Νέαρχος ο Κρητικός, ο Αρχιναύαρχος της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Νέαρχος του Ανδροτίμου , Κρητικός στην καταγωγή, από την Λατώ. Γεννήθηκε στην Κρήτη και σε ηλικία 12 ετών μετακόμισε με τους γονείς του στην Αμφίπολη της Μακεδονίας. Ο πατέρας του   φίλους του. Αντιπροσωπεύει την προίκα –δώρο της λεβεντογέννας Κρήτης στον θεόσταλτο Αλέξανδρο, στον κοινό αγώνα των Ελλήνων.Στρατιωτικός και θαλασσοπόρος, ερευνητής και συγγραφέας

. Πολύμορφη και πολυτάλαντη προσωπικότητα, με ανησυχίες ταυτόσημες του Αλεξάνδρου, συμμετείχε σε όλες τις εκστρατείες του μεγάλου ηγέτη και αδελφικού φίλου του.

υπήρξε ο προσωπικός γιατρός του παππού του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Αμύντα, καθώς και του Φιλίππου. Από τους στενότερους παιδικούς φίλους του Αλεξάνδρου. Μαζί του στην Μίεζα στην σχολή του Αριστοτέλη. Από τα παιδικά χρόνια, έως τον θάνατο του Αλέξανδρου, ήταν δίπλα του. Μία από τις πλέον εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής του και πολύτιμος συνεργάτης του
Αλεξάνδρου, από τους πλέον έμπιστους και αφοσιωμένους

            Ο Αλέξανδρος με την ανάληψη της ηγεσίας, εντάσσει αμέσως τον Νέαρχο, στο σώμα των εταίρων. Κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων ο Νέαρχος διοικεί σημερινές περιοχές της Τουρκίας, που εκτείνονται από την έναντι του Καστελόριζου ακτή, μέχρι και την περιοχή των Αδάνων, απέναντι από την Κύπρο. Στις επιχειρήσεις στο σημερινό βόρειο Αφγανιστάν και νότιο Ουζμπεκιστάν, ο Νέαρχος ενίσχυσε τον στρατό του Αλεξάνδρου με έλληνες οπλίτες. Με την κατάληψη της Αόρνου πέτρας στο βορειοανατολικό Πακιστάν ο Νέαρχος προέβη σε αναγνώριση της περιοχής. Με εντολή του Αλεξάνδρου ναυπηγεί νέο στόλο με 2.100 πλοία ειδικού τύπου. Η αυστηρή επιλογή των ναυτών και ο διορισμός διοικητών τριηράρχων, έφεραν την σφραγίδα του μεγάλου άντρα της Κρήτης. Επί δύο χρόνια ο Νέαρχος και ο Αλέξανδρος εξερεύνησαν τους ποταμούς Ινδό,΄Υφαση,Υδάσπη,Υδραώτη και Ακεσίνη.

Ιστορικό κομμάτι διθυραμβικής εκτέλεσης, της παγκόσμιας χαρτογράφησης του πλανήτη γη, συνιστούσε η θαλάσσια πλεύση από τις εκβολές του Ινδού ποταμού στο σημερινό νότιο Πακιστάν, προς τον Ευφράτη ποταμό, κοντά στο σημερινό Κουβέιτ και στα θαλάσσια σύνορα Ιράκ-Σαουδικής Αραβίας και παραπέρα προς την άγνωστη ωκεάνια ναυσιπλοΐα.

Ο Αλέξανδρος ξεκινάει από Πάταλα – Δέλτα Ινδού ποταμού, σημερινό Πακιστάν και διασχίζει την έρημο που εκτείνονταν από το Καράτσι του Πακιστάν μέχρι τα στενά του Ορμούζ στο σημερινό Ιράκ, απέναντι από την σημερινή πόλη Ομάν της Σαουδικής Αραβίας, με μαρτυρικές συνθήκες χωρίς νερό και τρόφιμα, σε ένα Γολγοθά δύο μηνών, από τις ακτές του Πακιστάν και του Ιράν, από τον Ινδικό ωκεανό μέχρι τον Περσικό Κόλπο! Φθάνει με εξουθενωμένη στρατιά στα Πούρα στην ενδοχώρα του σημερινού Ιράν και κατευθύνεται στο σημερινό νοτιοδυτικό Ιράν.

