29 Νοεμβρίου 2013

Μάχη της Κρήτης «Η Εκκένωση »

Η Εκκένωση των συμμαχικών στρατευμάτων της Creforce.


20 Μαΐου: Αρχίζει η επίθεση την 6:30  σφοδροί βομβαρδισμοί στα Χανιά Ακολουθεί η πτώση των αλεξιπτωτιστών ενώ στους τομείς Ρέθυμνο και Ηρακλείου οι αλεξιπτωτιστές θα πέσουν μετά το μεσημέρι. 
21 Μαΐου: Οι Γερμανοί εξακολουθούν να ρίχνουν το κύριο βάρος στο Μάλεμε. Η μοίρα του αγγλικού στρατού χτυπά γερμανική νηοπομπή 18 μίλια έξω από τα Χανιά . Βυθίζονται 15 διάφορων ειδών σκάφη και πνίγονται 4.000 Γερμανοί. 
22 Μαΐου: Καταλαμβάνεται το Μάλεμε από τους Γερμανούς.Απόπειρα ανακαταλήψεως του αεροδρομίου από τις ελληνοβρετανικές δυνάμεις αποτυχαίνει. Ο υποστράτηγος Ρίγκελ , διοικητής των γερμανικών δυνάμεων στην Κρήτη, προσγειώνεται με το επιτελείο του στην δυτική όχθη του Ταυρωνίτη. 
23 Μαΐου: Το αντιτορπιλικό "Ντικόι" παίρνει από την Αγία Ρούμελη το βασιλιά και την ακολουθία του, ενώ οι Γερμανοί κινούνται προς την Κάντανο. 
25 Μαΐου: Καταλαμβάνεται η Κάντανος. 
26 Μαΐου: Καταλαμβάνεται ο Γαλατάς. 
27 Μαΐου: Αποβιβάζεται στη Σούδα το απόσπασμα των καταδρομών του συνταγματάρχη Λεϋμόκ απο 750 άνδρες που έπαιζε το ρόλο οπισθοφυλακής των βρετανικών δυνάμεων στα Χανιά . Από τον αρχιστράτηγο της Μέσης ανατολής Ουέιβελ στέλνεται στο διοικητή των Δυνάμεων Κρήτης η διαταγή για την εκκένωση του νησιού.Στέλνονται πλοία Καταλαμβάνεται η πόλη των Χανίων .

Τα Δραματικά Γεγονότα Των Τελευταίων Ημερών Στα Σφακιά

Τρίτη, 27 Μαΐου 1941
Οι μάχες στο Μάλεμε, στο Γαλατά, στη Σούδα και στο Ρέθυμνο έχουν ήδη χαθεί για τους υπερασπιστές τους, οι οποίοι έχουν λάβει διαταγές να κατευθυνθούν στα Σφακιά για την«εκκένωση». Το δρομολόγιο προέβλεπε τα στρατεύματα να ακολουθήσουν την ορεινή διαδρομή Σούδα - Στύλος - Ασκύφου - Χώρα Σφακίων. Το βράδυ εκείνο, κατευθύνεται προς τα Σφακιά ο ίδιος ο Στρατηγός Freyberg, για να συντονίσει την άφιξη, κατανομή και αποχώρηση των στρατευμάτων. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, την νύχτα 28-29 Μαΐου θα έφευγαν 1.000 άνδρες, την 29­30 Μαΐου 6.000, την 30-31 Μαΐου 5.000 και την 31 Μαΐου -1 Ιουνίου 3.000, συνολικά δηλαδή και οι 15.000 περίπου Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί που ήταν στο νησί. Από όλους αυτούς θα προηγούνταν οι τραυματίες, και μετά θα ακολουθούσαν οι μονάδες με την σειρά που είχαν πολεμήσει περισσότερο.

