Παπαμαλέκος (Εμμανουήλ Μαλεκάκης)

Το προσώνυμο Παπαμαλέκος, ή Παπα-Μαλέκος, έφερε ο Εμμανουήλ Μαλεκάκης (1864-1917) Έλληνας κληρικός, θρυλικός οπλαρχηγός στη Κρητική Επανάσταση (1895-1898) με ιδιαίτερη ηρωική δράση στη πολιορκία του Βάμου.
Ο Εμμανουήλ Μαλεκάκης γεννήθηκε στον Βάμο Αποκορώνου των Χανίων το 1864. Χειροτονήθηκε ιερέας το 1888. Τον επόμενο χρόνο, μετά τον ατυχή αγώνα του 1889 και την κατάργηση εκ μέρους της Υψηλής Πύλης των μέτρων που προέβλεπε η Σύμβαση της Χαλέπας, της αυτόνομης κυβέρνησης της Κρήτης, στέλνοντας τον Σακίρ πασά με ισχυρή στρατιωτική δύναμη, ο
Παπα-Μανώλης Μαλεκάκης συγκρότησε 15μελή επαναστατική ομάδα από εκλεκτούς αγωνιστές και κατέφυγε στα Λευκά Όρη, απ΄ όπου και άρχισε συνεχή δράση παρενοχλώντας και τρομοκρατώντας τους Τούρκους, περιορίζοντας τις αυθαιρεσίες τους, γενόμενος έτσι γνωστότερος ως "Παπαμαλέκος".

Papamalekos (Emmanuel Malekakis), 1897

Υπήρξε από τους πρώτους στη μύηση της νέας κρητικής επανάστασης μετά τα έκτροπα που συνέβαιναν κατά των Αρμενίων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (1894-1895). Ερχόμενος σε επαφή με τον Μ. Κούνδουρο και τον Γ. Μυλωνογιάννη σε έγερση συμμετείχε από τους πρώτους στη Μεταπολιτευτική Επιτροπή Κρήτης,στην οποία ορίσθηκε ταμίας.

Κατά την τελευταία συνάθροιση που έγινε στο Νίππο για τη λήψη απόφασης έναρξης πολιορκίας του Βάμου και την κατάλυση της τουρκικής διοίκησης δεν δίστασε να ζητήσει τη δίκη ακόμα και τον θάνατο επισκόπου της περιοχής που προέτρεπε ν΄ απόσχουν όλοι από επαναστατική δράση, αλλά και οποιουδήποτε άλλου που είχε ίδια αντίληψη. Κατά την πολιορκία του Βάμου που ακολούθησε ήταν ένας από εκείνους τους οπλαρχηγούς της περιοχής του που εισήλθαν στον Βάμο και άρχισαν τη σταδιακή κατάληψή του. Στην επιχείρηση αυτή κατέλαβε δύο φορές τον φούρνο που παρασκεύαζε άρτο για τους αποκλεισμένους Τούρκους τον οποίο και κατάσχεσε όλη την ποσότητα υπέρ των εξεγερμένων Κρητών. Ο άθλος του αυτός τον κατέστησε θρύλο. Συμμετείχε επίσης και σε πολλές άλλες μάχες που διακρίθηκε για τον ηρωισμό του μέχρι το 1898. 

Όταν κατήλθε στη Κρήτη ο πρίγκιπας Γεώργιος ο Παπαμαλέκος ήλθε στην Αθήνα και διορίσθηκε εφημέριος στον Πειραιά όπου και παρέμεινε μέχρι το 1916 όταν και επέστρεψε στη γενέτειρά του. Πέθανε το επόμενο έτος. Τιμήθηκε με παράσημα τόσο από τον΄Βασιλέα Γεώργιο τον Α΄ όσο και από την Κρητική Πολιτεία. Ευτύχησε να δει την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα και την ύψωση της ελληνικής σημαίας στην πατρίδα του.

Σημείωση

Ο αδελφός του Παπα-Μαλέκου Λεωνίδας Μαλεκάκης, , επίσης οπλαρχηγός, που υπήρξε ήρωας στον Μακεδονικό Αγώνα αν και δεν ήταν ιερωμένος έμεινε περισσότερο γνωστός με το προσώνυμο του αδελφού του.

 Το ριζίτικο "Μαύρο πουλίν εκάθησε στου Βάμου τα Σεράγια" αναφέρεται στον Λεωνίδα Παπαμαλέκο.

*Μαύρο πουλίν  -ν- εκάθισε, στου Βάμου τα σεράγια

και κελαϊδεί λυπητερά και παραπονεμένα.

Μαλέκο Λεωνίδα μου, όμορφο παλληκάρι,

απούχες  το λιγνό κορμί και τη βεργένια μέση.

Η μαύρη γης σε χαίρεται, εις τη Μακεδονία.

Κλαίει σ' ο Βάμος κλαίει σε, κι ούλη η Επαρχία,

κι' είναι για σένα τα βουνά τ' Αποκορώνου μαύρα,

σαν να τα δέρνει άνεμος, και ταραχή μεγάλη.

**Καιροί που μας θυμίζουνε τις ένδοξες ημέρες

εις της Σιατίστης τα βουνά, που πέφτανε οι σφαίρες!

Και εσύ, ετράβηξες εμπρός και σε θαυμάζουν όλοι,

μα σούρθενε εις την καρδιά φαρμακερό το βόλι…

Μα πρόφθασες και έδωσες θάρρος εις τα παιδιά σου,

και ετιμήσανε κι αυτά στη μάχη το όνομά  σου!

*.Ο Ιδομενέας Παπαγρηγοράκης στην ποιητική συλλογή ΡΙΖΙΤΙΚΑ αφιερώνει στο Λεωνίδα Παπαμαλέκο το τραγούδι:

**Ο Α. Γυπαράκης, μακεδονομάχος κι αυτός. ύμνησε τα κατορθώματα των Κρητών αγωνιστών στη Μακεδονία.  Στο βιβλίο του   ΚΡΗΤΕΣ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΙ  1903-1908  διαβάζουμε για το Λεωνίδα Παπαμαλέκο

ΠΗΓΗ

 Από τη Βικιπαίδεια,
 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CE%BB%CE%AD%CE%BA%CE%BF%CF%82 
http://www.siatistanews.gr/1104/1104proswpografia.html

http://www.lookandlearn.com/history-images/U187432/Papa-Malekos-the-Fighting-Priest-of-Crete?img=1&search=priest&bool=phrase