Στο αντίστοιχο διάστημα ο Νέαρχος αντιμετωπίζει παρόμοιο ναυτικό Γολγοθά, με όμοια προβλήματα έλλειψης νερού και τροφής, ξεκινώντας τον εκπληκτικό του πλού τον Σεπτέμβριο του 325 π.Χ, διαπλέοντας το δέλτα του Ινδού ποταμού. Στις παραθαλάσσιες ζώνες του σημερινού Πακιστάν και Ιράν πραγματοποιείται η πρώτη καλημέρα μεταξύ του ανθρώπου και της φάλαινας. Η πρώτη παγκόσμια περιγραφήπου μας διασώζει στο ημερολόγιό του ο Νέαρχος είναι εξαιρετικά γλαφυρή. Ας την προσεγγίσουμε:

[ Eνώ ο στόλος έπλεε στον κόλπο Gwatar(Κατάρ), όπου είναι σήμερα τα σύνορα του Πακιστάν και του Ιράν, παρουσιάστηκε το θέαμα τεράστια κήτη να πλέουν, και να αφήνουν από το σώμα τους να εκτινάσσονται σε αρκετό ύψος, πίδακες αφρισμένου νερού. Επρόκειτο για φάλαινες, τις οποίες οι ευρωπαίοι ΄Ελληνες έβλεπαν για πρώτη φορά. Τα θαλάσσια τέρατα οπλισμένα με καταπληκτική δύναμη μπορούσαν με ένα μόνο κτύπημα της ουράς να συντρίψουν το πλέον γερό σκάφος. Μπροστά σε αυτόν τον φοβερό και άγνωστο εχθρό, όλοι αμέσως πανικοβλήθηκαν. Ο Νέαρχος πέρασε γρήγορα και διαδοχικά από όλα τα πλοία και έδωσε θάρρος στα πληρώματα. 

Διέταξε συγκεκριμένα να τεθούν τα πλοία σε παράταξη μάχης, σαν να επρόκειτο για ναυμαχία, με τις πρώρες και τα έμβολα προς την πλευρά των φαλαινών. Με το σύνθημά του, όλοι μαζί με τις σάλπιγκες, τα κουπιά, τις ασπίδες, και οτιδήποτε άλλο μέσο, θα προκαλούσαν δαιμονιώδη θόρυβο. Έτσι και έγινε. Οι φάλαινες τρομαγμένες εξαφανίστηκαν μέσα στο νερό, για να εμφανιστούν ξανά σε μεγάλη απόσταση από τα πλοία, στο ανοικτό πέλαγος. Για άλλη μία φορά ο μεγάλος Κρητικός, ο Νέαρχος του Ανδροτίμου από την Λατώ της Κρήτης, κέρδισε την εμπιστοσύνη των ανδρών του. ] (1)

Το μαρτύριο του Νεάρχου και των γενναίων ναυτών του, διαρκεί ογδόντα περίπου ημέρες.

Στα μέσα Δεκεμβρίου του 325 π.Χ οι δύο παιδικοί φίλοι συναντώνται με τις ακόλουθες συγκλονιστικές συνθήκες, βιώνοντας την θέλησή τους για την εξερεύνηση του αγνώστου. Ο Νέαρχος με τον υποναύαρχό του τον Αρχία που κατάγονταν από την Πέλλα και 6 αξιωματικούς, φεύγει από την πόλη Ομάν της Σαουδικής Αραβίας όπου είχε αγκυροβολήσει, για να βρει το στρατόπεδο του Αλέξανδρου που βρισκόταν σε απόσταση 150 χιλιομέτρων, την ακριβή θέση του οποίου δεν εγνώριζε. Προχωρώντας αρκετά στην ενδοχώρα του σημερινού Ιράν, συναντήθηκαν με έφιππη περιπολία που είχε στείλει ο Αλέξανδρος προς αναζήτησή τους. Φθάνοντας τελικά στον Αλέξανδρο με αυτή την εμφάνιση, με μακριά και ταλαιπωρημένα μαλλιά, με γένια και ηλιοκαμένα πρόσωπα και κουρέλια αντί στρατιωτικών στολών, εμπεδώθηκε στον Αλέξανδρο η πεποίθηση ότι στόλος είχε καταστραφεί. Δακρύζοντας είπε στον Νέαρχο, ότι αφού σώθηκε αυτός και ο Αρχίας, θα αισθάνεται κάπως ελαφρότερη την συμφορά. Εξίσου συγκινημένος ο Νέαρχος του απήντησε, ότι και ο στρατός και ο στόλος σώθηκαν και αυτοί ήρθαν για να του αναγγείλουν την χαρμόσυνη είδηση. Κλαίγοντας ο Αλέξανδρος αγκάλιασε τον παιδικό του φίλο από την Κρήτη και φώναξε: αυτή η είδηση μου έφερε μεγαλύτερη χαρά από τις νίκες μου στην Ασία. 

Ο Νέαρχος και οι συνεργάτες του τιμήθηκαν με πολύτιμα δώρα από τον Αλέξανδρο. Τον Φεβρουάριο του 324 π.Χ στα Σούσα, σε μία λαμπρή τελετή, τιμήθηκε από τον Αλέξανδρο με χρυσό στέφανο γιατί πραγματοποίησε τον περίφημο Περίπλουν του Ινδικού Ωκεανού και την πρώτη παγκόσμια χαρτογράφηση της περιοχής. 

Στο τέλος της ζωής του Αθάνατου Αλέξανδρου, ο μεγάλος άνδρας της Κρήτης ο Νέαρχος, ταύτισε το δικό του όνομα και το όνομα της Κρήτης, με τις ενδοξότερες σελίδες της ελληνικής και παγκόσμιας ναυσιπλοΐας, περιγράφοντας τα επικίνδυνα ταξίδια και μάχες στο άγνωστο και την όμορφη δύναμη της φύσης. Το ισχυρό συγγραφικό ταλέντο του Νεάρχου, επηρέασε για αρκετούς αιώνες τον τρόπο σκέψης και συγγραφής πολλών μεταγενέστερων ερευνητών και συγγραφέων, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, προσχώρησε στον Αντίγονο και στον γιό του, Δημήτριο τον πολιορκητή. Το 315 π.Χ  για τελευταία φορά, παρουσιάζεται να ναυπηγεί στόλο στην Φοινίκη για τους Αντιγονίδες. Πιθανολογείται ότι φονεύθηκε στην μάχη της Ιψούς το 301 π.Χ,  ή, ότι επέστρεψε στην Μακεδονία. Συνέγραψε το: -    «Αμφί ΤωΠερίπλω», το πρώτο ναυτικό ημερολόγιο της παγκόσμιας ιστορίας, που αποτέλεσε βασική ιστορική πηγή για τον Λεύκιο Φλάβιο Αρριανό. Διεσώθησαν αποσπάσματα  του έργου του, από Muller στη συλλογή Scriptrer Alexandri Magni. (Κ. Μύλλερ- Παρίσι 1846).

Βιβλιογραφία - Παραπομπές :

1.  Σαράντης Θεόδωρος : Ο Μέγας Αλέξανδρος, από την ιστορία έως τον Θρύλο. ΄Επαινος της Ακαδημίας Αθηνών. Β΄ Τόμος.  Σελίδες  271- 272.  Β΄  ΄Εκδοση. Εκδόσεις Αλκυών. Αθήναι 1975.

 ΠΗΓΗ

http://www.safem.gr/index.php/istoria/crete

    Αλεξάνδρου Ανάβασις ΣΤ,21