Κουζουλάδες : Κρητική Χωροφυλακή. Ο ρόλος της κατά την Επανάσταση του Θέρισου.

27 Σεπτεμβρίου 2015

Κρητική Χωροφυλακή. Ο ρόλος της κατά την Επανάσταση του Θέρισου.

Ο ΛΑΟΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Συνελθών εις πάνδημα Συλλαλητήρια κηρύττει ενώπιον Θεού και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού ένωσιν μετά του Βασιλείου της Ελλάδος, εις μίαν αδιαίρετον, ελευθέραν και συνταγματικήν πολιτείαν.

Το κίνημα του Θερίσου το 1905, κλόνισε σε μεγάλο βαθμό την πειθαρχία και τη συνοχή της Κρητικής Χωροφυλακής. Πολλοί χωροφύλακες πήραν το μέρος των επαναστατών και πολλοί λιποτάκτησαν. Ο αρχηγός Ευγένιος Μόνακο, έκτος από τα άλλα μέτρα που πήρε, εξέδωσε τον Μάρτιο του 1905 και ημερησία διαταγή με την οποία διέτασσε την σύλληψη των αρχηγών της επαναστάσεως του Θερίσου, Ελευθερίου Βενιζέλου και Κωνσταντίνου Μάνου. Το κείμενο της ιστορικής εκείνης διαταγής είχε ως έξης:

«Αριθ. 1352
ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ

Ημερησία διαταγή της 14 Μαρτίου 1905. Αριθ. 73.

Αντικείμενον: Περι του εντάλματος συλλήψεως κατά του Βενιζέλου Ελευθερίου, Μάνου Κωνσταντίνου και λοιπών αρχηγών και οδηγών των ανταρτών εν Θερίσω.» Συνιστών ζωηρώς προς πάντας μεγίστην ενέργειαν προς επίτευξιν της συλλήψεως των ανταρτών, κατά των οποίων εσχάτως εξεδόθη υπό της δικαστικής αρχής ένταλμα συλλήψεως επί έσχατη προδοσία επί αντιστάσει κατά της Χωροφυλακής και αποπείρα φόνου δύο χωροφυλάκων, καθιστώ γνωστόν, ότι θέλει προαχθή αφεύκτως κατ' εκλογήν ο χωροφύλαξ ή Υπαξιωματικός ή και Ανθυπασπιστής, οιαδήποτε και αν είναι η θέσις της προαγωγής αύτου, όστις ήθελε συλλάβει τον Βενιζέλον Ελευθέριον ή Μάνον Κωνσταντίνον. ,» Είμαι βέβαιος, ότι η μεγάλη αυτή ικανοποίησις θέλει χρησιμεύσει ως κέντρον προς ανάπτυξιν πάσης οξυδέρκειας, αμίλλης και αγαθής θελήσεως προς διεξαγωγήν και επίτευξιν της σοβαράς ταύτης υπηρεσίας, της συλλήψεως δηλονότι των δύο προρρηθέντων τους οποίους βαρύνει μείζων ευθύνη της σημερινής διασαλεύσεως της τάξεως ανά την νήσον.

Ή παρούσα κοινοποιηθήτω προς απάσας τας Υποδιοικήσεις.
Ο Αρχηγός ΜΟΝΑΚΟ».

Ακολούθησαν τα γεγονότα του Θέρισου. Η Κρητική Χωροφυλακή παρέμεινε πιστή στον Πρίγκιπα Γεώργιο και μάλιστα οι επιθέσεις εναντίον της υπάγονταν στη δικαιοδοσία των Διεθνών στρατοδικείων. Στην περίοδο αυτή που ο Κρητικός λαός είχε διαιρεθεί στα δύο (στις εκλογές του 1906 τα φιλοπριγκιπικά κόμματα πήραν 38.127 ψήφους ενώ τα φιλοβενιζελικά 33.279), η χωροφυλακή κατόρθωσε να εκτελέσει τα καθήκοντα της χωρίς να κομματισθεί. Τελικά η Αγγλική διπλωματία επέβαλλε ένα σχέδιο και τον Σεπτέμβριο του 1906 ο Πρίγκιπας Γεώργιος αντικαταστάθηκε από τον Αλέξανδρο Ζαΐμη, του οποίου η άφιξη χαιρετίστηκε ως προάγγελος της ενώσεως.

Με την αποχώρηση του Πρίγκιπα Γεωργίου οι Πρόξενοι των Προστάτιδων Δυνάμεων, έγραψαν, μεταξύ άλλων, τα εξής για την Κρητική Χωροφυλακή:

Οι Γενικοί Πρόξενοι των Προστάτιδων Δυνάμεων της Κρήτης επί τη αναχωρήσει της Αυτού Βασιλικής Υψηλότητος του Πρίγκιπος Γεωργίου της Ελλάδος εκφράζουσι την πλήρη αυτών εμπιστοσύνη εν τω στρατιωτικώ πνεύματι και εν τω δεδοκιμασμένω πατριωτισμώ της Κρητικής Χωροφυλακής... Οι Γεν. Πρόξενοι επιθυμούσιν όπως εκφράσωσι τη Κρητική Χωροφυλακή πάσαν την ευμένειαν των Προστάτιδων Δυνάμεων...