Μανουκάκη-Μεταξάκη Άννα
Το παρακάτω έγγραφο: 1. Αποστέλλεται
την περίοδο της εντονότερης δραστηριότητας της οργάνωσης Κρητική Επαναστατική
Επιτροπή και αποτελεί σπουδαιότατο ντοκουμέντο της. Η Οργάνωση δημιουργήθηκε
την πρώτη περίοδο της κατοχής, μετά τη Μάχη της Κρήτης και τη συνθηκολόγηση,
στην επαρχία Βιάννου και στο ανατολικό Μονοφάτσι αρχικά. Γρήγορα εξαπλώθηκε
στους νομούς Ηρακλείου, Ρεθύμνου, Χανιών και λιγότερο στο νομό Λασιθίου.
Το Δεκέμβριο του 1941 είχε ήδη διώξει δεκάδες Έλληνες και συμμάχους στη Μέση Ανατολή από τον Τσούτσουρο, το Μαριδάκι και τις Τρεις Εκκλησιές (από τους εκατοντάδες που συντηρούσε στις σπηλιές των Αστερουσίων). Είχε επίσης συνδεθεί με την ελληνική κυβέρνηση του Καΐρου διά του στελέχους της Αντώνη Φάκαρου, που έκανε με δέκα συνεπιβάτες και την επισκευασμένη σαπιόβαρκα «Αργώ 2» στις 17 Σεπτεμβρίου 1941 το επικίνδυνο ταξίδι Μαραδάκι-Αίγυπτος. Η ελληνική κυβέρνηση αναγνώρισε αμέσως την οργάνωση, προσθέτοντάς της τον χαρακτηρισμό «εθνική». Αναγνώρισε επίσημα και τον αρχηγό της, ταγματάρχη σε πολεμική διαθεσιμότητα Αλέξανδρο Ραπτόπουλο από τη Βιάννο, καθώς και τον Αντώνη Φάκαρο ως μόνιμο σύνδεσμό της με την οργάνωση.
Το Δεκέμβριο του 1941 είχε ήδη διώξει δεκάδες Έλληνες και συμμάχους στη Μέση Ανατολή από τον Τσούτσουρο, το Μαριδάκι και τις Τρεις Εκκλησιές (από τους εκατοντάδες που συντηρούσε στις σπηλιές των Αστερουσίων). Είχε επίσης συνδεθεί με την ελληνική κυβέρνηση του Καΐρου διά του στελέχους της Αντώνη Φάκαρου, που έκανε με δέκα συνεπιβάτες και την επισκευασμένη σαπιόβαρκα «Αργώ 2» στις 17 Σεπτεμβρίου 1941 το επικίνδυνο ταξίδι Μαραδάκι-Αίγυπτος. Η ελληνική κυβέρνηση αναγνώρισε αμέσως την οργάνωση, προσθέτοντάς της τον χαρακτηρισμό «εθνική». Αναγνώρισε επίσημα και τον αρχηγό της, ταγματάρχη σε πολεμική διαθεσιμότητα Αλέξανδρο Ραπτόπουλο από τη Βιάννο, καθώς και τον Αντώνη Φάκαρο ως μόνιμο σύνδεσμό της με την οργάνωση.
2. Όταν γράφεται αυτό το
έγγραφο, ο αρχηγός της Οργάνωσης τρέχει ασταμάτητα σ' όλη την Κρήτη για την
εξάπλωσή της. «Από το Δεκέμβρη του 1941 έως το Φεβρουάριο του 1942 που
συνελήφθη, ο πατέρας μας είχε εξαφανισθεί από το σπίτι μας. Έτρεχε παντού παρά
την αναπηρία του και δεν τον βλέπαμε καθόλου...». (Συνέντευξη Αταλάντης
Ραπτοπούλου στην Άννα Μανουκάκη Αύγουστος 2002). Τότε, τον Ιανουάριο του 1942,
δημιουργείται ο β τομέας της Κ.Ε. Ε.Ε. με κέντρο το Αρκαλοχώρι (μαρτυρία
Γεωργίου Ψαράκη, Κώστα Κανιαδάκη, Δημητρίου Λασιθιωτάκη κ. ά.).
