Η ιστορία του αεροδρομίου Ηρακλείου

Η ιστορία του αεροδρομίου Ηρακλείου από το 1937 μέχρι και σήμερα καταγράφεται από το Σμ/χο ε.α. Γεώργιο Ορφανάκη στη συγγραφική του εργασία που αποτελεί προσφορά στο μεγαλείο της Αεροπορίας.

Πρόκειται για το συγγραφικό έργο “Ιστορία Αεροδρομίου Ηρακλείου 126 ΣΜ 1937 - Σήμερα” το οποίο δεν πωλείται, αλλά προσφέρεται για τη διάδοση της ιστορίας του αεροδρομίου Ηρακλείου.

Ο συγγραφέας του έργου Γεώργιος Ορφανάκης στη διάρκεια της μακρόχρονης θητείας του στην Πολεμική Αεροπορία με υπομονή και επιμονή συγκέντρωσε λεπτομερειακά ιστορικά στοιχεία του αεροδρομίου από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα.

Στην εισαγωγή του έργου του, ο Σμ/χος ε.α. Γεώργιος Ορφανάκης αναφέρει τα παρακάτω:

“Το α/δ Ηρακλείου αποτελείται από τον Κρατικό αερολιμένα “Ν. Καζαντζάκης” και την

126 Σμηναρχία Μάχης.

Η ιστορία του είναι πολύ πλούσια γιατί κατασκευάσθηκε και εγκαινιάσθηκε παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και εχρησιμοποιήθη κατά κόρον τόσο από την RAF όσο και στην συνεχεία από την Luftwaffe.

Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1937, εγκαινιάσθηκε την άνοιξη του 1939, με π/γ του πρώτου επιβατικού Ju -52της Ελλην. Εταιρίας Εναέριων Συγκοινωνιών (Ε.Ε.Ε.Σ.). Πολεμικά α/φ Γλανταΐτορς από 12 Απριλίου 1941, Μπλενχαϊμ, Beaufighters, Harricain I, Μοιρών της RAF 30, 33, 112, 203, 211 και 252 εχρησιμοποίησαν το α/δ παρά την επίδραση των νοτίων ανέμων που η έντασή των, από τα επιτρεπόμενα όρια, το καθιστούν Εκτός.

Αναγνωριστικά Α/Φ Harricanne που το χρησιμοποίησαν για ανεφοδιασμό προκειμένου να εκτελέσουν αποστολές αεροφωτογράφισης της Δωδεκανήσου καθηλώθηκαν στο Ηράκλειο.

Για την προστασία του α/δ εγκαταστάθη από τους Αγγλους ανατολικά η δεύτερη Μονάδα Ραντάρ στην Κρήτη, στην περιοχή Αγίου Ρωμανού με κωδικό 220 AMES Air Ministry Experimental Station (Πειραματικός Σταθμός Υπουργείου Αεροπορίας), χωρίς να ολοκληρωθούν οι αίθουσες και τα μέσα με το προσωπικό διαβιβάσεων (τηλεπικοινωνιών) και ως εκ τούτου, καμία έγκαιρη προειδοποίηση, δεν προσέφερε στο Επιχειρήσεων του α/δ.

Μετά την κατάληψη του α/δ από τους Γερμανούς αμέσως αρχές Ιουνίου αφού επισκεύθησαν οι Κρατήρες παρά το γεγονός ότι η διοίκηση της Luftwaffe είχε απαγορέψει τον βομβαρδισμόν των διαδρόμων προσγειώσεως, ήρχισε η ανακατασκευή των εγκαταστάσεων του α/δ παράλληλα με τις εκτελούμενες επιχειρησιακές πτήσεις που συνιστούντο στην υποστήριξη του Αφρικα Κόρπ αλλά και η προσβολή των ντηπομπών Βρετανικού Ναυτιακού από Αλεξάνδρεια προς Μάλτα.

Εκτός από την Σμηναρχία II/LG1 με τα Ju -88Α-4 που ήταν επιχειρησιακώς εντεταγμένη, το α/δ χρησιμοποιείτο για Διασταυρωτική Εξυπηρέτηση διερχομένων α/φ που πολλές φορές παρουσίαζε το θέαμα υπερκορεσμού. Δυο με τρια Σμήνη α/φ διώξεως Me 109 και 110 εστάθμευσαν για προστασία και αναχαίτιση από εχθρικές επιδρομές.

Μεταφορικά α/φ Ju -52 και Me 323 εχρησιμοποιήθηκαν για αερομεταφορές στρατευμάτων, υλικών, νερού, τροφίμων, πυρομαχικών στην Βόρεια Αφρική μεταφέροντας στην επιστροφή τραυματίες αεροδιακομιδή.
Τα σημαντικότερα γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά την διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής ήταν το Σαμποτάζ από Ομάδα Σαμποτάζ Γάλλων, Αγγλων και Ελλήνων Σαμποτέρ την νύχτα 13/14 Ιουνίου 1942, όταν α/φ και καύσιμα υπέστησαν πανολεθρία. 

Η επίσκεψη - αστραπή των Ερβιν Ρόμελ με Ju -87 Stukas την 27 Ιουνίου 1942 με τελικό προορισμό το Α/Δ Τυμπακίου όπου στο Διοικητήριο είχε συγκληθεί μεγάλη σύσκεψη όλων των Δ/κτων Γερμ. Μονάδων στην Ελλάδα. Η τύχη όπως πάντα ήταν όμως με τον Ρόμελ, αφού κοντά στις Μοίρες χάλασε το υπηρεσιακό αυτοκίνητο που το μετέφερε στο Τυμπάκι από το Ηράκλειο, με τον Ανωτέρο Δ/κτη Κρήτης Στρατηγό Αντρέ. Ετσι δεν βρέθηκε στο Διοικητήριο, όταν βομβαρδίστηκε από συμμαχικά α/φ που η Αγγλική κατασκοπία είχε οργανώσει. Δκτης του Α/Δ ήταν ο Επγος, MEIDER και Ανώτερος Διοικητής Αεροπορίας Κρήτης, ο Ταξίαρχος WALTAU ο οποίος με το επιτελείο του εστέγαζε σε εξοχική βίλα νότια της Κνωσού του ιατρού Μανδαλενάκη.

Οι Γερμανοί είχαν εμπλουτίσει το α/δ με όλες τις απαραίτητες εγκαταστάσεις καυσίμων, Δ.Μ. η άμυνα δε από υπερσύγχρονα Α.Α. τα περίφημα 88 χιλιοστών, αντιεροπορικά σε δυο τετράδιμες πυροβολαρχίες Νότιο - Ανατολικά και Νοτιοδυτικά του Δ/Π με άπειρο αριθμό μικρότερων Α.Α. 20 και 30 χιλιοστών, ώστε σε νυχτερινές αεροπορικές προσβολές να προστατεύουν σαν “ομπρέλα” το α/δ και να δυσκολεύουν τους επιδρομείς να προκαλέσουν βομβαρδισμό.

Πετρόχτιστα καταφύγια α/φ (Βοχ) κατασκευάσθηκαν προς την Αλικαρνασσό αλλά και προς τα οριακά συνδυασμένα με ασφάλτινους τροχόδρομους, ακόμη και δυο ημικυκλικά υπόστεγα α/φ είχαν ανεγερθεί απέναντι στην σημερινή ΜΟΜΑ όπου επεσκευάζονται και εσυντηρούντο τα α/φ.

Στο χώρο του α/δ, πολλές φορές πραγματοποιείτο εκπαίδευση με ρυμουλκωμενο DFS 230 ανεμόπτερο από Ju-52/3M. Σε χώρο δίπλα στην θάλασσα κοντά στο σημερινό Κέντρο Τομπρούκ, υπήρχε ένα αντιεροπορικό για την εναέριο εξάσκηση πυροβολιτών σε ρυμουλκούμενο από α/φ στόχο.

Για την εκτέλεση διαφόρων εργασιών μέσα στο α/δ, πυρομαχικά, καύσιμα εχρησιμοποιούντο αγγαρείες από πολίτες επι εβδομαδιαίας βάσεως με κατάσταση του προέδρου Κοινοτήτων.

Η συμπεριφορά των Γερμανών προ του σαμποτάζ ήταν φιλική προς τους φιλήσυχους κατοίκους, αργότερα όμως άλλαξε, αντιμετωπίζοντας δολιοφθορές από Αγγλους σαμποτέρ συνεπικουρούμενοι από Κρητικούς αντάρτες.

Μετά την αναχώρηση των Γερμανών, οι καταστροφές που επηκολούθησαν σε άψυχο υλικό από τον ανεξέλεκτο Οχλο των Κρητικών, υπο τις ευλογίες των ανταρτών ήσαν χειρότερες και ολοκληρωτικές αφού έφθασαν μέχρι το ξήλωμα του υπογείου καλλωδίου ρεύματος φωτεινής σημάνσεως του α/δ.

Το α/δ Ηρακλείου τον Οκτ. 1944 μέχρι 1952 είχε περιορισμένη πτητική δραστηριότητα μέχρι μεταστάθμευσης της 337 Μοίρας Spitfires από την Λάρισα 110 Π.Μ. Το 1952 ο διοικητής Αερ. Βάσεως Ασχος Αντ. Κατσιμπούρης, αρχές Αυγούστου τραυματίζεται βαριά σε αναγκ. προσγείωση στον Καρτερό από έλλειψη καυσίμων με α/φ Spitfire στις 4 Αυγούστου δεν θα αφήσει την τελευταία πνοή στο ΓΝΕΒΑ.

Στην Α.Β.Η. έχουν δυο α/φ, HARVART και αργότερα 4 α/φ HELLDIVERS τα οποία παρέμειναν μέχρι τελικής πτώσεως στο Ηράκλειο, όπου παράλληλα ήρχισε η κατασκευή του νέου δ/π Ανατολή- Δύση για σύγχρονα μεταφορικά και πολεμικά α/φ.

Από το 1964 και μέχρι 1989 όπου εγκατεστάθη μονίμως η 334 Μ.Π.Κ. με τα α/φ Miraz FICS, μετασταθμεύσεις α/φ επραγματοποιούν από F-86D, F-102, F5A, F-4E και FICS είτε σε περιόδους κρίσεων με την Τουρκία είτε σε αξιολογήσεις και Εθνικές Ασκήσεις.

Παράλληλα με την δραστηριότητα των πολεμικών α/φ, στον πολιτικό αερολιμένα από το 1970 μέχρι σήμερα έχει αυξηθεί κατά την τουριστική περίοδο η πτητική δραστηριότητα μεγαθηρίων σύγχρονων επιβατηγών, διεθνών αεροπορικών εταιριών από Β737 μέχρι Air Bus 300 και Jambo B-747, LOCKHEED TRISTAR και McD DC-10 και DC-H”.

ΠΗΓΗ

Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ  

Διέσωσε την ιστορία του αεροδρομίου

http://www.patris.gr/print/3660?PHPSESSID=