Ο Κάτης και ο μποντικός.Ανώνυμον κρητικόν στιχούργημα του ιστ ́ αιώνος.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Ο Κάτης και ο μποντικός είναι ένα σύντομο διασκεδαστικό δημώδες ποίημα της εποχής της Αναγέννησης, με θέμα το παιχνίδι της γάτας και του ποντικού. Γραμμένο από ανώνυμο, πιθανόν Κρητικό, συγγραφέα, το ποίημα συνεχίζει μια μακρόχρονη λογοτεχνική παράδοση έργων με ζώα από την όψιμη αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα, με διασημότερο παράδειγμα τους Μύθους του Αισώπου. Ο ποιητής αφηγείται με σατιρική διάθεση μια παραλλαγή ενός γνωστού (και από τη λαϊκή/δημοτική προφορική παράδοση) μύθου, με διδακτικές προεκτάσεις γύρω από τις σχέσεις δύναμης και αδυναμίας, δόλου και ευπιστίας.

Η έκδοση του κειμένου έγινε από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Ρώμης Cristiano Luciani, ενώ το πλούσιο Επίμετρο επιμελήθηκε ο καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιώργος Κεχαγιόγλου.

Εισαγωγή και έκδοση κειμένου: Cristiano Luciani

Μετάφραση και επίμετρο: Γιώργος Κεχαγιόγλου

Το κείμενο του έργου παραδίδεται σ’ ένα και μοναδικό χειρόγραφο του Bατικανού, τον σύμμεκτο κώδικα

Vaticanus gr. 1139 του πρώτου μισού του 16ου αι., στα φφ. 45r–53v

Ανώνυμον κρητικόν στιχούργημα του ιστ ́ αιώνος

Πάσα ταχιά με τη δροσιά π’ ανοίγει το ζουμπούλι

αφρουκαστείτε να σας πω του κάτη το τραγούδι.

Στον ήλιο βγήκε κι έκατσε, τ’ ατζάκιν του κορδίζει

και τ’ αμματάκια ντου κανεί και δεν αναντρανίζει.

Κι οι μποντικοί περνούσανε, καλεί ο γεις τον άλλο:

«Άιντεστ’, αδέρφια, να ίδετε τον κάτη τον μεγάλο.»

Απείς επρεμαζώχτηκαν κι είδαν τον ξαπλωμένο:

«Εψόφησεν ο κάτης μας, ο τρόμος των καημένω.»

«Ακόμη δεν εψόφησα, μα τώρα θα ψοφήσω,

κι αμέτε να με θάψετε στον φούρνον αποπίσω.

Μαζώνουνται οι μποντικοί και κάνουν μιαν ομάδα,

για να τον ανεβάσουνε στου φούρνου την καμάρα·

κι όντεν τον αναβάζανε, παίζει τη βουτακιάν του

κι αρπά όσους εμπόρεσε, γεμίζει την κοιλιάν του.

 Δ. Β. Οικονομίδης, «Ανώνυμον κρητικόν στιχούργημα του ιστ ́ αιώνος και  σχέσεις αυτού προς την προφορικήν παράδοσιν»,

Πεπραγμένα του Β ́ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, τ. Δ ́, Αθήνα 1969, σ. 338. Το κείμενο του τραγουδιού πρωτοδημοσιεύτηκε από τον A. Γιανναράκη,

Άσματα κρητικά μετά διστίχων και παροιμιών Kretas Volks lieder nebst Distichen und Sprichwörtern , Λιψία 1876, σ. 196, αρ.

  

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Αναδημοσίευση από

http://ins.web.auth.gr/images/stories/Mesaioniki_nea_el_grammateia/LUCIANI_O_KATHS_PERIEHOMENA.pdf