Βλάχος Μιχάλης η Καλησπέρης ο τελευταίως Χαϊνης

Ο άγνωστος ήρωας της Κρητικής Επανάστασης
Του Δημοσθένη Μαρκατάτου*

Ο Μιχάλης Βλάχος γεννήθηκε στο χωριό Γωνιές Μαλεβιζίου το έτος 1822. Επί Τουρκοκρατίας το χωριό του ήταν μια αστείρευτη πηγή χαΐνηδων. Είχαν αναπτύξει μεγάλη δράση από τα Σφακιά μέχρι τη Σητεία. Κυρίως όμως έδρασαν στην Τουρκομεσσαρά.
Οι Γωνιανοί χαΐνηδες εξορμούσαν καθημερινά από το Γωνιανό Αόρι εναντίον των Οθωμανών για να πατάξουν το άδικο όπου και αν συνέβαινε αυτό. Για τις αδικίες και τις βιαιοπραγίες των κατακτητών σε βάρος των Χριστιανών έπαιρναν αμέσως εκδίκηση. Για τους αγάδες και τους Τουρκοκρητικούς της Μεσαράς ήταν ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος. Ο περιφημότερος όλων ήταν ο Μιχάλης Βλάχος. Το πραγματικό του όνομα ήταν Μιχάλης Καλησπέρης. Χαΐνης ήταν ο πατέρας του, χαΐνης ήταν και ο ίδιος, ο δε μπάρμπας του, ο Μελέτιος Καλησπέρης, ήταν ηγούμενος της τότε μονής Ιερουσαλήμ Λουτρακίου, πρόεδρος της Επαναστατικής Επιτροπής Ανατολικής Κρήτης και καθοδηγητής της Μεγάλης Κρητικής Επανάστασης 1866.

Η δράση του Βλάχου αρχίζει από την εφηβική του ηληκία μέχρι το έτος 1855. Σ’ αυτό το διάστημα πιάστηκε πέντε φορές και απέδρασε ισάριθμες από τις φυλακές του Μ. Κάστρου, όπως αναφέρεται σε ένα τραγούδι:
“Γιατί και πριν στην φυλακή ήτανε πηγαιμένος
πέντε φορές τους έφυγε αυτός ο αντρειωμένος”.
Για τελευταία φορά πιάστηκε το έτος 1855. Τότε όμως οι Τούρκοι έλαβαν τα μέτρα τους. Αυτή τη φορά τον έβαλαν στο κελί μελλοθανάτων. Ο Μ. Κούλες, που φιλοξενούσε τις προηγούμενες φορές τον Γωνιανό εκδικητή, δεν εθεωρείτο ασφαλής πια για τον Βλάχο. Μέσα στη φυλακή ήταν πισθάγγονα δεμένος με καραβόσκοινα και φορτωμένος με αλυσίδες 100 οκάδες, όπως λέγει η σχετική ρίμα:

“Το υψηλό του ανάστημα το πολυπαθιασμένο
Με αλυσίδες εκατό οκάδες φορτωμένο”.

Ο λόγος που πιάστηκε για έκτη φορά το έτος 1855 ήταν γιατί εσκότωσε τον Τουρκοκρητικό Αγά της Μεσαράς Σουλεϊμάν Περτζουλάκη στο Μετόχι του που βρισκόταν στο χωριό Ροτάσι. Αυτή ήταν η τελευταία πράξη εκδίκησης του μεγάλου εξολοθρευτή των Τούρκων.
Ο μεγάλος επαναστάτης εκτελέστηκε στο Μεϊντάνι με αποκεφαλισμό στις 16 Φεβρουαρίου 1857 αφού πιο μπροστά βασανίστηκε φρικτά, δεδομένου ότι η σπάθα που χρησιμοποιήθηκε δεν ήταν ακονισμένη, όπως προέβλεπε ειδική διάταξη στο φιρμάνι, που ήλθε από την Κωνσταντινούπολη.

“Εννιά σπαθιές του παίξανε δε κόνε το καφά του
κι εγύρισε και έφτυσε ο Βλάχος τον φονιά του”.

Ο Βλάχος είναι ο ήρωας εκείνος, που περιφρόνησε το θάνατο, το δήμιο του και ολόκληρο τον οθωμανικό ζυγό. Αποκαλυπτικό είναι το σχετικό τραγούδι.

“εμίλησε τ’ αχείλι του το ιερό του στόμα
κόψετε το κεφάλι μου να γίνει η σάρκα χώμα”.

Aυτό ήταν το τραγικό τέλος του Βλάχου, του οποίου η εκτέλεση χαρακτηρίζεται από τον Ν. Σταυρινίδη “φρικτή και πρωτόφαντη” στο βιβλίο του “Μιχάλης Βλάχος”, που εκδόθηκε το έτος 1980.
Ο Μιχάλης Βλάχος σήμερα είναι ένας άγνωστος ήρωας της Κρητικής Επανάστασης, αλλά όταν εκτελέστηκε τον έκλαψε όλη η Κρήτη.

“Κλαίσιν τονε και στα Σφακιά, κλαίσιν τον και στ’ Ανώγεια

κλαίσιν τονε και στσή Γωνιές, χαϊμός το παλληκάρι”.

Ο επαναστάτης, λοιπόν, εκείνος που μπήκε έξι φορές φυλακή στα μπουντρούμια του Ηρακλείου για πράξεις εκδίκησης, από τα οποία μπουντρούμια απέδρασι πέντε φορές, πιστεύω ότι πρέπει να θεωρείται τοπικός ήρωας της πόλης μας και πιστεύω ότι πρέπει να τιμηθεί με την ευκαιρία των έργων που πρόκειται να πραγματοποιηθούν.
  

ΠΗΓΗ

εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ

* Ο Δημοσθένης Σ. Μαρκατάτος είναι συνταξιούχος δικηγόρος

http://www.patris.gr/articles/240276?PHPSESSID=#.VSw2u_AoFh8