(Οπτικές μίας ιστορίας )
Δύο κείμενα για την ίδια ιστορία
που εξελίχθηκε κατά το τέλος της γερμανικής κατοχής στην Κρήτη…
Το παλιό ηρώο του Ηρακλείου
Κρήτης και μια ιστορία Εμφυλίου.
Στην Κρήτη της Κατοχής, οι αντιστασιακές οργανώσεις
ανέπτυξαν ένα ιδιαίτερο ψηφιδωτό μικρο-ομάδων
κεντρικότερη των οποίων υπήρξε η ΕΟΚ (Εθνική Οργάνωση Κρήτης). Από την άλλη
πλευρά ο ΕΛΑΣ Κρήτης και το ΕΑΜ Κρήτης κατείχαν επίσης ισχυρά
ερείσματα στο δημοκρατικό και το αριστερό στοιχείο του νησιού. που πήγαζε από την πολιτική ιδιαιτερότητα του νησιού. Το ισχυρό πολιτικό έρεισμα των Βενιζελικών διατηρήθηκε σε σημαντικό βαθμό κατά την Κατοχή μέσω διάφορων φιλοβενιζελικών
Εντός του 1943, οι ΕΟΚ και ΕΛΑΣ προχώρησαν στη σύναψη της
Συμφωνίας του Θερίσου, η οποία όριζε τον συντονισμό της δράσης των δύο
οργανώσεων και την ειρηνική τους συνύπαρξη στην προσπάθεια αποτίναξης του
κοινού ναζιστικού ζυγού. Η εντάσεις παρόλα αυτά, ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και στην ΕΟΚ
δεν έλειψαν με σημαντικότερη αυτή που κόντεψε να αιματοκυλήσει την πόλη του
Ηρακλείου.
Στις 14 Οκτωβρίου 1944, τρεις μόλις ημέρες μετά την
απελευθέρωση της Ελλάδας και ενώ στην Κρήτη ακόμα παραμένουν σημαντικές
γερμανικές δυνάμεις, ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Γιάννης Ποδιάς βρίσκεται στο
μπαλκόνι του παλιού κτηρίου της νομαρχίας, εκεί που κατοχικά στεγαζόταν η
γερμανική κομαντατούρ.
Στο δρόμο περνά ο οπλαρχηγός της ΕΟΚ Αναστάσης Μπουτζαλής,
ακραιφνής βενιζελικός. Για λόγους που άλλοι συγγραφείς αποδίδουν σε μια από τις
πρώτες πράξεις της Λευκής Τρομοκρατίας στο νησί και άλλοι σε προσωπικές
διαφορές, ο Μπουτζαλής σήκωσε το αυτόματο όπλο του και πυροβόλησε με ριπή τον
Γιάννη Ποδιά. Οι σφαίρες βρήκαν τον Ποδιά στο στήθος και σχεδόν του αχρήστευσαν
το χέρι. Μετά τον βαρύ του τραυματισμό, ο Ποδιά φυγαδεύτηκε στον στρατιωτικό
γιατρό του ΕΛΑΣ και από εκεί σε κοντινό νοσοκομείο, ενώ ο Μπούτζαλης έτρεξε και
παραδόθηκε στον στρατιωτικό διοικητή Αν/χη Νάθενα. Ενώ ο Μπούτζαλης βρισκόταν
στα χέρια του στρατιωτικού διοικητή, δεκάδες μαχητές του Εφεδρικού ΕΛΑΣ,
συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ελευθερίας και ξεκίνησαν να διαμαρτύρονται έντονα.
Το κλίμα οξύνθηκε και ορισμένοι μαχητές του ΕΛΑΣ ξεκίνησαν να πυροβολούν σε
διάφορα κοντινά κτήρια που γνώριζαν ότι ανήκαν σε βενιζελικούς της ΕΟΚ.
Με παρέμβαση του γραμματέα του ΚΚΕ στην Κρήτη Βαγγέλη
Κτιστάκη και στελεχών του τοπικού ΕΑΜ και ΕΛΑΣ, η ένταση έλαβε τέλος. Η
γραμματεία του ΕΑΜ Κρήτης και παράγοντες του τοπικού ΕΛΑΣ ζήτησαν με διάβημά
τους την παραδειγματική τιμωρία του Μπούτζαλη, ο οποίος παραπέμφθηκε σε έκτακτο
στρατοδικείο και εκτελέστηκε το ίδιο βράδυ.
Ο Γιάννης Ποδιάς, ανάρρωσε από τον τραυματισμό του μερικώς.
Το χέρι του παρέμεινε σχεδόν ανάπηρο. Όταν το 1948 σκοτώθηκε με τον ΔΣΕ στην
Κρήτη, οι παρακρατικοί διώκτες του απέκοψαν το κεφάλι του αλλά και το χέρι του
για να αναγνωριστεί λόγω του τραύματος που ήταν ορατό.
Σήμερα, ελάχιστα θυμίζουν την απόπειρα δολοφονίας του Ποδιά
το 1944 εκτός από τα σημάδια των ριπών στους τοίχους του παλαιού ηρώου του
Ηρακλείου στον ανατολικό του τοίχο.
ΠΗΓΗ
Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο
Συγνώμη Αναστάση….
Αναστάσης Μπουτζαλής …Καπετάν
Βρόντος (1888-1944)
Ο Μπουτζαλής διέθετε εξαίρετα σωματικά και ηθικά προσόντα. Είχε
όμως και ηγετικά χαρίσματα που τον έκαναν να ξεχωρίζει. Έλαβε μέρος σε όλους
τους αγώνες του έθνους σε Μικρασία και Κρήτη. Η στενή φιλία πού είχε με τον Πλαστήρα,
επισφραγίστηκε στη Κρήτη, όταν μετά τον ξεριζωμό ο Μαύρος Καβαλάρης βάφτισε τον
πρώτο γιό τού Αναστάση, δίνοντας ως όνομα το επώνυμο του κοινού τους
ινδάλματος, «Βενιζέλος».
Το παιδί, μοιάζοντας και στούς δυό πατεράδες του(φυσικό και
πνευματικό),θα μπεί έφηβος στην αντάρτικη ομάδα του πατέρα του και θα γίνει
κουρμπάνι στο βωμό της πατρίδας, εκτελεσμένο απ΄ τους Γερμανούς στις 12
Οκτωβρίου του 1942.
Ο Αν.Μπουτζαλής και η ομάδα του, έλαβε μέρος, τον Απρίλη του
΄44,στην απαγωγή του στρατηγού Κράιπε, όπως και σε πολλά σαμποτάζ και μάχες
εναντίον των Γερμανών.
….13 Οκτωβρίου 1944,η γερμανική κατοχή είχε τελειώσει. Οι
πρώτες μέρες της απελευθέρωσης όμως σκιάστηκαν από εκδηλώσεις εχθρότητας
ανάμεσα στις αντιστασιακές ομάδες της «αριστεράς»
(ΕΑΜ-ΕΛΑΣ) από τη μιά και των «εθνικοφρόνων» της ΕΟΚ (Εθνική Οργάνωση Κρήτης)
από την άλλη. Μέσα σ΄όλα υπήρχαν βέβαια και τα προσωπικά…..Ζητήματα τιμής.
Ένα χρόνο πριν, «καλοθελητές» μετέφεραν στον Μπουτζαλή τη
χαλκευμένη πληροφορία ότι η κόρη του Ελευθερία είχε γίνει ερωμένη του καπετάνιου
του ΕΛΑΣ, Γιάννη Ποδιά… Άστραψε και βρόντησε ο καπετάν-Βρόντος. Η κόρη του, η
δική του κόρη; Η Ελευθερία πάντως μέχρι το τέλος της ζωής της αρνιόταν επίμονα
την κατηγορία.
Τους δύο καπετάνιους συνέδεε η κοινή Μικρασιατική καταγωγή,
η αμοιβαία εκτίμηση καθώς και το πάθος γιά την λευτεριά και την Ελλάδα. Τους
χώριζε όμως ένα τεράστιο ζήτημα τιμής πού θα έπρεπε να εκκαθαριστεί όπως
υπαγορεύει ο αμείλικτος κώδικας τιμής στη Κρήτη, μα και στα Βουρλά παλαιότερα.
«Την Πέμπτη το βράδυ
στις 8 θα σε περιμένω στη γέφυρα των Μαλάδων γιά την υπόθεση που κατέχεις.»
του μήνυσε.
Ο Ποδιάς ούτε πήγε, ούτε απάντησε. Την άλλη μέρα στάλθηκε
δεύτερο μήνυμα με το ίδιο περιεχόμενο και το ίδιο αποτέλεσμα.
Ο Μπουτζαλής θεώρησε ότι η μη ανταπόκριση του Ποδιά στη
πρόσκληση του ισοδυναμούσε με ομολογία ενοχής. Το τρίτο γράμμα που του έστειλε
περιείχε το φοβερό προμήνυμα αυτού που θα ακολουθούσε.
«Οπου σμίξουμε θα
΄πομείνει ο ένας μας… -Βρόντος».
Ο Στρατιωτικός Διοικητής Ηρακλείου, Στρατηγός Παπαδάκης
θεώρησε καλό, προκειμένου να αποσοβήσει έριδες μεταξύ των αντιμαχομένων ομάδων,
να καλέσει τους αρχηγούς σε σύσκεψη στις 13 Οκτωβρίου 1944 στις 11 το πρωί, στο
κτίριο της Στρατιωτικής Διοίκησης, εκεί που τώρα βρίσκεται η Νομαρχία
Ηρακλείου.
O Μπουτζαλής βρισκόταν στον εξώστη της Στρατιωτικής Διοίκησης,
όταν έφτασε ο Ποδιάς. Τον περίμενε ο Αναστάσης γιά να ξεκαθαρίσουν τους
λογαριασμούς τους. Ηταν λόγοι τιμής και ξεπλένονται μόνο με αίμα.
-«Ατίμασες το σπίτι
μου, θ΄αποθάνεις » και του έριξε μιά ριπή τραυματίζοντάς τον σοβαρά στο
στήθος και το δεξί χέρι.
Ο Μπουτζαλής, που ας σημειωθεί, είχε το χρόνο και τη
δυνατότητα να ολοκληρώσει την απόπειρά του, παραδόθηκε μετά τη πράξη του σε
άντρες της ομάδας Μανώλη Μπαντουβά.
Αμέσως ξέσπασαν ταραχές. Η πόλη παραδόθηκε στο χάος. Πυροβολισμοί
εκατέρωθεν .Με συνοπτικές διαδικασίες επικράτησε η γνώμη των ΄΄σκληρών» γιά
άμεση παραπομπή του Μπουτζαλή σε δίκη και τη καταδίκη του σε θάνατο, θυσιάζοντας
τον στο βωμό μιας ανήθικης σκοπιμότητας.
Η απολογία του Μπουτζαλή λιτή και αντάξια της ευθύτητάς του.
«Αποπειράθηκα πράγματι
να σκοτώσω τον Γιάννη τον Ποδιά. Το έκανα γιά λόγους τιμής και όχι γιά
κομματικούς λόγους. Αν πρόκειται να αιματοκυλισθεί ο τόπος, πρέπει να με
σκοτώσετε. Εγώ ανήκω στην Ελλάδα και πουθενά αλλού. Μόνος μου έκανα ότι έκανα.»
Η κατάπτυστη απόφαση του Έκτακτου Στρατοδικείου Ηρακλείου
ήταν θ ά ν α τ ο ς και εκτελέστηκε άμεσα.
Θάνατος γιά απόπειρα ανθρωποκτονίας!
Ο Ποδιάς επέζησε, ξανάπιασε το τουφέκι και ηγήθηκε του
αντάρτικου κινήματος της αριστεράς στην ανατολική Κρήτη από τον Απρίλη μέχρι
τις 27 Ιουνίου του 1947,οπότε σκοτώθηκε κοντά στον Ψηλορείτη σε μάχη του ΕΛΑΣ
με άντρες της Χωροφυλακής.
Σήμερα, είναι βέβαιο ότι όταν ο Μπουτζαλής έπαιρνε την
απόφαση να σκοτώσει τον Ποδιά, είχε την ακράδαντη πεποίθηση ότι ο τελευταίος «είχε
ατιμάσει το σπίτι του»,όπως χαρακτηριστικά του φώναξε τη στιγμή που τον γάζωνε
με το όπλο του. Επίσης είναι βέβαιο πιά, ότι την πεποίθηση αυτή καλλιέργησαν
καί του υπέβαλαν έντεχνα κάποιοι σκευωροί γιά δικά τους κομματικά οφέλη. Αυτοί
είχαν προφανώς ενοχληθεί από τη παρουσία των δύο ισχυρών Μικρασιατών. Του
βενιζελικού Μπουτζαλή και του αριστερού Ποδιά και βρήκαν καλή την ευκαιρία να
τους εξουδετερώσουν με την ίδια φαρμακερή βολή.
Κάτω από αυτά τα δεδομένα λοιπόν, η καταδίκη και η εκτέλεση
του Αναστάση Μπουτζαλή υπήρξε καταφανώς άδικη. Αυτό το γεγονός θα πρέπει να
καταλογισθεί ευθέως σ΄αυτούς που την προκάλεσαν αλλά και σ΄αυτούς που την
ανέχθηκαν με τη σιωπή τους.
ΠΗΓΗ
Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο
ΕΝΩΣΗ ΒΟΥΡΛΙΩΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως