Την ίδια ημέρα μετά την αποχώρηση του Βενιζέλου και των οπαδών του από τις Αρχάνες, η Επαναστατική
Συνέλευση προχωρεί σε ψήφισμα για την αποδοχή της αυτονομίας. Και την επομένη
καθαιρεί τον πρόεδρο. Το ψήφισμα αποδοχής της αυτονομίας, με ημερομηνία 12 Αυγούστου 1897, στέλνεται στους
ναυάρχους των Μεγάλων Δυνάμεων, αλλά ακριβώς επειδή στην ημερήσια διάταξη δεν
υπήρχε σχετικό θέμα, ούτε η συμμετοχή της πλειοψηφίας των πληρεξουσίων, δεν θα
ληφθεί υπόψη και θα αντικατασταθεί με το ψήφισμα της Συνέλευσης του Μελιδονίου, στις 16 Οκτωβρίου, το οποίο θα εκλέξει
πρόεδρο τον Ι.Κ. Σφακιανάκη.
Στο «πραξικοπηματικό» πάντως
ψήφισμα οι εναπομείναντες πληρεξούσιοι, με επικεφαλής τον προεδρεύοντα γιατρό Σάββα Σαββάκη, αντίπαλο του Βενιζέλου,
αλλά και τη συμμετοχή του Ιωσήφ Χατζηδάκη, θα δηλώσουν ότι εκ των
πραγμάτων αποδέχονται την αυτονομία, αλλά ο στόχος τους είναι η ένωση με την
Ελλάδα. Μάλιστα έθεταν το θέμα της
άμεσης αποχώρησης του τουρκικού στρατού. Η Τουρκία την εποχή εκείνη δήλωνε ότι
θα αποδεχόταν, όπως είχαν διαμορφωθεί τα πράγματα, την αυτονομία που ζητούσαν
οι ΜΕΔ, αλλά με την προϋπόθεση να παραμείνει στις πόλεις ο στρατός της για να
προστατεύεται, δήθεν, ο μουσουλμανικός πληθυσμός.
Το κείμενο που στάλθηκε στους
ναυάρχους των ΜΕΔ, και δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες της εποχής (η αναδημοσίευσή
είναι από την εφημερίδα «Πρωία» της 21 Αυγούστου 1897) έχει ως εξής:
“Εξοχώτατοι,
Ο Χριστιανικός λαός της Κρήτης αποδεχθείς πέρυσιν
ειλικρινώς το πολίτευμα, όπερ εξεπόνησαν εις εν Κων/πόλει αντιπρόσωποι των εξ
Μεγάλων Δυνάμεων της Ευρώπης, επεκύρωσε δε η Α Μεγαλειότης ο Σουλτάνος, ήλπισεν
ότι δι’ αυτού θέλει απολαύσει επί τινα καιρόν τουλάχιστον ευνομίας και ησυχίας.
Ατυχώς όμως την εφαρμογήν του πολιτεύματος εκείνου ήρχισε καταπολεμούσα η Υψ.
Πύλη πριν έτι συμπληρωθή και εφαρμοσθή και τέλος δια φανεράς στάσεως του εν
Κρήτη Μουσουλμανικού πληθυσμού δι’ εμπρησμών και φόνων ανεκόπησαν τέλεον οι
ευεργετικοί σκοποί, ους αι Υψ. Κυβερνήσεις είχον δια την Κρήτην.
Ο Χριστιανικός λαός της Κρήτης, εν μεν τη υπαίθρω χώρα
ηναγκάσθη τότε να προσφύγη εις τα όπλα, ίνα αμυνθή υπέρ της ζωής και περιουσίας
του, οι δε Χριστιανοί των πόλεως ηναγκάσθησαν να εκπατρισθώσι προς σωτηρίαν
των, εγκαταλείψαντες τα πάντα εις την διάθεσιν του εν ταις πόλεσι της Κρήτης
Μουσουλμανικού όχλου. Ο Χριστιανικός λαός της Κρήτης πεισθείς τότε ότι πάσα
βελτίωσις της τύχης του είναι αδύνατος υφ’ οιονδήποτε πολίτευμα, και αν ακόμη
την πιστήν αυτού εφαρμογήν εγγυώνται αι εξ Μεγάλαι Δυνάμεις, εφ’ όσον το
πολίτευμα τούτο εξαρτάται οπωσδήποτε εκ της κεντρικής Κυβερνήσεως της
Κων/πόλεως, απεφάσισε να επιδιώξη την μόνην ριζικήν λύσιν του Κρητικού
ζητήματος, ήτις συνάδει και προς τα αισθήματα ολοκλήρου του Κρητικού λαού,
ανακηρύξας την ένωσιν αυτού προς την Ελλάδα.
Αι Υψ. της Ευρώπης Κυβερνήσεις επεμβάσαι τότε
ωμολόγησαν μεν και Αύται εμμέσως ως μόνην ριζικήν λύσιν του Κρητικού ζητήματος
την ένωσιν της Κρήτης προς την Ελλάδα, διακηρύξασαι ότι η ένωσις της Κρήτης
προς την Ελλάδα είναι αδύνατος υπό τας παρούσας περιστάσεις, συγχρόνως όμως
υπεσχέθησαν εις τον Κρητικόν λαόν πλήρη και πραγματικήν Αυτονομίαν υπό την
επικυριαρχίαν του Σουλτάνου και απομάκρυνσιν εκ της Κρήτης και του τελευταίου
Τούρκου στρατιώτου.
Ο Κρητικός λαός εμμένων επί πολλούς μήνας εις το υπέρ
της ενώσεως πρόγραμμα του μαχόμενος υπέρ αυτής και τα πάνδεινα πάσχων ήλπισεν
ότι αι Υψ. Κυβερνήσεις ήθελον επί τέλους καμφθή εις τας συμφοράς ολοκλήρου
Χριστιανικού λαού και ήθελον αλλοιώση την πρώτην αυτών απόφασιν.
Αφού όμως κατείδε τέλος ο λαός της Κρήτης ότι
υψηλότερα και γενικώτερα συμφέροντα υποχρεούσι τας Υ. Κυβερνήσεις να εμμείνωσιν
εις την αρχικήν αυτών περί Κρήτης απόφασιν, αναγκάζεται δεχθή την ομόφωνον της Ευρώπης
απόφασιν.
Αφ’ ου δε και αι Υψ. Κυβερνήσεις υπεσχέθησαν να
εφαρμόσωμεν εις την Κρήτην πολίτευμα, όπερ θα εξασφαλίζη και εις πάντας τους
κατοίκους την απόλαυσιν των αγαθών της ευνομίας, της τάξεως και ασφαλείας,
δηλοί εκ των προτέρων ότι θέλει αποδεχθή τας αποφάσεις της Ευρώπης και ότι
ειλικρινώς θέλει συμπράξει, εφ’ όσον εξαρτάται απ΄αυτού, εις την εδραίωσιν του
υπό της Ευρώπης ορισθησομένου αυτονόμου πολιτεύματος. Ο χριστιανικός λαός ποθεί
ειλικρινώς την τάξιν και ευνομίαν εκ της ειλικρινούς δε ταύτης επιθυμίας
αρύεται το θάρρος, ίνα επιστήση την προσοχήν των Υψ. Κυβερνήσεων επί της
ανάγκης της απομακρύνσεως του Τουρκικού στρατού εκ Κρήτης, καίτοι δε τούτο
επανειλημμένως υπεσχέθησαν εις τον Κρητικόν λαόν οι Ναύαρχοι εκ μέρους των
Κυβερνήσεών των, ουχ’ ήσσον φοβούμεθα μήπως η Υψηλή Πύλη αντλήσασα θάρρος εκ
των προπσφάτων νικών θελήση να αντιταχθή εις την απόφασιν ταύτην των Υψηλών
Κυβερνήσεων των εξ Μεγάλων Δυνάμεων. Δια τούτο πρόφασιν ταύτην των Υψηλών
Κυβερνήσεων των εξ Μεγάλων Δυνάμεων. Δια τούτο προαγόμεθα να παρακαλέσωμεν
ταύτας να λάβω ιν υπ’ όψει των ότι και το περυσινόν πολίτευμα επολεμήθη υπό τε
των Τούρκων της Κρήτης και της Τουρκικής Κυβερνήσεως και τώρα η παρουσία έστω
και ολίγου μόνον Τουρκικού στρατού εντός των πόλεων της Κρήτης θα δώση το
θάρρος εις τους Μουσουλμάνους, ίνα μυρία παρεμβάλωσι προσκόμματα εις την
εφαρμογήν της αυτονομίας. Επειδή δε δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα υποβοηθώνται
εις τας τοιαύτας ενεργείας των και εκ Κων/πόλεως θα διατρέξωμεν τον κίνδυνον να
ίδωμεν και εφέτος ματαιουμένας τας αγαθάς προθέσεις των Υψ. Κυβερνήσεων υπέρ
της Κρήτης και την νέαν αυτονομίαν καταλήγουσαν εις νέας και μείζονας συμφοράς.
Ηκούσαμεν λεγόμενον από τουρκικής πηγής, ότι είναι
αναγκαία η παρουσία τουρκικής φρουράς εις τας πόλεις της Κρήτης προς ασφάλειαν
των εκεί Μουσουλμάνων, αλλ’ είνε φανερόν ότι εντός των πόλεων οι Τούρκοι όντες
τριπλάσιοι των Χριστιανών ουδέν έχουν να φοβηθώσι παρ’ αυτών.
Τουναντίον οι Χριστιανιοί των πόλεων διατρέχουσι
πραγματικούς κινδύνους εις πάσαν διατάραξιν της τάξεως και δια τούτο και
εκπατρίζονται εκάστοτε, εις δε την ύπαιθρον χώραν, όπου οι Τούρκοι εισιν αληθώς
που ολιγώτεροι των Χριστιανών, τουρκικός στρατός δεν επετρέπετο να εξέλθη ούτε
κατά το πολίτευμα του 1896.
Η εξασφάλισις της μειονότητος των Τούρκων θα
επετυγχάνετο, ως φρονούμεν, ασφαλέστερον δια της αυστηράς και δικαίας εφαρμογής
των Νόμων υπό Κυβερνήτου δραστηρίου και αμερολήπτου, εξυπηρετουμένου υπό
Δικαστηρίων εφαρμοζόντων ακριβώς την δικαιοσύνην και υπό επαρκούς δημοσίας
δυνάμεως στρατιωτικώς συντεταγμένης και αυστηρώς πειθαρχούσης, προθύμως δε οι
Χριστιανοί της Κρήτης θα υποστηρίξωσι και παν ό,τι ήθελε κριθή σκόπιμον προς
τούτο. Μεθ’ όλας δε τας καταστροφάς, ας υπέστη η πατρίς μας, η ευφορία αυτής
είναι τοιαύτη και τοσούτον πλούτον ανεκμετάλλευτον περικλείει εν εαυτή, ώστε
ελπίζομεν ότι το δημόσιον της Κρήτης ταμείον μετά καιρόν θα δυνηθή ν’
αντιμετωπίση τας αναγκαίας δαπάνας προς συντήρησιν καλών Δικαστηρίων και
επαρκούς χωροφυλακής, αν μάλιστα ως ελπίζομεν, αι Υψ. Κυβερνήσεις εν τη
ευμενεία αυτών προς τον Κρητικόν λαόν βοηθήσωσιν αυτόν και οικονομικώς κατά τα
πρώτα αυτού εν τη αυτονομία βήματα.
Εψηφίσθη εν Αρχάναις ομοφώνως υπό της Γενικής
Επαναστατικής των Κρητών Συνελεύσεως τη 12η Αυγούστου 1897.
Ο Προεδρεύων
(υπογ.) Σάββας Σαββάκης
Ο Γεν. Γραμματεύς
και α.α. ο ειδικός
(υπογρ.) ι. Νικολακάκης”
ΠΗΓΗ
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα
ΠΑΤΡΙΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως