Κουζουλάδες : Ξένοι εθελοντές που πολέμησαν στην Κρητική Επανάσταση (1866-1869)

24 Ιουλίου 2015

Ξένοι εθελοντές που πολέμησαν στην Κρητική Επανάσταση (1866-1869)

Φραντσέζ’, Ιγγλέζοι κ’ Ιταλοί, Ρούσοι κι Αμερικάνοι

έμπεψαν πράματα πολλά που τόπος δεν τα βάνει.

Ευγνωμοσύνη έχομε και των ευχαριστούμε,

αν ζούμεν κι αν ’ποθάνομεν κι αν δεν λευτερωθούμεν.

Ξένοι εθελοντές:
ΟΝΟΜΑ-ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ-ΙΔΙΟΤΗΤΑ-ΑΦΙΞΗ-ΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ-ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

1.Alessandrowitz - Κροατία -Λοχαγός σερβ. στρατού

2.Allegretti Giulio -Ιταλία - Γαριβαλδ. σπουδαστής.-Εγκατέλειψε τήν Κρήτη τό 1867.

3.Ardemagni Luciano - Ιταλία - Γαριβαλδινός- Μάχες Κισσάμου (20.11.66), Μυλοποτάμου (6.5.67) Λασηθίου (20.5.67)

4.BallotAnemos Jules -Γαλλία -Γαριβαλδινός- 24.10.66 -Πράκτορας γαλλικής κυβέρνησης-συγγραφέας βιβλίου κατά τής επανάστασης (1868)

5.Baltagia Paolo - Ιταλία -Γαριβαλδινός -Μάχη Μαλεβυζίου (4.4.67) .-Σκοτώθηκε στην Κρήτη (4.4.67).

6.Bianchi - Brescia Ίτ.- Γαριβαλδινός - Σκοτώθηκε στην Κρήτη (1866).

7.Bourgoin - Γαλλία -7.11.66 - Μάχη Κισσάμου (20.11.66)

8.Bruzzone Adolfo - Ιταλία - Γαριβαλδινός -Δεκ. 1866 - Εκδότης βιβλίου κατά της επανάστασης (1867).

9.Buri Antonio - Ιταλία -Γαριβαλδινός. Ίταλοαλβανός -πέρασε μέ τους Τούρκους (Ιαν. 1867).

10.Calogerovitz - Μαυροβούνιο -Λοχαγός - Μάχη Σαβουρέ (30.11.66) .- Τραυματίστηκε καί πέθανε στην 'Αθήνα (Ίούλ. 1868).

11.Cesari Cesare -Ιταλία - Γαριβαλδινός. -Μάχη Τυλίσου (7.4.67). - Σκοτώθηκε στην Κρήτη (7.4.66).

12.CiprianiAmilcare -Rimini Ίτ. - Γαριβαλδινός . Επαναστάτης διεθνούς φήμης (1844-1918), Αθήνα (1862), Ιταλία (1862, 1866), Γαλλία (1870), Κομμούνα (1871), Ελλάδα (1897)• εξόριστος μετά τήν Κομμούνα (1871-79), 9 φορές βουλευτής τής αριστεράς στην Ιταλία.

13.Cirafo Ferdinando -Γαριβαλδινός -ταγματάχης- Εγκατέλειψε μέ άλλους 7 τήν Κρήτη μέ τουρκ. πλοίο (8.1.67

14. De Grandi Achille -Milano Ίτ. - Γαριβαλδ. Υπολοχαγός .- Μάχες Μυλοποτάμου (3.5.67), Λασηθίου (20-30.5.67) (1840-67)• Ιταλία (1859,1866),εμφύλιος Αμερικής l861-65)• σκοτώθηκε στην Κρήτη (Μάιος '67).

15.De Kay Sidney -Η.Π.Α.- Ταγματάρχης Η.Π.Α. -Σφακιά (12.5.67,- 7.7.67)- Αξιωματικός βορείων στον εμφύλιο 'Αμερικής (1861-65)• χρήση πειραμ. τορπίλλης κατά τουρκ. στόλου (12.5.67)• τραυματίστηκε στην Κρήτη (7.7.67).-Σκοτώθηκε στην Κρήτη (1866).

16. De Paoli Abruzzi Ίταλία Γαριβαλδινός . Σκοτώθηκε στην Κρήτη (1866).

17. Desmaze Edmond Lyon Γαλ. 'Αξιωματικός άφιξη 16.3.67 Μάχη Τυλίσου (7.4.67), Σφακιά (12.5.67) Δράση στην 'Αλγερία• συγγραφέας 2 βιβλίων γιά την κρητ. επανάσταση (1878-1893).

18. De Taglio -Ιταλία - Γαριβαλδινός.-Μάχη Μυλοποτάμου (3.5.67).Τραυματίστηκε στην Κρήτη (3.5.67).

19. Di Falco Rosolino -PalermoΊτ.-Γαριβαλδ.- Σπουδαστής.-Μάχη Γερακαρίου (10.2.67). Σκοτώθηκε στην Κρήτη (10.2.67).

20. Fargiolli -Γαριβαλδινός - Μάχη Κισσάμου (20.11.66) .Αιχμαλωτίστηκε (20.11.67), αφέθηκε ελεύθερος στην Κων/λη.

21. Favale -Genova Ιτ. - Γαριβαλδινός. Σκοτώθηκε στην Κρήτη (1866).

22.Fay Edward - Η.Π.Α. -Δρ. μηχανικός - Μάχη Γάζι (16.5.68) - Χρήση πειραματικής νάρκης κατά τουρκ. στρατευμάτων (16.5.68).

23.Flourens Gustave -Paris Γαλ. - Καθηγητής Φυσ. Ιστορίας - Μάχες Κισσάμου (20.11..66), Μυλοποτάμου (1.5:67), Σφακιά(16.5.68) 'Επαναστάτης (1838-71) μέ πλούσια πολιτική καί συγγραφ. δράση• φυγόδικος στήν Τουρκία, Ιταλία, Γαλλία κι Ελλάδα• βουλευτής Κρήτης (30.4.68), στρατηγός της Κομμούνας, όπου καί σκοτώθηκε (4.4.71).

24. Fontana - Ιταλία - Γαριβαλδινός -Μάχη Μυλοποτάμου (3.5.67)

25. Giunti - Ιταλία - Γαριβαλδινός - Σκοτώθηκε οτήν Κρήτη (1866 ή 67).

26.Howe Samuel G. - Η.Π.Α. - Γιατρός Παλαίμαχος εθελοντής (1825-28).

27. Lissena Nicola - Ιταλία- Γαριβαλδινός - Δεκ. 1866

28. Marcel -Γαλλία - 7.11.66- Μάχη Κισσάμου (20.11.66). Πνίγηκε στην Κρήτη (Δεκ. 1866).

29.Marco - Μαυροβούνιο. - Μάχη Λασηθίου (20-30.5.67). Σκοτώθηκε στην Κρήτη (Μάιος 67)

30.Mereu Luciano - Ιταλία- Γαριβαλδ.- ταγμ/ρχης. Πολέμησε μέ τό σώμα τοΰ Π.Κορωναίου.

31.Michalovich Ilia - Μαυροβούνιο . -"Αγ. Βασίλειος (22.1.68). -Πολέμησε μέ τό σώμα τοΰ καπετάν Μαρικάκη.

32.Poinsot Léon -Dijon Γαλ.- Γαριβαλδ. ύπαξιωμ/κός. -7.11.66 - Μάχες Κισάμου (20.11.66), Μυλοποτάμου (3.5.67), Λασηθίου (20-30.5.67). Ιταλία (1859), Λ. 'Αμερική (1870) παράσημο ανδρείας στό Solferino (1859)· σκοτώθηκε στην "Αργεντινή (1870).

33.Ravaglia Stefano - Ιταλία -Γαριβαλδ. -Λογιστής.-'Εγκατέλειψε τήν Κρήτη πριντίς 16.2.67.

34.Rungoli Siro - Ιταλία - Γαριβαλδ.-Ζωγράφος.- 'Εγκατέλειψε τήν Κρήτη πριν τίς 11.3.67.

35. Ruspini- Ιταλία -Γαριβαλδινός. Σκοτώθηκε στην Κρήτη (1866).

36.Runka Paolo -Ιταλία - Γαριβαλδ. -έμπορου/λος. Μάχη Τοπολιών (2.3.67). Αιχμαλωτίστηκε στην Κρήτη·αφέθηκε ελεύθερος στην Κων/λη (1867).

37.Savcovich Stefan -Μαυροβούνιο. "Αγ. Βασίλειος (22.1.68). Πολέμησε μέ τό σώμα τοϋ καπετάν Μαρικάκη.

38. Skinner J.E. Hilary -Αγγλία Δικηγόρος δημοσ/φος -16.3.67 -Μάχες Τυλίσου (7.4.67), Μυλοποτάμου (1.5.67), Σφακιά (12.5.67, 29.6.68). Συγγραφέας βιβλίου γιά την κρητικ. επανάσταση (1868)

39. Sotfried Ferdinand - Ουγγαρία -Συνταγμ/χης- 16.3.67- Μάχες Τυλίσου (7.4.67), Μυλοποτάμου (1.5.67, 6.5.67), Σφακιά (12.5.67), Κάμπος (30.8.67), Άργυ-ρούπολη (22.10.67) Νοεμ. 1866 Μάχη Τοπολιών (2.3.67)

40.Vito-Honorato - Ιταλία -Γαριβαλδ.- έμπορου /λος.- Εγκατέλειψε τραυματισμένος τήν Κρήτη (Μάρτ. 1867).

Ο Χατζημιχάλης Γιάνναρης, ο παλαίμαχος Κρητικός αγωνιστής και ποιητής της “Κρητικοπούλας” μνημονεύει τους Ευρωπαίους και Αμερικανούς Φιλοκρητικούς που βοήθησαν στον αγώνα του 1866.

Φραντσέζ’, Ιγγλέζοι κ’ Ιταλοί, Ρούσοι κι Αμερικάνοι,

έμπεψαν πράματα πολλά που τόπος δεν τα βάνει.

Ευγνωμοσύνη έχομε και των ευχαριστούμε,

αν ζούμεν κι αν ’ποθάνομεν κι αν δεν λευτερωθούμεν.

Γνώριζε ότι πενήντα και πλέον Ιταλοί γαριβαλδηνοί εθελοντές υπό τη διοίκηση του Leon Poinsot πολέμησαν στο πλευρό των χριστιανών της Κρήτης στην επανάσταση του 1866.

Οι μισοί περίπου σκοτώθηκαν και έμειναν για πάντα στην Κρήτη. Στην πρώτη μάχη των Λάκκων, τον Δεκέμβρη του 1866 ένας Γαριβαλδηνός σκοτώθηκε και δέκα πληγώθηκαν. Στο Λασίθι ο Ιταλός Achile Grandi βρήκε μαρτυρικό θάνατο πολεμώντας για την ελευθερία της Κρήτης.

ΠΗΓΗ

Λεωνίδας Φ. Καλλιβρετάκης