Κουζουλάδες : Βούργια, το κρητικό σακίδιο πλάτης.

5 Αυγούστου 2016

Βούργια, το κρητικό σακίδιο πλάτης.

Το χαρακτηριστικό κρητικό υφαντό σακίδιο απαραίτητο στην καθημερινή ζωή των κρητικών.

Η μάλλινη αυτή τσάντα χειροτεχνημένη στον αργαλειό , μεταφέρεται στην πλάτη εξυπηρετώντας διάφορες χρήσεις. Φέρει κορδόνια - "βαστάγια" τα οποία είναι πλεγμένα με τετράκλωνο νήμα για να κρεμιέται στους ώμους ακριβώς όπως το σακίδιο πλάτης.

Στις βούργιες κυριαρχεί η γεωμετρική διακόσμηση. Αυτή είναι τοποθετημένη σε ζώνες και καλύπτει την μια πλευρά της βούργιας, αυτή που φαίνεται όταν είναι κρεμασμένη στους ώμους. Η άλλη πλευρά είναι διακοσμημένη με ρίγες.

Είχαν ονομασίες όπως πενταράτη- μαυροτριχάτη – μεσόβουρια.

Στις βούργιες επικρατεί το κόκκινο χρώμα

Στα ξόμπλια ή πλουμίδια παρατηρούμε ποικιλία χρωμάτων.

Στις ραφές ράβονται με μια ειδική βελονιά τον τροχό.

Σε αρκετές βούριες, συχνά ήταν περασμένο στα κορδόνια, στο μέρος που έδεναν) ένα μικρό πολύχρωμο κορδονάκι με μικρές φούντες. Το έδεναν εκεί για να προστατεύει από το «κακό μάτι».

Παλιότερα οι πολεμιστές συνήθιζαν να βάζουν στη βούργια το μπαρούτι και τις σφαίρες τους, ενώ στα νεότερα χρόνια οι αγρότες τις χρησιμοποιούσαν για να βάζουν το φαγητό τους και το φλασκί με το κρασί ή το νερό.

Η καλύτερη βούργια, μαζί με ένα μεταξωτό μαντίλι, ήταν το πρώτο δώρο στο γαμπρό, όταν γινόταν οι αρραβώνες.

Πλέον η βούργια χρησιμοποιείται στους γάμους για να βάζουν μέσα τα "χαρίσματα" που κάνουν οι καλεσμένοι στο ζευγάρι,αλλά και σαν αναμνηστικό δώρο στους επισκέπτες του νησιού μας.

Στις βούργιες κυριαρχεί η γεωμετρική διακόσμηση η οποία την καλύπτει ολόκληρη.

Δισάκι.

Είδος σακουλιού διαφορετικό από την βούρια. Είναι απλό σακούλι με κορδόνια, που δένονται όπως της βούργιας.

Η διακόσμηση καλύπτει και τις δύο πλευρές.

Είναι συνήθως γεωμετρική, τοποθετημένη σε ζώνες.

Τα κρητικά υφαντά με γεωμετρικό διάκοσμο είναι τα πλουσιότερα και τα πιο δομημένα απ’ όλα τα γεωμετρικά παραδοσιακά υφαντά που συναντάμε και στις πέντε ηπείρους, έστω κι αν διαπραγματεύονται, με παραλλαγές, ένα μόνο γεωμετρικό σχήμα: το ρόμβο.

Τέτοια υφαντά δεν υφαίνονται πια εδώ και χρόνια και από τα παλαιά ελάχιστα έχουν μείνει, καθώς αγοράστηκαν από γυρολόγους και μεταπουλήθηκαν έξω από την Κρήτη ή ακόμα και την Ελλάδα.

Στην ομορφιά, τον πλούτο και την ποικιλία των υφαντών αυτών, πρέπει να προσθέσουμε και τη μοναδικότητά τους, τόσο από την άποψη της υφαντικής τεχνικής όσο και των μορφολογικών τους στοιχείων. Πολλές βούργιες της Κεντρικής Κρήτης έχουν μόνο στενές διακοσμητικές ζώνες με απλά μοτίβα.

Συχνά οι ζώνες είναι τόσο λεπτές που τα μοτίβα τους δεν διακρίνονται και το υφαντό μοιάζει να είναι ριγωτό.

Άλλες φορές τα μοτίβα είναι μεγαλύτερα και τότε αποτελούν την αφορμή για ένα παιχνίδι της υφάντριας με τα χρώματα.