουν το πυρ, και πραγματικώς σε λίγο δεν ακούετο κανένας πυροβολισμός ούτε καμιά τουφεκιά. Η σάλπιγγες αντήχησαν από την μίαν άκρη ως την άλλη της γραμμής τη διαταγή να παύση το πυρ. Οι Τούρκοι όμως εξηκολούθουν να βάλλουν.

Μπετεινάκης Αντώνιος

Αντώνιος Μπετεινάκης ( 7 Iουνίου 1886 - 27 Οκτωβρίου 1943)

Ο Αντώνιος Γ. Μπετεινάκης γεννήθηκε στις 7 Ιουνίου 1886 στις Αρχάνες Ηρακλείου Κρήτης.

Με την ίδρυση της Kρητικής Πολιτείας (1898-1913) βρίσκουν τον Αντώνιο Μπετεινάκη να έχει τελειώσει την τετρατάξια Δημοτική Σχολή Αρρένων Αρχανών. Συνεχίζει τις σπουδές του και εισάγεται στο νεοιδρυμένο τότε στις Αρχάνες Τριτάξιο Ελληνικό Σχολείο και με την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο Ηρακλείου μπαίνει και φοιτά στο διδασκαλείο Ηρακλείου, παίρνει πτυχίο και είναι έτοιμος να προσφέρει υπηρεσίες στη στοιχειώδη εκπαίδευση των παιδιών της Κρήτης.

Σπαντιδάκης Ηλίας Το παλικάρι που τα έβαλε με τον Ροκφέλερ

«ΠΑΛΙΚΑΡΙ – Ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λάντλοου»

«Palikari ― Louis Tikas and the Ludlow massacre»

το συγκλονιστικό φιλμ. 
(Γιώργος Ρούσσος)

Η σφαγή του Λάντλοου και η δολοφονία του Έλληνα μετανάστη και συνδικαλιστή Λούη Τίκα (Ηλία Σπαντιδάκη) αποτελεί μία από τις κομβικές στιγμές του αμερικανικού εργατικού κινήματος και ενώνει, έναν ολόκληρο αιώνα μετά, τις ΗΠΑ του 1914 με τις εργατικές και μεταναστευτικές διεκδικήσεις της Ελλάδας του 2014.