Την νύχτα της 27ης προς 28ηΜαΐου 1941, είχε ήδη ξεκινήσει η σύμπτυξη των συμμαχικών και ελληνικών δυνάμεων προς το Νότο, με την ακόλουθη διάταξη: Στο χωρίο Βεριτιανά βρίσκονταν το 1οΤάγμα Καταδρομών και δύο λόχοι του 28ου ΝΖ Συντάγματος Πεζικού. Η 5ηκαι 19η ΝΖ Ταξιαρχία ήταν στο Στύλο και στο Νιο-Χωριό. Το 4οΤάγμα Καταδρομών στην τοποθεσία Μπάμπαλι Χάνι. Η 4η Ταξιαρχία με τρία ελαφρά άρματα κινήθηκε στο οροπέδιο του Ασκύφου, για να προστατέψει και το ΝΖ Στρατηγείο που είχε φθάσει εκεί. Οι στρατηγοίWestonκαι  Freyberg ήταν εν κινήσει προς τα Σφακιά. Όλες οι υπόλοιπες μονάδες κινούνταν  προς Νότο, όπως επίσης και οι ομάδες των ενόπλων Κρητών, για να υποστηρίξουν τις συμμαχικές οπισθοφυλακές στην φύλαξη και υπεράσπιση των μονοπατιών που οδηγούσαν στα Σφακιά.
 Τετάρτη, 28 Μαΐου 1941 (1η μέρα εκκένωσης)

Στις 5.30 π.μ το 85ο Ορεινό Σύνταγμα των Γερμανών επιτίθεται στα τμήματα των Αυστραλών και Νεοζηλανδών που υπερασπίζονται το Στύλο, αλλά αποκρούεται αποτελεσματικά στην αρχή. Οι Γερμανοί ανασυντάσσονται γρήγορα και ετοιμάζονται για νέα, σφοδρότερη επίθεση αυτή τη φορά. Οι Αυστραλοί Ταξίαρχοι Hargest και Vasey αποφασίζουν να υποχωρήσουν προς τις Βρύσες, με τους Γερμανούς να τους παρακολουθούν από κοντά.Την ίδια ώρα, οι καταδρομείς στα Βεριτιανά δέχονται σφοδρή επίθεση από άλλο επίλεκτο γερμανικό τμήμα. Μετά βίας κατορθώνουν να κρατήσουν τις θέσεις τους μέχρι το μεσημέρι, οπότε δίνεται διαταγή να υποχωρήσουν προς τους Αρμένους. Από εκεί, καταφέρνουν με συνεχή ορεινή πορεία για 30 χλμ και υπό την πίεση των Γερμανών να ενωθούν με το κύριο σώμα των Αυστραλών και Νεοζηλανδών στη θέση Μπάμπαλη Χάνι - Κάϊνας, έχοντας μόνο 2 νεκρούς και 8 τραυματίες.
Οι Γερμανοί σχεδιάζουν να επιτεθούν με το 85ο και το 141ο Ορεινό Σύνταγμα, για να αναγκάσουν τους υπερασπιστές στην γραμμή Μπάμπαλη Χάνι - Κάϊνας να παραδοθούν, γνωρίζοντας ότι για όσο παραμένει αυτή η θέση οχυρωμένη, ο δρόμος προς τα Σφακιά είναι γι' αυτούς κλειστός. Στις 15:15 μ.μ. ξεκινά η λυσσαλέα επίθεσή τους, με μοτοσικλετιστές, με μηχανικό, με πυροβολικό, με αντιαρματικά και με πεζικό. Οι γερμανικές μοτοσικλέτες αποδεκατίζονται από τα συμμαχικά πυρά, ενώ τα κανόνια των αγγλικών αρμάτων κρατούν μακριά τους Γερμανούς πεζικάριους. Οι Αυστραλοί κομάντος σε συνεργασία με ένοπλους Κρήτες ανακόπτουν κυκλωτική απόπειρα των Γερμανών, με αποτέλεσμα να σταματήσει η μάχη μόλις τις πρώτες βραδινές ώρες, χωρίς να παραδοθεί η τοποθεσία, όπως προέβλεπε το συμμαχικό σχέδιο. Μετά τις 21:30 μ.μ. ξεκίνησε η σύμπτυξη όλων των συμμαχικών στρατευμάτων προς το Ασκύφου, χωρίς καν να τολμήσουν οι Γερμανοί να την παρενοχλήσουν τις νυχτερινές ώρες. Στις 22:00 μ.μ. της 28ης Μαΐου, κατέπλευσαν ανοιχτά του κόλπου των Σφακίων τα βρετανικά αντιτορπιλικά «NAPIER», «NIZAM», «KELVIN» και «CANDAHAR». 
Τετάρτη, 28 Μαΐου «Ηράκλειο». 
Η γερμανική αεροπορία συνεχίζει τον βομβαρδισμό της πόλης και του αεροδρομίου. Νέες ρίψεις αλεξιπτωτιστών σημειώνονται σε κοντινές προς το Ηράκλειο περιοχές. Το πρωί της ίδιας μέρας ο Διοικητής των συμμαχικών στρατευμάτων Ταξίαρχος Τσάπελ ενημέρωσε τους Διοικητές των μονάδων για την επικείμενη εκκένωση και αναχώρησή τους κατά τις μεσονύκτιες ώρες. Περίπου 4.000 Βρετανοί επιβιβάστηκαν σε δύο καταδρομικά και έξι αντιτορπιλικά και αναχώρησαν για την Αίγυπτο. Όταν η μοίρα έπλεε στο στενό της Κάσσου δέχτηκε σφοδρή αεροπορική επίθεση, με συνέπεια να βυθιστούν τα δύο αντιτορπιλλικά, με απώλειες 600 ανδρών. Τότε οι δυνάμεις του Μπρόγιερ κινήθηκαν και κατέλαβαν το αεροδρόμιο του Ηρακλείου...

Πέμπτη, 29 Μαΐου 1941 (2η μέρα εκκένωσης)

 Μέχρι τις 03:00 π.μ., είχαν επιβιβαστεί και αναχωρήσει στα τέσσερα βρετανικά αντιτορπιλικά περίπου 200 τραυματίες και 800 στρατιώτες, μέσα σε κατάσταση απόλυτης σύγχυσης και αναταραχής, και υπό τον συνεχή φόβο της Luftwaffe. Ο μεν στρατηγός Freyberg ανησυχούσε ότι δεν θα μπορούσε να κρατήσει η αντίσταση των οπισθοφυλακών για πολλές ημέρες ακόμη, ενώ δε το βρετανικό ναυτικό βιαζόταν να τελειώνει με την παραλαβή των στρατευμάτων, για να μην διακινδυνεύσει άλλο την απώλεια πλοίων και πληρωμάτων. Ο ναύαρχος Canningham μάλιστα έστειλε ρητή διαταγή να έχει ολοκληρωθεί η εκκένωση το πολύ μέχρι την νύχτα της 30ης προς 31ηΜαΐου.  Την ίδια ώρα που αναχωρούσε το πρώτο κύμα των στρατιωτών, τα τμήματα της συμμαχικής οπισθοφυλακής κάλυπταν το οροπέδιο του Ασκύφου, τα υψώματα του Βιτσαλόκουμου, την είσοδο της Ίμβρου και τα ανατολικά μονοπάτια στο χωριό Κομιτάδες.  Στις 22:00 μ.μ. της ίδιας ημέρας, έφθασαν ανοιχτά των Σφακίων το μεταγωγικό «GLENSILL», τα καταδρομικά «PHOEBE» και «PERTH», τα αντιαεροπορικά καταδρομικά «CALCUTTA» και «COVENTRY» και τα αντιτορπιλικά «JARVIS», «JANUS» και «HASTY».

Παρασκευή, 30 Μαΐου 1941 (3η μέρα εκκένωσης)

Όταν έφθασε η ώρα να σαλπάρουν τα οκτώ καράβια, κατά τις 03:00 π.μ. τα ξημερώματα, είχαν πάρει μαζί τους 6.550 άνδρες που είχαν πολεμήσει στο Μάλεμε και τα Χανιά, εκ των οποίων οι 1.550 τραυματίες. Ο στρατηγός Freyberg εξακολουθούσε να παραμένει στα Σφακιά για να διασφαλίσει την αποχώρηση των στρατιωτών του, αν και ο στρατάρχης Wavell του Βρετανικού Στρατηγείου Μ. Ανατολής, τον είχε διατάξει να αποχωρήσει για Αλεξάνδρεια ήδη από τις 28 Μαΐου.  Το πρωί της 30ης Μαΐου παρέμεναν ακόμη γύρω στους 10.000 στρατιώτες στη Χώρα Σφακίων και στα υψώματα της γύρω περιοχής, μέχρι τον δρόμο προς το Ασκύφου. Ο Freyberg τηλεγραφούσε απεγνωσμένα στον Wavell να του παραχωρήσει περισσότερα πλοία για την αναχώρηση των στρατιωτών του. Τη νύχτα της 30ης προς 31ηςΜαΐου τελικά αποφάσισε το Στρατηγείο Μ. Ανατολής να αποστείλει 4 αντιτορπιλικά να παραλάβουν περί τους 2.000 άνδρες. Όμως, τα δύο από αυτά δεν κατόρθωσαν να φθάσουν στα Σφακιά, το ένα λόγω βλάβης και το άλλο λόγω προσβολής από εχθρικά αεροπλάνα. Έτσι αποφασίστηκε η παράταση της εκκένωσης για μια ακόμη νύχτα.  Τελικά στις 22:00 μ.μ. της 30ης Μαΐου έφθασαν στα Σφακιά τα αντιτορπιλικά «NAPIER» και «NIZAM», τα οποία όμως μπορούσαν να πάρουν το πολύ μέχρι 500 άνδρες το καθένα. Οι αξιωματικοί της επιβίβασης αποφάσισαν όμως να επιβιβάσουν όσους περισσότερους γίνεται, και έτσι τα 2 καράβια απέπλευσαν στις 03:00 π.μ. με 1.500 άνδρες. Επίσης, στις 23:00 μ.μ. της Παρασκευής, έφθασαν και 2 υδροπλάνα τύπου «Sunderland», στα οποία επιβιβάστηκαν ο στρατηγός Freyberg με το επιτελείο του, αλλά και το κλιμάκιο της Ελληνικής Κυβέρνησης με τον επικεφαλής υπουργό Στ.Τζανακάκη.

Σάββατο 31 Μαΐου 1941 (4η μέρα εκκένωσης)
Το πρωί του Σαββάτου 31 Μαΐου, είχαν παραμείνει στην ευρύτερη περιοχή των Σφακίων περί τους 9.000 άνδρες για αποχώρηση, οι περισσότεροι Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί. Ο στρατηγός Weston, ο οποίος παρέμεινε στα Σφακιά να διευθύνει την τελευταία φάση της εκκένωσης, τηλεγράφησε στην Αλεξάνδρεια ότι βρίσκονταν ακόμη 4.000 άνδρες στους Κομιτάδες, 3.500 στο Ασκύφου και 1.500 στην Χώρα Σφακίων. Υπολογίζοντας ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και η νύχτα της 1ης με 2ης Ιουνίου για εκκένωση, είχε κανονίσει να γίνουν αναχωρήσεις με πλοία από τις παραλίες του Λουτρού, του Φραγκοκάστελου, της Χώρας Σφακίων και του Πλακιά.

Όμως, η διαταγή από το Στρατηγείο Μ. Ανατολής ήταν σαφής και δραματική: Η νύχτα του Σαββάτου 31ης Μαΐου προς Κυριακή 1η Ιουνίου θα ήταν η τελευταία νύχτα εκκένωσης. Θα στέλνονταν 3 αντιτορπιλικά και 1 ναρκοθηρευτικό, τα οποία υπολογίζονταν ότι θα επιβίβαζαν μόνο 3.500 άνδρες, αφήνοντας τους υπόλοιπους 5.500 αιχμάλωτους στα χέρια της Wehrmacht. Πράγματι, στις 23:00 μ.μ. κατέπλευσαν στα Σφακιά το καταδρομικό «PHOEBE»,το ναρκοθηρευτικό «ABDIEL» και τα αντιτορπιλικά «JACKAL», «KIMBERLEY» και «HOTSPUR». Τρία αποβατικά καράβια που είχαν μείνει στην ακτή από την προηγούμενη νύχτα, βγήκαν από τις κρύπτες τους και φορτώθηκαν και αυτά άνδρες. Οι διαταγές προέβλεπαν την επιβίβαση 3.500 περίπου ανδρών από τα μάχιμα τμήματα, με την παράλληλη τοποθέτηση φρουράς στην παραλία, για την τήρηση της τάξης. Όμως, αν και η επιβίβαση ξεκίνησε ομαλά, μόλις μαθεύτηκε ότι αυτή θα ήταν η τελευταία νύχτα αναχώρησης, άρχισαν όλοι να τρέχουν πανικόβλητοι προς την ακτή. Τραγικό αποτέλεσμα, πολλοί από τους στρατιώτες να μην καταφέρουν να επιβιβαστούν στις λέμβους και να πέσουν στην θάλασσα. Τελικά, την 03:00 π.μ. της 1ης Ιουνίου απέπλευσαν για  Αλεξάνδρεια τα πλοία με 4.050 άνδρες, ενώ πολλοί τραυματίες έμειναν στην ακτή, λόγω έλλειψης νοσοκομειακών αυτοκινήτων. Μαζί με τους 4.050 άνδρες αναχώρησε και ο στρατηγός Weston με υδροπλάνο.