3. Το περιεχόμενο του
κειμένου αποδεικνύει ότι η Κ. Ε. Ε. Ε. ήταν μυστική αντιστασιακή οργάνωση με
τέλεια αυστηρή διοικητική οργάνωση.
4. Μελετώντας το κείμενο
βρίσκομε ότι τηρεί πιστά τον Καταστατικό Χάρτη της Οργάνωσης, δηλαδή το β
πρωτόκολλο, της 3ης Δεκεμβρίου 1941.
5. Μελετώνται και ελέγχονται
τα πάντα με απόλυτη λεπτομέρεια.
6. Μια προσεκτική ανάγνωση
του εγγράφου μας κάνει αντιληπτό ότι ετοιμάζεται για δράση η Οργάνωση, για
ένοπλη εξέγερση (όπλα, γιατροί, μεταφορείς κ. λπ.).
7. Το κείμενο έχει την συνήθη
υπογραφή του Αλέξανδρου Ραπτόπουλου, δηλαδή Αλέρ, την οποία βλέπομε και στο
σημείωμα που στέλνει στις 9 Ιουνίου 1941 στη Νεάπολη Λασιθίου, στον
αντισυνταγματάρχη Μανόλη Πιτυκάκη, διοικητή της χωροφυλακής Ηρακλείου κατά τη
Μάχη της Κρήτης και δραστήριο μέλος της Εθνικής Αντίστασης στην κατοχή (Μαρία
Πιτυκάκη, Μια άγνωστη κατοχική ιστορία, εφημερίδα Ανατολή 26-6-1971). Το
σημείωμα του Αλέξανδρου Ραπτόπουλου μετέφερε από τη Βιάννο στη Νεάπολη στο
Μανόλη Πιτυκάκη ο τραπεζικός Νίκος Συμβουλάκης, αφού πρώτα πέρασε από το
Τζερμιάδων και συνομίλησε με τον Πορφυρογέννη (Μιχάλης Κοκολάκης, Ανατολική
Κρήτη - Κατοχή - Αντίσταση- Εμφύλιος, Αθήνα 1988).
Αλλά ας μελετήσουμε το
αξιόλογο κείμενο.
Αριθ. Πρωτ. 3.- Γενική
17-2-42 1
Έχομεν την τιμήν εν συνεχεία προς την υπ'αριθμόν 2 σημερινής ημερομηνίας επιστολήν μας, ήτις έχει παραπλανητικόν χαρακτήρα 2, να γνωρίσωμεν υμίν ότι κατόπιν των όσων σας ανεκοινώθησαν καταλλήλως αποστέλλομεν υμίν εσωκλείστως αντίγραφον του Οργανισμού της άρτι συσταθείσης Κεντρικής Υπηρεσίας της Κ. Ε.Ε.Ε., ίνα εάν το κρίνετε σκόπιμον καταρτήσεται και Υμείς αναλόγους Υπηρεσίας προσαρμόζοντες τον εν αντιγράφω Οργανισμόν εις προς τας παρ' υμίν υφισταμένας συνθήκας πάντως δέον να γνωσθή και υμίν. Δεν παραλείπομεν να σας γνωρίσωμεν ότι κρίνεται σκόπιμον ότι δύναται να γίνει παρομοία οργάνωσις και εις τα Επαρχιακά μέλη της περιφερείας σας3.
Έχομεν την τιμήν εν συνεχεία προς την υπ'αριθμόν 2 σημερινής ημερομηνίας επιστολήν μας, ήτις έχει παραπλανητικόν χαρακτήρα 2, να γνωρίσωμεν υμίν ότι κατόπιν των όσων σας ανεκοινώθησαν καταλλήλως αποστέλλομεν υμίν εσωκλείστως αντίγραφον του Οργανισμού της άρτι συσταθείσης Κεντρικής Υπηρεσίας της Κ. Ε.Ε.Ε., ίνα εάν το κρίνετε σκόπιμον καταρτήσεται και Υμείς αναλόγους Υπηρεσίας προσαρμόζοντες τον εν αντιγράφω Οργανισμόν εις προς τας παρ' υμίν υφισταμένας συνθήκας πάντως δέον να γνωσθή και υμίν. Δεν παραλείπομεν να σας γνωρίσωμεν ότι κρίνεται σκόπιμον ότι δύναται να γίνει παρομοία οργάνωσις και εις τα Επαρχιακά μέλη της περιφερείας σας3.
Λαβόντες υπ' όψει το πνεύμα
των αποσταλεισών υμίν οδηγιών ως και την υπολανθάνουσαν επιθυμίαν προς μίαν
πρακτικοτέραν προκαταρκτικήν δράσιν σας παρακαλούμεν να μας παρέξητε τας κάτωθι
πληροφορίας απαραιτήτους όπως ληφθή αρμοδίως η πιστοτέρα εικών της σημερινής
πραγματικότητος προς αποφυγήν αφυχολογήτων μέτρων 4.
1 α. Αριθμητικόν σημείωμα
εκάστου κοινοτικού μέλους περί του πιθανού αριθμού των δυναμένων να φέρωσιν
όπλα πάσης κατηγορίας, τους ευψύχους, αποφασιστικούς και ικανούς δια τολμηρά
εγχειρήματα, β. τους ευψύχους και ωκύποδας και γ. τους δι' ομαδικός και
τακτικοτάτας επιχειρήσεις. (Εις το αυτό σημείωμα να αναφέρωνται τα ονόματα Αξιωματικών,
βαθμός, όπλον6, και ειδικότης, επίσης και αι τυχόν ειδικότητες Υπαξιωματικών
και Στρατιωτών ήτοι πολυβοληταί, ολμοβοληταί, πυροβοληταί, Σχεδιασταί,
Σηματοδόται και Σμηνίται 7).
2 Κατάλογον παρ' εκάστου
κοινοτικού μέλους8 των δυναμένων να παρεμβάλουν προσκόματα ή να προδώσουν τον
σκοπόν και με την δέουσαν αιτιολογίαν διά ένα έκαστον τούτων. Ο Κατάλογος αυτός
δέον να εξακριβωθεί τόσον παρά του τομέως, όσον και παρά του επαρχιακού μέλους,
με τον σκοπόν όπως αποφύγομεν αδίκους κατηγορίας, όπερ δύναται να φέρη αντίθετα
αποτελέσματα. Τους καταλόγους τούτους θα επεξεργάζεται η αρμοδία Υπηρεσία της
Νομαρχιακής Επιτροπής προ της αποστολής τούτων ημίν.
3 Αριθμητικόν σημείωμα
παρ'εκάστου Κοινοτικού μέλους των καταλλήλων μεταφορικών μέσων (αυτοκίνητα,
Δίτροχα, ίπποι, ημίονοι και κατάλληλοι όνοι).
Εις δύο κατηγορίας α') των
δυναμένων να διατίθενται διαρκώς επ' αμοιβή προ δράσεως και β') των δυναμένων
να διατεθώσι την ώραν της εκδηλώσεως9.
4 Τους καταλλήλους τόπους
συγκεντρώσεως των μεταφορικών μέσων δι' ενδεχομένας επιχειρήσεις.
5 Την εξεύρεσιν καταλλήλων
θέσεων δια την διά πυρών10 μετάδοσιν συνθημάτων εις απάσας τας διευθύνσεις
αίτινες δέον να είναι οραταί παρά των Νομαρχιακών και Επαρχιακών μελών ως και
των Τομεαρχών11. Εκάστη Νομαρχιακή Επιτροπή δέον να αποστείλλη ημίν πρόχειρον
σχεδιάγραμμα, ίνα συντονίσωμεν ταύτα προς άλληλα.
6 Κατάλογον των υπαρχώντων
όπλων κατά τόπους και υποδείγματα ως και των τυχόν υπαρχώντων πυρομαχικών ουχί
ονομαστικώς διά να αποφευχθή τυχόν πρόθεσις αποκρύψεως στηριζομένη εις
εσφαλμένην σκέψιν ότι δυνατόν να συγκεντρωθούν ταύτα παρ' ημών, αλλά αριθμητική
τοιαύτη κατά κοινοτικόν μέλος).
7 Αριθμητικόν σημείωμα
παρ'εκάστου Κοινοτικού μέλους περί των δυναμένων να διατεθώσι εν ώρα ανάγκης
τροφίμων, άρτου, νομής, χρημάτων και κλινοσκεπασμάτων.
8 Κατάλογον των υγειονομικών
οργάνων (ιατρών, Νοσοκόμων, κτηνιάτρων κ.τ.λ.) Εκάστης Επαρχιακής περιφερείας
ως και των διαθετομένων παρ' αυτών υγειονομικών μέσων. Πρόδηλον είναι ότι όσα
εκ των υγειονομικών οργάνων δεν προκαλούν την εμπιστοσύνην θα αγνοηθούν.
9 Πρόχειρον σχεδιάγραμμα παρ'
εκάστης Νομαρχιακής Επιτροπής των Νοτίων παραλίων εκάστου Νομού με απόδειξιν
θέσεων δια πιθανάς αποβιβάσεις πολεμικού υλικού. Τα σημεία ταύτα πρέπει να ώσιν
απαραιτήτως ερημικά.
Γενική Διάταξις. Άπαντα τα
Κοινοτικά σημειώματα αντικαθίστανται παρά των Επαρχιακών μελών δια
συγκεντρωτικών τοιούτων και εν συνεχεία άπαντα τα Επαρχιακά διά Νομαρχιακών
τοιούτων.
Παραλήπται- Ηράκλειον,
Λασήθιον, Ρέθυμνον, Χανιά.
Κοινοποίησις.
Τ. Σ. υ.τ.α. Απάσας τας
Διευθύνσεις
Κ.Ε.Ε.Ε
Αλέρ
1 Έξι ημέρες μετά, 23
Φεβρουάριου 1942 ο Αλέξανδρος Ραπτόπουλος συνελήφθη στην ιταλοκρατούμενη Βιάννο
από τους Ιταλούς και αργότερα παραδόθηκε στους Γερμανούς. Εκτελέστηκε στην
Αγυιά Χανίων στις 3 Σεπτεμβρίου 1942.
2Είχαν λάβει τα μέτρα τους.
3Απευθύνεται στις νομαρχιακές
επιτροπές. Η κεντρική επιτροπή δεν μπορεί να απευθύνεται στις επαρχιακές
επειδή, έτσι παρακάμπτει τις νομαρχιακές.
4Το κείμενο φαίνεται να έχει
συνταχθεί από τον Α. Ρ., ο οποίος σε όλα τα σωζόμενα κείμενά του χρησιμοποιεί
την καθαρεύουσα, επηρεασμένος από τον μεγαλύτερο λόγιο αδελφό του, Δημοσθένη,
που πέθανε το 1927 από φυματίωση.
5 Οι επικεφαλής της
κοινότητας. Η Οργάνωση έχει κοινοτικά μέλη, αφου υπαρχουν κοινότητες, επαρχιακά
καηνομαρχιακά, αφού υπάρχουν επαρχίες και νομαρχίες.
6Στο στρατό υπήρχαν τότε τα
Όπλα και τα Σώματα. Τα Σώματα ήταν: εφοδιασμού, μεταφορών, τεχνικού και
υγειονομικού, ενώ τα Όπλα ήταν το πεζικό, το πυροβολικό και το ιππικό.
7Ήταν οι στρατιώτες της
αεροπορίας.
8 Κοινοτικό μέλος ήταν ο
επικεφαλής της κοινοτικής επιτροπής.
9 Οι εφεδρικοί.
10 Αι πυραί ήταν οι φωτιές
που άναβαν στις κορυφές των λόφων, αντί της χρήσης των ασυρμάτων. Ήταν ένας πρωτόγονος
τρόπος επικοινωνίας.
11 Οι τομεάρχες ήταν μεταξύ
των επαρχιακών και κοινοτικών μελών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως