Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Η ΦΙΛΟΜΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ

Παράδοση δεν είναι το να σου παραδίδουν, 

ούτε να παραδίνεσαι στο χθες,

Παράδοση είναι να συνεχίζεις.

Ανάλογη με την περιπετειώδη πορεία του κρητικού λαού στο διάβα του

χρόνου, ήταν και η πορεία της εκπαίδευσης. Οι ιστορικοί χωρίζουν την

Τουρκοκρατία στην Κρήτη σε δύο περιόδους, την Πρώιμη (1669-1821) και την

Ύστερη (1821-1898).
Κατά τη διάρκεια της πρώιμης περιόδου επικρατούσε βαθύ σκοτάδι, σχολεία δεν λειτουργούσαν, οι εγγράμματοι είχαν εκπαπτριστεί και οι βιβλιοθήκες ιδιωτικές και μοναστηριακές είχαν καταστραφεί. Η αμάθεια

συνεχίστηκε και τα πρώτα χρόνια της Ύστερης περιόδου. Η μόρφωση περιορίζονταν στα «κολλυβογράμματα» που κρυφά δίδασκαν οι μοναχοί μέσα από τα ιερά βιβλία της εκκλησίας. Προσπάθειες λειτουργίας σχολείων την περίοδο αυτή διακόπτονται βίαια κάθε φορά που οι Κρήτες ξεσηκώνονταν και οι εκπαιδευτικοί διώκονταν. Φθάνουμε στον Οκτώβριο του 1878 στην «Σύμβαση της Χαλέπας». Η σύμβαση αυτή αποτέλεσε σταθμό στην ανάπτυξη των γραμμάτων και των τεχνών. Σύμφωνα με το άρθρο 15 της σύμβασης επετράπη η σύσταση φιλεκπαιδευτικών συλλόγων και η έκδοση πολιτικών εφημερίδων.

∆υστυχώς αρκετά από τα προνόμια της σύμβασης καταργήθηκαν, οι Κρήτες επαναστάτησαν και πάλι το 1889, ενώ το «Κρητικό Ζήτημα» κορυφώνεται με την επανάσταση του 1897-1898. Στο τέλος του 1898 κηρύσσεται η αυτονομία του νησιού.

Στις 9 ∆εκεμβρίου του 1898 αποβιβάστηκε στη Σούδα ο πρίγκιπας Γεώργιος, δευτερότοκος γιος του βασιλιά της Ελλάδας Γεωργίου, ο οποίος ανέλαβε τη διοίκηση της Κρήτης με απεριόριστα δικαιώματα.Στις 24 Ιανουαρίου 1899 έγιναν οι πρώτες εκλογές, από τις οποίες αναδείχτηκαν 138 χριστιανοί και 50 μουσουλμάνοι πληρεξούσιοι. Το Σύνταγμα, αυστηρά συντηρητικό, που αποτελούνταν από 114 άρθρα δημοσιεύτηκε στην Επίσημο Εφημερίδα της Κρητικής Πολιτείας στις 16 Απριλίου 1899. Στο άρθρο 21 του Κρητικού Συντάγματος ορίζονταν με σαφήνεια: «Η εκπαίδευσις είναι ελευθέρα, αρκεί να ασκήται υπό προσώπων κεκτημένων την υπό του νόμου οριζομένην ικανότητα και χρηστότητα, υπό την επίβλεψιν δε και της αρμοδίας αρχής, όσον αφορά τα χρηστά ήθη, την δημόσιαν τάξιν και το σέβας προς τους νόμους της Πολιτείας».Λίγες μέρες αργότερα σχηματίστηκε η πρώτη κυβέρνηση με την ακόλουθη σύνθεση συμβούλων (υπουργών): Ελευθέριος Βενιζέλος ∆ικαιοσύνης, Μανούσος Κούνδουρος Εσωτερικών και Συγκοινωνίας, Νικόλαος Γιαμαλάκης ∆ημοσίας Εκπαίδευσης και Θρησκευμάτων, Κων. Φούμης Οικονομικών και Γεωργίας και Χουσείν Γενιτσαράκης ∆ημοσίας Ασφαλείας

Σύμφωνα με την απογραφή του 1900 ο συνολικός αριθμός της Νήσου ανέρχονταν στους 301.273 κατοίκους από τους οποίους οι 267.192 ήταν χριστιανοί και οι υπόλοιποι 32.281 μουσουλμάνοι, «το πλείστον μέρος Κρήτες»

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΤΟΣ 1899-1900

Γυμνάσια             2

Προγυμνάσια       2

Ιεροδιδασκαλείο 1

∆ημοτ. Σχολεία αρρένων   432

«-»          «-»       Θηλέων    70

Μουσουλ. ∆ημοτ. αρρένων 16

Μουσουλ. ∆ημοτ. Θηλέων    5

Καθηγητές                           36

∆ημοδιδάσκαλοι                603

∆ημοδοδασκάλισσες         125

Μαθητές Γυμνασίων-προγυμνασίων-Ιεροδιδασκαλίου  821

Μαθητές ∆ημοτικών άρρενες                                     25.511

Μαθητές ∆ημοτικών θήλεις                                       10.333

Για να δείτε ολόκληρο το αφιέρωμα (κάντε κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο)

Ενημερωτική έκδοση του  ΕΠΑΛ. ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ σε συνεργασία με το ΓΥΜΝΑΣΙΟΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑΣ και το ΕΚΦΕ ΧΑΝΙΩΝ

ΠΗΓΗ

http://gym-palaioch.chan.sch.gr/autosch/joomla15/images/Politistika/Ekpaideytika/2012-2013/100_xronia_enwshs_Krhths/efhmerida_100_xronia_enwshs_krhths.pdf

Σχετικά :

http://vivi.pblogs.gr/tags/ekpaideysi-rethymnoy-gr.html

http://rethemnosnews.gr/2015/07/%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AC-%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CF%81%CE%AD%CE%B8%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%BF-%CE%BA%CE%B1%CF%84/

http://www.madeincreta.gr/el/article/%CE%B7-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CF%81%CE%AE%CF%84%CE%B7-%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%AD%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7