Οι εξελίξεις για την Καταστροφή Χημικών Όπλων στη Μεσόγειο

Καταστροφή Χημικών Όπλων – Κίνδυνος Τοξικής Ρύπανσης στη Μεσόγειο:

Το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» βρίσκεται σε επικοινωνία με τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW) αναφορικά με την προγραμματιζόμενη εν πλω καταστροφή του χημικού οπλοστασίου της Συρίας στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κρήτη και τη Σικελία,
ενώ την επόμενη εβδομάδα θα παραβρεθούμε σε επιτόπια επίσκεψη στο πλοίο MV Cape Ray που τώρα βρίσκεται στο λιμάνι Rota της Ισπανίας.

Ο πιθανός κίνδυνος για τις θάλασσές μας, που μπορεί να προκληθεί από τη διαδικασία της εν πλω καταστροφής, πλησιάζει μέρα με τη μέρα. Το Ινστιτούτο «Αρχιπέλαγος», στοχεύοντας να σπάσει το γενικευμένο πέπλο σιωπής που καλύπτει το συγκεκριμένο θέμα, πραγματοποιεί τους τελευταίους μήνες μία σειρά από στοχευμένες κινήσεις. Σκοπός μας είναι τόσο να αναδειχθεί η πραγματική έκταση αυτού του τρομακτικού και χωρίς προηγούμενο εγχειρήματος, όσο και να ασκηθεί ουσιαστική πίεση στους αρμόδιους φορείς, για να καθορίσουν έναν εναλλακτικό και πραγματικά ασφαλή τρόπο καταστροφής των χημικών όπλων, σε χερσαίες εγκαταστάσεις, όπου θα είναι εφικτή η παρακολούθηση πιθανής τοξικής ρύπανσης (ακούσιας ή εκούσιας) και που ο κίνδυνος θα είναι ελεγχόμενος.

Οι κινητοποιήσεις της κοινωνίας της Κρήτης (πολιτών, αρχών και πανεπιστημιακών), η οποία προς τιμήν της πρωτοστατεί στη Μεσόγειο από την πλευρά της κοινωνίας των πολιτών, αποτελούν έναν πολύ σημαντικό μοχλό πίεσης. Παράλληλα με την πολύτιμη συνδρομή του Αθηναϊκού αλλά και του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων που δημοσιοποίησαν τα δελτία τύπου του Αρχιπελάγους για το θέμα, επιτεύχθηκε ευρεία διάδοση στον ελληνικό, αλλά κυρίως στο διεθνή τύπο (link).

Αξιοποιώντας το πανευρωπαϊκό δίκτυο φορέων και επιστημόνων που συνεργάζονται με το Αρχιπέλαγος, προετοιμάσαμε μία κοινή δήλωση-έκκληση προς τον ΟΗΕ, τον OPCW και την Ε.Ε., η οποία συνυπεγράφη από πληθώρα εξειδικευμένων επιστημόνων και φορέων από 14 χώρες. Την κοινή αυτή δήλωση τη μεταφράσαμε σε 7 γλώσσες, (συμπεριλαμβανομένων των αραβικών και των εβραϊκών) με στόχο να υπάρξει ευρεία ενημέρωση σε όλη τη Μεσόγειο, τόσο για τον κίνδυνο που ελλοχεύει, όσο και για το επικίνδυνο προηγούμενο που θα δημιουργηθεί.

Παράλληλα πραγματοποιήσαμε συναντήσεις στις Βρυξέλλες με εκπροσώπους της Επιτροπής Θαλασσίων Υποθέσεων και με Ευρωβουλευτές, όπου αποκαλύψαμε ότι η διαδικασία καταστροφής χρηματοδοτείται κατά το ήμισυ περίπου από την Ε.Ε. (άρα από τους ευρωπαίους φορολογούμενους). Επομένως οι ευρωπαϊκές αρχές θα όφειλαν να έχουν ήδη λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουν την υγεία των πολιτών και των θαλασσών της.

Έπειτα από όλη αυτήν την κινητοποίηση, ο OPCW, αντιλαμβανόμενος ότι οι κοινωνίες της Μεσογείου ενημερώνονται και αντιδρούν, άνοιξε ένα δίαυλο επικοινωνίας με το Αρχιπέλαγος, που ηγείται αυτής της προσπάθειας, με στόχο όπως αναφέρει να τεκμηριώσουν την περιβαλλοντική ασφάλεια του εγχειρήματος.
Κατά την επικοινωνία μας μαζί τους, θέσαμε πολλά ερωτήματα, όπως τους λόγους επιλογής της τοποθεσίας και του συγκεκριμένου πλοίου, την απουσία εξειδικευμένων παρατηρητών από χώρες της Μεσογείου, κ.ά.

Συγκεκριμένα:
• Δεν θεωρούμε ότι η επιλογή της τοποθεσίας έχει γίνει τυχαία. Η συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή η οποία αποκαλείται μάλιστα και «Αβυσσάλεα Πεδιάδα του Ιονίου» καθώς υπερβαίνει τα 4.000 μέτρα σε βάθος, έχει αποτελέσει στο παρελθόν τόπο παράνομης απόρριψης τοξικών αποβλήτων από την ιταλική μαφία σε συνεργασία με ευρωπαϊκές χημικές βιομηχανίες που ήθελαν να ξεφορτωθούν φθηνά τα τοξικά τους απόβλητα. Επομένως στη συγκεκριμένη περιοχή μία περαιτέρω τοξική ρύπανση δεν είναι εύκολο να γίνει αντιληπτή ή να αποδειχθεί.

• Θεωρούμε τουλάχιστον ύποπτο το γεγονός ότι από τις χώρες που συμμετέχουν στην επιχείρηση απουσιάζουν παντελώς οι μεσογειακές, δηλαδή οι χώρες που σε περίπτωση κάποιου ατυχήματος ή αστοχίας του πιλοτικού εγχειρήματος, θα υποστούν τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες.

• Επιπλέον, η ηλικία και ο τύπος του πλοίου που έχει επιλεγεί θεωρείται παράγοντας κινδύνου. Το συγκεκριμένο πλοίο, το MV Cape Ray, είναι ένα συμβατικό φορτηγό πλοίο (τύπου ρορό), ηλικίας 37 ετών, διαμορφωμένο από το αμερικάνικό πολεμικό ναυτικό για να δεχθεί τον εξοπλισμό για τη διαδικασία της υδρόλυσης. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εμπορική ναυτιλία τα πλοία αυτού του τύπου αποσύρονται στα είκοσι χρόνια περίπου, δεδομένου ότι υπάρχει δυσκολία ασφάλισης του μεταφερόμενου φορτίου. Συνεπώς προκαλεί πολλές απορίες πώς, από το γιγαντιαίο στόλο που διαθέτει το πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ έχει επιλέγει ένα τέτοιο πλοίο, για ένα τόσο επικίνδυνο εγχείρημα.

• Ένα εξίσου σημαντικό ερώτημα που θέσαμε, είναι οι λόγοι για τους οποίους δεν έχουν καταλογιστεί ευθύνες από τον OPCW προς την (κυρίως ευρωπαϊκή) χημική βιομηχανία, η οποία παρήγαγε και πούλησε μεγάλο μέρος αυτών των επικίνδυνων χημικών όπλων, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.

Αυτά τα ερωτήματα και άλλα πολλά μας προκαλούν τεράστια ανησυχία σχετικά με τη διαδικασία καταστροφής, η οποία θα πρέπει να θυμίσουμε ότι είναι πειραματική, μιας και πρώτη φορά γίνεται εν πλω, με τέτοια ποσότητα χημικών όπλων.

Απαντώντας στις παρακάτω ενέργειες του Αρχιπελάγους, ο OPCW μας έχει καλέσει να συμμετάσχουμε σε τηλεδιάσκεψη που θα γίνει σε δύο εβδομάδες, όπου αναμένουμε να απαντηθούν τα ερωτήματα μας από ειδικούς. Παράλληλα, εξειδικευμένος επιστήμονας συνεργάτης του Αρχιπελάγους θα μεταβεί την ερχόμενη Πέμπτη 10/4 κατόπιν πρόσκλησης του Οργανισμού, σε επιτόπια επίσκεψη στο Cape Ray που τώρα βρίσκεται στο λιμάνι Rota της Ισπανίας. Εκεί θα γίνει περαιτέρω ενημέρωση και επίδειξη του εξοπλισμού και της μεθοδολογίας καταστροφής από ειδικούς του OPCW και του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ.

Σε συνεχεία των παραπάνω, πρέπει να αναφέρουμε ως θετικό συμπέρασμα ότι υπάρχει ανταπόκριση από τον OPCW στις πιέσεις που ασκούνται από την κοινωνία των πολιτών αλλά και τους εξειδικευμένους επιστήμονες. Πρέπει όμως να τονίσουμε ότι ο στόχος όλων μας παραμένει αμετάβλητος: Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να γίνει η διαδικασία καταστροφής των χημικών όπλων με αυτό τον τρόπο. Είναι σημαντικό να παραμένουμε όλοι σε εγρήγορση και να παρακολουθούμε τα επόμενα στάδια, έτσι ώστε να αποτραπεί μία πιθανή, μη-αναστρέψιμη, περιβαλλοντική καταστροφή.

Δυστυχώς, η συμπεριφορά της παρούσας ελληνικής κυβέρνησης δεν μας εκπλήσσει και θεωρούμε ότι κανείς δεν περιμένει κάποια ουσιαστική παρέμβαση από πλευράς της. Όμως το ερώτημα που πλανάται στο μυαλό των πολιτών όχι μονό της Ελλάδας, αλλά και των άλλων μεσογειακών χωρών, αφορά στον αμφιλεγόμενο ρόλο κάποιων περιβαλλοντικών ΜΚΟ. Ο ρόλος τους δυστυχώς δεν είναι άλλος από το να ανακόπτουν την εγγενή αντίδραση των τοπικών κοινωνιών, συχνά υποβαθμίζοντας τα θέματα – όπως συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση – με χλιαρές αντιδράσεις και καθησυχαστικές δηλώσεις. Το Αρχιπέλαγος, θεωρώντας ότι υπάρχουν βαθύτερες προεκτάσεις στο συγκεκριμένο θέμα, θα απαντήσει στο παραπάνω σημείο σε επόμενη ανακοίνωσή του.

Θα σας ενημερώσουμε σύντομα για τις περαιτέρω εξελίξεις επί του θέματος.

 by Dora Basdeki / Παρασκευή, 04 Απριλίου 2014

Για το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος»

Θοδωρής Τσιμπίδης – Διευθυντής

Αναστασία Μήλιου – Διευθύντρια Έρευνας & Δράσεων Προστασίας

ΠΗΓΗ

http://archipelago.gr/teleftees-exelixis-gia-tin-katastrofi-chimikon-oplon-sti-mesogio/

Οι τελευταίες απαντήσεις από τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων 

Το φορτηγό πλοίο "MV Cape Ray." (Φωτογραφία: US Navy / Over)

Η διαδικασία της εν πλω καταστροφής του χημικού οπλοστασίου της Συρίας, στη λεγόμενη «Αβυσσαλέα Πεδιάδα του Ιονίου» ανάμεσα στην Κρήτη και τη Σικελία, πλησιάζει μέρα με τη μέρα. Σε συνέχεια του τελευταίου Δελτίου Τύπου του Αρχιπελάγους για το θέμα (04/04/2014), σας ενημερώνουμε για τις εξελίξεις βάσει της τελευταίας επικοινωνίας μας με τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW).

Την προηγούμενη εβδομάδα ο OPCW απέστειλε πρόσκληση στο Αρχιπέλαγος να παρευρεθεί σε επιτόπια επίσκεψη στο MV Cape Ray που τώρα βρίσκεται στο λιμάνι Rota της Ισπανίας, ενώ την περασμένη Παρασκευή μας έστειλαν τις επίσημες απαντήσεις τους σε κάποια από τα ερωτήματα που τους είχαμε υποβάλλει. Σύντομα αναμένεται να ακολουθήσει και σχετική τηλεδιάσκεψη όπου ελπίζουμε να απαντηθούν τα υπόλοιπα ερωτήματά μας.

Ως προς την αυριανή επίσκεψη στο MV Cape Ray, τόσο εμείς όσο και οι συνεργάτες μας από το διαμεσογειακό δίκτυο του Αρχιπελάγους, έχουμε πολλές αμφιβολίες για τη σκοπιμότητα της όλης εκδήλωσης. Έτσι, παρόλο που στην περιοχή βρίσκεται Ισπανός συνεργάτης μας, τελικά αποφασίσαμε να μην παρευρεθούμε δεδομένου ότι δεν δεχόμαστε να προσφέρουμε επικοινωνιακό άλλοθι προς το Αμερικάνικο Πολεμικό Ναυτικό, μιας και κρίνουμε ότι ο σκοπός και το περιεχόμενο του λεγόμενου “informational tour” δεν θα αλλάξει την ουσία του προβλήματος και του επικείμενου κινδύνου. Ο στόχος μας παραμένει αμετάβλητος: Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε τη διαδικασία καταστροφής των χημικών όπλων με αυτό τον τρόπο.

Οι τελευταίες απαντήσεις που λάβαμε την περασμένη Παρασκευή από τον OPCW σε κάποια από τα πιεστικά ερωτήματά μας απλώς μεγαλώνουν την ανησυχία μας. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ο OPCW δηλώνει ότι ουσιαστικά δεν συμμετέχει, αλλά εποπτεύει τη διαδικασία ως εξωτερικός παρατηρητής, όπως άλλωστε και ο ΟΗΕ, δεδομένου ότι το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ έχει τον πλήρη έλεγχο του εγχειρήματος.

Μας ενημέρωσαν επίσης ότι η φόρτωση και μεταφορά του χημικού οπλοστασίου από τη Συρία συνεχίζεται με τα φορτηγά πλοία MV Ark Futura (από τη Δανία) και MV Taiko (από τη Νορβηγία). Αναφορικά όμως με την περιοχή όπου θα γίνει η όλη διαδικασία της εν πλω καταστροφής, ο OPCW αναφέρει ότι αυτή δεν έχει ακόμα καθοριστεί με ακρίβεια. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις προηγούμενες ανακοινώσεις που ανέφεραν ξεκάθαρα τη συγκεκριμένη περιοχή ανάμεσα στην Κρήτη, τη Σικελία και τη Μάλτα. Θεωρούμε ότι οι αντιδράσεις, οι πιέσεις και τα καίρια ερωτήματα που τίθενται δημιουργούν αναδιπλώσεις στα έως τώρα σχεδία των ΗΠΑ για τη διαδικασία καταστροφής.

Επίσης, αναφέρουν ότι ενώ κάποιοι τόνοι χημικών όπλων από τη Συρία θα αδρανοποιηθούν (επ’ αμοιβή φυσικά) σε χερσαίες εγκαταστάσεις στη Φινλανδία, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ, τα υπόλοιπα που είναι επικίνδυνα και άκρως τοξικά χημικά όπλα (χαρακτηριζόμενα από τη Διεθνή Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα ως Schedule 1), συγκεκριμένα 20 τόνοι του τρομερού «αερίου μουστάρδας» και 540 τόνοι του λεγόμενου DF (Methylphosphonyle difluoride), θα καταστραφούν εν πλω στη Μεσόγειο, δεδομένου ότι καμία χώρα δεν δέχτηκε την καταστροφή σε χερσαίες εγκαταστάσεις της, προφανώς λόγω του κινδύνου.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι εκτός των ΗΠΑ συμμετέχουν πολλές χώρες όπως η Κίνα, η Νορβηγία, η Δανία και η Ρωσία με την (ουσιαστικά διακοσμητική) παρουσία ενός πολεμικού σκάφους, το οποίο συνοδεύει αλλά δεν μπορεί να επέμβει. Είναι όμως τουλάχιστον ύποπτο ότι απουσιάζουν παντελώς οι μεσογειακές χώρες, οι οποίες σε περίπτωση κάποιου ατυχήματος ή αστοχίας του επικίνδυνου πιλοτικού εγχειρήματος θα υποστούν τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες.

Δεδομένου ότι οι ευρωπαϊκές μεσογειακές χώρες διαθέτουν άρτια εξοπλισμένα κρατικά ερευνητικά σκάφη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα με το σκάφος Ω/Κ Αιγαίο του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., θεωρούμε ότι για λόγους διαφάνειας και ασφάλειας θα έπρεπε να έχουν ήδη κληθεί να εποπτεύσουν τη διαδικασία με συνεχή παρακολούθηση της χημικής σύστασης του θαλασσινού νερού.

Πρέπει να αναφέρουμε ότι οι εκπρόσωποι του OPCW διαβεβαιώνουν ότι δεν θα γίνει καμία απόρριψη στη θάλασσα, αναφερόμενοι σε σειρά διεθνών συμβάσεων και των σχετικών υποχρεώσεών τους. Aν λάβουμε όμως υπόψη μας την επικινδυνότητα και ποσότητα των χημικών, την αβεβαιότητα του πιλοτικού εγχειρήματος «αδρανοποίησης», και του επικίνδυνου τρόπου που οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις έχουν διαχειριστεί στο παρελθόν τοξικά όπλα (π.χ. απεμπλουτισμένο ουράνιο, απόρριψη χιλιάδων τόνων τοξικών όπλων σε στρατιωτικές επιχειρήσεις), δεν πρέπει να μας καθησυχάσουν οι απλές διαβεβαιώσεις τους.

Κλείνοντας πρέπει να τονίσουμε ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τις αλλαγές ή αναδιπλώσεις που ενδεχομένως γίνουν στα σχέδια καταστροφής του χημικού οπλοστασίου. Σε καμία περίπτωση η αλλαγή περιοχής ή η αλλαγή σκάφους, δεν σημαίνει ότι εξαλείφεται ο κίνδυνος μη-αναστρέψιμης, περιβαλλοντικής καταστροφής για τη Μεσόγειο. Βάσει των τελευταίων απαντήσεων από τον OPCW δημιουργούνται ολοένα και περισσότερες απορίες για το όλο εγχείρημα.

by Dora Basdeki / Τετάρτη, 09 Απριλίου 2014 /

Αναστασία Μήλιου – Διευθύντρια Έρευνας

Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος»

ΠΗΓΗ

http://archipelago.gr/i-teleftees-apantisis-apo-ton-organismo-gia-tin-apagorefsi-ton-chimikon-oplon/

http://archipelago.gr/