Επί Τουρκοκρατίας ο δρόμος επικοινωνίας μεταξύ Ιεράπετρας
και Σητείας περνούσε από τον κάμπο της Κριτσάς. Από εκεί έπρεπε να περάσει ο
Χασάν πασάς για να καταλάβει την επαρχία Μεραμβέλλου. Οι επαναστάτες πού
συγκεντρώθηκαν στην Κριτσά μαζί με τους ντόπιους ήσαν 3.000 περίπου.
Ο Χασάν πασάς έφθασε στο Καλό Χωριό, έκανε το σχέδιο της
επίθεσης κατά των επαναστατών που ευρίσκοντο στη Κριτσά. Διαίρεσε το στράτευμά
του σε δύο σώματα.Με το ένα από 5.000 άνδρες επετέθη από τον Κρούστα. Με το
άλλο σώμα ιππικό και το υπόλοιπο του πεζικού, του οποίου ηγείται ο ίδιος
επετέθη κατά μέτωπο.
Η Μάχη ήταν πεισματώδης από το πρωί μέχρι το βράδυ. Αντιμετώπιζαν
τον εχθρό και από τα δύο μέτωπα με καρτερία και γενναιότητα. Οι επαναστάτες
ήσαν λίγοι σε σύγκριση με τον πολυάριθμο στρατό των Τούρκων, αλλά κατείχαν
οχυρές θέσεις και έτσι ανάγκαζαν τους Τούρκους να υποχωρούν με πολλούς νεκρούς.
Ο Χασάν πασάς έβλεπε ότι ήταν αδύνατο να προχωρήσει ,οι
απώλειες ήσαν μεγάλες και επειδή βράδιαζε διέταξε υποχώρηση και επανήλθε στο
Καλό Χωριό.
Οι αρχηγοί των επαναστατών καίτοι πέτυχαν περιφανή νίκη,
απεφάσισαν να εγκαταλείψουν τις οχυρές θέσεις της Κριτσάς γιατί είχαν
εξαντληθεί και τα πολεμοφόδιά τους. Μέτρησαν τα φυσίγγια και κανείς δεν βρέθηκε
να έχει περισσότερα από 3-4 φυσέκια. Έστειλαν να ζητήσουν παντού.
Ο Καζανομανώλης είχε μεταφέρει από το Λασίθι όλο το
μπαρούτι. Τρόπος να προμηθευθούν δεν βρισκότανε. Ο Βογιατζής και οι Κασσιώτες
καραβοκύρηδες που πολιορκούσαν την Σπιναλόγκα τους έστειλαν την προηγούμενη όσο
τους περίσσευε. Είχαν ζητήσει από τον Κουρμούλη στη Μεσσαρά κι'απο το
Ζερβουδάκη στο Μαλεβύζι.
Ξαναειδοποίησαν τον ηρωικό Βογιατζή μα δεν ήλπιζαν γιατί κι'
αυτός δεν είχε. Ο Μιχάλης Βογιατζής κατήγετο από τη Τουρλωτή-Σητείας και με το
δικό του πλοίου (γολέτα) και τους τέσσερις γιούς του προσέφεραν πολύτιμες
υπηρεσίες στον αγώνα. Με μεγάλο κίνδυνο της ζωής του κατόρθωσε να προμηθεύσει
στους κατοίκους της περιοχής σημαντικό αριθμό όπλων και πυρομαχικών από τα
Δωδεκάννησα, τα οποία ξεφόρτωνε νύχτα στον Άγιο Νικόλαο. Πρωτοστάτησε επίσης
και στους εκάστοτε θαλάσσιους αποκλεισμούς και επιθέσεις των γνωστών για τα
κακουργήματα των Τούρκων της Σπιναλόγκας. Άμα κατάλαβαν την αδυναμία τους
,ελίγαναν τα πυρά τους. Κρατούσαν όμως τις θέσεις τους δυνατά. Σκορπιστές
εξορμήσεις με τα μαχαίρια που γινότανε με το σκοπό να προμηθεύονται μπαρούτι
απ' όσους μπορούσαν να σκοτώσουν ή να πιάσουν, τους κόστισαν πολύ σε απώλειες
κι' αφήκαν τον τρόπο αυτό της προμήθειας πυρομαχικών.
Τότε ακριβώς τις βραδινές ώρες, που πιανότανε με τους
Τούρκους χέρια με χέρια, η παράδοση φέρει το θάνατο της Ροδάνθης, της περίφημης
Κριτσωτοπούλας χαϊνισας (αντάρτισσας),που τόσο λάμπρυνε ο θρύλος. Την σκότωσαν
με μαχαίρι σε μια εξόρμηση κι ο θάνατος της έφερε τη γενική θλίψη. Από την
Κριτσά κατάγεται η 17χρονη ηρωίδα Ροδάνθη, πρωταγωνίστρια του έπους
«Κριτσωτοπούλα» του Διαλλινομιχάλη (Μ. Διαλλινάς). Τη Ροδάνθη την απήγαγε ο
αρχιγενίτσαρος του Χουμεριάκου Χουρσίτ, αλλά αυτή τον σκότωσε με το σπαθί του
στο δωμάτιο που την έχει φυλακίσει, ντύθηκε άντρας και δραπέτευσε από εκεί. Με
το όνομα Μανώλης μπήκε στην ομάδα του Καπετάν Καζάνη, διέπρεψε ως αγωνιστής και
σκοτώθηκε στη μάχη με το ασκέρι του Χασάν Πασά, η οποία έγινε το 1823 κοντά
στην Κριτσά .
Οι διήμερες μάχες της Κριτσάς υπήρξαν οι μεγαλύτερες που
διεξήχθησαν στη Κρήτη κατά το οκταετές διάστημα 1821-1828.Η συντριπτική ήττα
του χασάν πασά στη Κριτσά,η πολιορκεία της Ιεράπετρας και Σπιναλόγκας και άλλα
σοβαρά γεγονότα δυτικότερα του νησιού έκαναν τους Τούρκους να συναισθανθούν ότι
δεν θα βραδύνει να έλθει η σειρά τους. Έτσι η θύελλα κόπασε και οι χριστιανοί
ανέπνευσαν. (πηγή: Ραντολόγια Γεωργίου Ι.Περάκη-διδακάλου)
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως