Στο νοτιοανατολικό όριο του
οικισμού Σχίσμα, κοντά στη βυθισμένη αρχαία πόλη Ολούς βρίσκονται οι αλυκές της
Ελούντας.
Οι αλυκές της Ελούντας για 5 αιώνες – από τον 15ο μέχρι και τον 20ο –
παρήγαγαν αλάτι εξαιρετικής ποιότητας
Όλα αυτά τα χρόνια, το απαραίτητο για
την καθημερινή ζωή αλάτι, ήταν είδος μονοπωλιακό.
Τις αλυκές πρώτοι έφτιαξαν οι
Βενετοί (1211-1669) οι οποίοι από τα πρώτα χρόνια της παρουσίας τους στην Κρήτη
ενδιαφέρθηκαν για την παραγωγή αλατιού.
Ιδιαίτερα από το 1570 και μετά, όταν
δηλαδή η Κύπρος που τροφοδοτούσε με μεγάλες ποσότητες αλατιού τη Βενετική
επικράτεια καταλήφθηκε από τους Τούρκους, οι Βενετοί ασχολήθηκαν πολύ
συστηματικά με τις αλυκές της Ελούντας. Πολλές νέες δεξαμενές κατασκευάστηκαν
και η παραγωγή αλατιού αυξήθηκε κατακόρυφα.Από το 1669 μέχρι τα τέλη του 19ου
αιώνα τις αλυκές εκμεταλλευόταν οι Τούρκοι για τις ανάγκες της οθωμανικής επικράτειας.
Έπειτα η Κρητική πολιτεία (1898-1913) αυτόνομη αλλά φόρου υποτελής στους
Τούρκους ανέλαβε τη διαχείριση του αλατιού. Από το 1920 και μετά οι αλυκές
Ελούντας υπάγονταν στο ελληνικό κρατικό μονοπώλιο, μέχρι το 1972 οπότε και
καταργήθηκαν. Σε όλα αυτά τα χρόνια το αλάτι παραγόταν από τον ντόπιο πληθυσμό
με τρόπο παραδοσιακό. Ποτέ δεν υπήρξε χρήση σύγχρονων μηχανημάτων και χημικών
προσθέτων. Το νερό τον Μάρτιο με Απρίλιο έμπαινε από τη θάλασσα στις διαφόρων
διαστάσεων συγκοινωνούσες δεξαμενές εξάτμισης και με τη βοήθεια του ήλιου και
του αέρα γινόταν η σταδιακή εξάτμιση του. Τα υψηλής πυκνότητας πλέον νερά
διοχετεύονταν στις ρηχές δεξαμενές κρυστάλλωσης όπου το αλάτι έπηζε.Το
Σεπτέμβριο άρχιζε η συγκομιδή του αλατιού. Πολυάριθμοι εργάτες αναλάμβαναν με
απλά εργαλεία να κόψουν το κρυσταλλωμένο αλάτι, να φτιάξουν σωρούς και να το
μεταφέρουν στην αλαταποθήκη (Χιόνα). Πέρα από την εύνοια της φύσης, πολύς
ανθρώπινος κόπος, γνώσεις αλλά και καθημερινή φροντίδα απαιτείτο για την
παραγωγή του καλού αλατιού, του απαλλαγμένου από προσμίξεις άλλων ουσιών. Σήμερα
το μεγαλύτερο τμήμα των αλυκών είναι βυθισμένο μέσα στη θάλασσα και μόνο κατά
τη θερινή περίοδο μπορεί κανείς να διακρίνει τα επιμέρους διαμερίσματα. Οι
τοπικές αρχές έχουν ξεκινήσει δυναμικές προσπάθειες για την επαναλειτουργία
τους και τη δημιουργία σύγχρονου μουσείου αλατιού-ακονιού. Οι αλυκές θα
λειτουργήσουν με τον παραδοσιακό τρόπο και πάλι.
ΠΗΓΗ
ΦΩΤΟ
2ο Γυμνάσιο Αγίου Νικολάου - H βυθισμένη πόλη Ολούς
Σχετικά Θέματα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως