έλαβε την πρώτη μόρφωση στον γενέθλιο τόπο, στους Λάκκους
Κυδωνίας Χανίων, και έπειτα σπούδασε στην Αθήνα και στη Γερμανία. Πρόσφερε τον
εαυτό του στην Κρήτη με τους αγώνες του, στην επιστήμη της Ελληνικής Γλώσσας
και Φιλολογίας με το έργο και τη ζωντανή διδασκαλία του στο Πανεπιστήμιο του
Αγίου Ανδρέα της Σκωτίας, και στην Εκπαίδευση με τη διδασκαλία του στο Γυμνάσιο
Χανίων και τη θητεία του ως Γενικού Επιθεωρητή Εκπαίδευσης στην Κρήτη.
Από τις θέσεις αυτές
υπηρέτησε το τριπλό χρέος του: Έδειξε με το έργο του το δρόμο που όφειλε να
ακολουθήσει το έθνος στο θέμα της Γλώσσας και της Παιδείας του. Ανέδειξε τον
πολιτισμικό θησαυρό της Κρήτης, όπως αυτός διατυπώθηκε προφορικά με τα
τραγούδια, τα ριζίτικα και τις ρίμες, και γραπτά με τον Ερωτόκριτο του
Βιτσέντζου Κορνάρου, τον οποίο πάσχισε να αποκαταστήσει... Δημιούργησε το
νομοθετικό έργο για την οργάνωση της Δημόσιας Εκπαίδευσης και την αποκατάσταση
της λειτουργίας της, στα σωστά της μέτρα, καθώς έγινε το «άγρυπνο μάτι» ελέγχου
των εκπαιδευτικών. Κι όλα αυτά σε καιρούς δύσκολους, στην αποφασιστικότερη
καμπή της ιστορίας της Κρήτης, που η τύχη της, παρά τους αγώνες και τις θυσίες
της, κρινόταν, όπως και σήμερα, από τις διαθέσεις, τα αλληλοσυγκουόμενα
συμφέροντα και την τακτική ισορροπιών των Μεγάλων Δυνάμεων.
Από τα επιστημονικά έργα του
είναι περισσότερο γνωστά: η Ιστορική Γραμματική της Ελληνικής γλώσσας, στα
αγγλικά, 1897, χρήσιμη, ακόμα και σήμερα, γιατί εξετάζει ιστορικά τη δομή
ολόκληρης σχεδόν της ελληνικής. «Ορθογραφικά ζητήματα», στην Αθήνα, τόμος Η’,
σελ. 214 και εξής. «Άσματα κρητικά μετά διστίχων παροιμιών» (1876). Λεξικά.
Γερμανοελληνικό (1888), Αγγλοελληνικό κ.ά Τελευταίο είναι το δίτομο «Ελληνικόν
Λεξικόν», από τις εκδόσεις Ιω. Ν.Σιδέρη. Μέθοδοι εκμάθησης της αγγλικής,
γαλλικής και γερμανικής γλώσσας και επί υφηγεσία διατριβή του Περί του Ερωτοκρίτου
και του ποιητού του.
Ο Αντώνιος Γιάνναρης, παρά
τις παραπάνω επιστημονικές, συγγραφικές, διδακτικές και διοικητικές
υποχρεώσεις, δεν έμινε αδιάφορος μπροστά στους απελευθερωτικούς αγώνες της
Κρήτης. Έλαβε μέρος στην επανάσταση του 1899 και στο Ψήφισμα Ένωσης των
Συντηρητικών. Ενδεικτική της τιμής που απολάμβανε από τους συμπατριώτες του
είναι η εκλογή του ως προέδρου της Επαναστατικής συνέλευσης του Ομαλού...Το
1904 φυλακίστηκε στα Χανιά για την αντιπολιτευτική του δραστηριότητα εναντίον
του ύπατου αρμοστή πρίγκιπα Γεωργίου. Μετά από λίγα χρόνια, ταξιδεύοντας για
την Αμερική προκειμένου να συναντήσεις τις κόρες του, πέθανε στο πλοίο, σε
ηλικία 57 ετών.
(Πηγές: Μ.Ε.Ε., τόμος Η’,
σ.347-Ε.Ε.Ε., τόμος 6, σ.43-ΙΛΕΡ, Επιστολές 2009,σ.33).
Λίγο πριν το θάνατό
του, στη δημοσιολογική του μελέτη «περί της καταστάσεως της εν Κρήτη Γεωργίας
και Εμπορίας», δημοσιευμένη στα Χανιά το 1906, ο Αντ. Γιάνναρης, εκφράζει την
απογοήτευση τόσο τη δική του όσο και ιθυνόντων για την κακή κατάσταση που
επικρατούσε τότε στην Κρήτη στο δημόσιο και πρότεινε ταυτόχρονα και μέτρα για
την αναστρεψιμότητα της κατάστασης αυτής. Όπως παρατηρεί:
«οι πλείστοι των άνω
45.000 εγγραμμάτων ανδρών οι τε αργούντες και οι έχοντες μεν ασχολίαις, αλλά
δυσφορούντες επί τη εαυτών τύχη (τοιούτοι δ’ εισίν οι πλείστοι) πάντες ούτε
επιδιώκουσιν αγρύπνως συμφέρουσαν τινα και μάλλον ικανοποιόν, εν ταυτώ, δ’
ανετωτέραν ασχολίαν ή θέσιν. Ουδέ πρέπει να παραδίδωμεν ότι εις τους ανωτέρω
εγγραμμάτους θεσισκόπους ή θεσιθήρας ανάγκη να προστεθεί η άλλη μεγάλη φάλαγξ
των αγραμμάτων οίτινες επιδιώκουσι και αυτοί θέσιν είτε ως χωροφύλακες είτε ως
τελωνοφύλακες είτε ως δημοτικοί κλητήρες και άλλοι υπαλληλίσκοι ή μικροί
μισθαρχίδαι... (το τελευταίο, λέγεται κωμικώς γι’ αυτόν που ζητά μισθωτές
θέσεις).
Παρ’ ημίν δ’ όμως όπου
ουδεμία σχεδόν βιοδώτις πηγή υπάρχει πλην της γεωργίας, και ταύτης
νεναρκωμένης, και της ουχ ήττον υστερούσης εμπορίας, τι άλλο καταφύγιον έχει ο
πάσχων λαός ή την Κυβέρνησιν; Ούτος είναι ο κύριος λόγος δι ον οι τοσούτοι
αργοί και πάντες οι άλλοι οι επί τη εαυτών τύχη δυσφορούντες καιροφυλακτούσι
δημόσιαν τινά θέσιν.... η Πολιτεία δύναται να θεραπεύση το κακόν μετοχετεύουσα
τον ρουν των βιοστερών και των άλλων θεσιθηρών ανθρώπων εις άλλας βιωφελείς
οδούς τουτέστιν εμψυχούσα μεν την γεωργίαν και την εξ αυτής αποτρεφομένην
εμπορίαν, υποβοηθούσα δε και την κτηνοτροφίαν και την βιομηχανίαν». Ο ίδιος
προβαίνει σε μια άλλη πολύ σημαντική (ψυχολογικού τύπου) ερμηνεία της όλης
νοοτροπίας που επικρατούσε τότε: «η πολιτική αβεβαιότης περί του τι τέξεται η
επιούσα,- αβεβαιότης ήτις από μακρού χρόνου κρατεί μετέωρον τον Κρητικόν λαόν
και ήτις αποτελεί το αιώνιον και κύριον ζήτημα της ημέρας και παραλύει πάσαν
εργασίαν -επηρέασεν εικότως και αυτόν τον χαρακτήρα του λαού, κατέστησε δε τους
πολλούς απροθύμους προς πάσαν άλλην ασχολίαν ή την πολιτικήν συζήτησιν και την
ταύτη συναφή αργίαν και θεσιθηρίαν».
Πηγή: Αντ. Γιάνναρης, Περί
της καταστάσεως της εν Κρήτη Γεωργίας και Εμπορίας. Σύντομος και πρακτική
μελέτη, εν Χανίοις 1906, σ.σ.7-8 και σσ.46-47. Αντ. Χουρδάκης, «Ανησυχίες και
διλήμματα για την παιδεία στην Κρήτη», (1905-1910), Κρητολογικά Γράμματα 17
(2001) 145-192 και ειδικότερα σ. 187.
ΠΗΓΗ
Μιχάλης Τρούλης
Σχετκά
 |
|
Ο Γιάνναρης (δεύτερος
αριστερά από τους καθήμενους) με συναδέλφους του στο Πανεπιστήμιο του Αγίου
Ανδρέα
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως