19 Δεκεμβρίου 2015

Το αμυντικό σύστημα των Ενετών στην Κρήτη.

Εξαρτήματα του αμυντικού συστήματος της Κρήτης, κυρίως επίκαιρες στρατηγικές σκοπιές, πρέπει να θεωρηθούν τα Κύθηρα και ιδίως τα Αντικύθηρα.

Ως τα 1572 στα Κύθηρα, όπου έμενε ο διοικητής, Βενετός ευπατρίδης με διετή θητεία και με τον τίτλο του προνοητή και φρουράρχου, επικρατούσε ανωμαλία και ακαταστασία.
Οι διοικητές πίεζαν τους νησιώτες με δυσβάστακτα φορολογικά βάρη, ενώ η εκεί στρατιωτική δύναμη δεν άφηνε να της ξεφύγη ευκαιρία για αρπαγές. Το κακό μεγάλωνε με τις απαιτήσεις και έριδες των προκρίτων. Τέλος στα 1572, όταν ο γενικός προνοητής του Βασιλείου της Κρήτης Δανιήλ Βενιέρης, επισκέφθηκε τα Κύθηρα, με πρωτοβουλία του προνοητή Κυθήρων Σεβαστιανού Μαλιπιέρο συντάχθηκε κανονισμός για την διοίκηση του νησιού, και τους όρους του υποσχέθηκαν να τηρήσουν οι νησιώτες. Σύμφωνα με αυτόν, ορίσθηκε το Συμβούλιο, που υπήρχε και παλαιότερα, ν' αποτελήται από 30 μέλη, τα οποία έπρεπε να έχουν ορισμένα προσόντα. Από το ίδιο Συμβούλιο διαλέγονταν οι εγχώριες αρχές (δύο δικαστές, δύο πάρεδροι του προνοητή, τρεις επιτετραμμένοι επί του υγειονομείου, δύο ταμίες, ένας γραμματέας) με μονοετή θητεία, εκτός από τους δημόσιους λειτουργούς επί των τροφίμων που είχαν εξάμηνη θητεία. Επίσης το Συμβούλιο ήταν το μόνο αρμόδιο για τον διορισμό και την αποστολή πρέσβεων στην Βενετία, Κρήτη η όπου αλλού χρειάζονταν, για την διευθέτηση των ζητημάτων που προέκυπταν .
Τα Αντικύθηρα θεωρούνται «sreculatorie et sentinelle» της Κρήτης, γιατί πραγματικά οποιαδήποτε μοίρα του τουρκικού στόλου επρόκειτο να πλεύση προς τα δυτικά ευρωπαϊκά προς τα βόρεια αφρικανικά παράλια, θα έπρεπε να συμπληρώση τα εφόδιά της στην Χαλκίδα, να διασχίση το σύμπλεγμα των Κυκλάδων και κατόπιν να παρακάμψη τον Μαλέα, και να περάση ανάμεσα από τις πελοποννησιακές ακτές και τα Κύθηρα, Αντικύθηρα και την Γραμβούσα της Κρήτης, οπότε θα γινόταν οπωσδήποτε αντιληπτή από τις βενετικές φρουρές. Αν πάλιν ο στόλος έβγαινε νύχτα, εφοδιασμένος με όλες τις αναγκαίες προμήθειες η ακολουθούσε άλλη πορεία, ώστε να φανή εμπρός στην Κρήτη απροσδόκητα, θα έπρεπε να τεθή σ' εφαρμογή το σχέδιο για την φρούρηση των παραλίων (guardie elle sriaggie), που άρχισε πραγματικά να εφαρμόζεται από τα 1573 και συμπλήρωνε την ασφάλεια του παλαιότερου συστήματος με τις περιπολίες τεσσάρων ειδικών γαλερών για την αντιμετώπιση των επιδρομών των μουσουλμάνων η συχνότερα των δυτικοευρωπαίων πειρατών. Αργότερα, στα 1582, ο Contarini επρότεινε και φαίνεται ότι αργότερα έγινε δεκτό να ενισχυθή το σύστημα της ασφάλειας των ακτών και με το κτίσιμο ειδικών πυργίσκων (βιγλών) με μόνιμα καταλύματα για τους βιγλάτορες στις διάφορες ακτές τόσο των παραπάνω νησιών, όσο και της Κρήτης. Φυσικά για την αντιμετώπιση των δαπανών αυτών επιβαρύνονταν οι παράλιες κοινότητες και ιδίως εκείνοι που είχαν κτήματα κοντά στις βίγλες. Έτσι με τον συνδυασμό των δυνάμεων της ξηράς και της θάλασσας οι ακτές προφυλάγονταν βέβαια καλύτερα, αλλά οι κάτοικοι γόγγυζαν από τις νέες φορολογικές καταπιέσεις.
Οι συχνοί όμως αυτοί συναγερμοί με τις μετακινήσεις των στρατιωτικών σωμάτων, πλοίων, με την αποστολή τροφίμων, πολεμοφοδίων κ. λ. προκαλούσαν δαπάνες που εξαντλούσαν συνεχώς την Βενετία. Έπειτα και οι ιππείς έπρεπε να δαπανούν συνεχώς για τα άλογα και τις πανοπλίες τους, ενώ οι κάτοικοι έπρεπε να διαθέτουν τα σπίτια τους ως καταλύματα για τους στρατιώτες που έπαιρναν θέσεις στις ακτές .
Επειδή λοιπόν οι στρατιωτικοί παραπονούνταν για τα συνεχή τους έξοδα, η Δημοκρατία έκανε μια γενική αύξηση των μισθών τους. Βρίσκεται έτσι στην ανάγκη να επιβάλη νέους φόρους σε είδη πρώτης ανάγκης: στα μοσχάτα κρασιά, στις ελιές, τυριά, αλάτι και κατόπιν στις σταφίδες . Από το άλλο όμως μέρος ενδιαφέρθηκε, όπως είδαμε, ν' αυξήση την γεωργική παραγωγή της Κρήτης, ιδίως των σιτηρών, ώστε στην κρίσιμη στιγμή που θα κλείνονταν ο κάτοικοι στα κάστρα να έχουν αποθέματα τροφών και να μην εξαρτώνται από τις εισαγωγές απ' έξω. Επίσης κατανοεί πολύ καλά ότι πρέπει να εξασφαλίση την ομόθυμη συμπαράσταση του Κρητικού λαού και συστήνει στους υπαλλήλους να φέρωνται πολύ καλά απέναντί του. Παράλληλα προσπαθεί να πατάξη τους εκβιασμούς σε βάρος των φτωχών χωρικών, τις καταχρήσεις παντού, όπου παρουσιάζονται, στους λογαριασμούς του σταριού και της βρώμης που εισάγονται από την Βενετία, στους μισθούς των στρατιωτικών.

Πηγή: 
Το καταπληκτικό έργο του Απόστολου Βακαλόπουλου Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, Γ' τομ., Θεσσαλονίκη 1968.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Μην πυροβολείτε ασκόπως