Κυριακή 1η Ιουνίου 1941 (τελευταία ημέρα)

Πριν αναχωρήσει με το υδροπλάνο ο στρατηγός Weston, παρέδωσε έγγραφη διαταγή στον αντισυνταγματάρχη Colvin, ως τον αρχαιότερο από τους αξιωματικούς, τους οποίους η τύχη καταδίκασε να μείνουν στην Κρήτη. Η διαταγή αυτή έλεγε περιληπτικά ότι:α) οι αξιόμαχες μονάδες έχουν ήδη αναχωρήσει, άρα η συνέχιση της αντίστασης είναι μάταιη,β) τα τρόφιμα έχουν τελειώσει από το βράδυ του Σαββάτου, γ) ο ασύρματος σύντομα θα παύσει να λειτουργεί και δεν θα υπάρχει επικοινωνία με Αλεξάνδρεια, δ) δεν υπάρχουν δυνατότητες για συνέχιση της εκκένωσης και τελείωνε με την φράση:

«Σας αναθέτω να συγκεντρώσετε όλους τους ανώτερους αξιωματικούς και να τους μεταδώσετε την διαταγή μου να έρθουν σε επαφή με τον εχθρό και να παραδοθούν».Έτσι, στα απομεινάρια του συμμαχικού στρατηγείου στα Σφακιά υψώθηκε τα ξημερώματα της1ης Ιουνίου 1941 η λευκή σημαία της παράδοσης, την οποία όμως τις πρωινές ώρες κατέβασαν και έσκισαν Σφακιανοί ένοπλοι, προσπαθώντας να δώσουν κουράγιο στους εναπομείναντες στρατιώτες των Συμμάχων. Από τις 08:30 π.μ. της ημέρας εκείνης, ξεκίνησε σφοδρός βομβαρδισμός της περιοχής των Σφακίων από την Luftwaffe, ο οποίος συνοδεύτηκε με υποστήριξη βαρέως πυροβολικού. Μεμονωμένες ομάδες στρατιωτών μαζί με ένοπλους Σφακιανούς συνέχισαν να αντιστέκονται στη γερμανική λαίλαπα εκείνη την ημέρα, παρά την διαταγή παράδοσης, και μέχρι εξάντλησης των πυρομαχικών τους. Αξίζει να σημειωθεί πως μόλις στις 20:00 μ.μ. της Κυριακής κατάφεραν οι Γερμανοί να κυκλώσουν τα Σφακιά και να ελέγξουν πλήρως την περιοχή γύρω από την Χώρα. Φυσικά και δεν πιάστηκαν αιχμάλωτοι όλοι οι  5.000 στρατιώτες των Συμμάχων που παρέμειναν στα Σφακιά. Κάποιοι πρόλαβαν να φύγουν με πλωτά μέσα πριν τα επιτάξουν οι Γερμανοί, και άλλοι κρύφτηκαν από Κρητικούς και φυγαδεύτηκαν αργότερα. Μόλις πέτυχαν οι Γερμανοί τον έλεγχο της νότιας ακτής της Κρήτης, εγκατέστησαν πυκνή σειρά φυλακίων κατά μήκος της, αποκλείοντας κάθε επικοινωνία με τον «ελεύθερο» κόσμο. Εξέδωσαν μάλιστα και μια διαταγή -προκήρυξη, η οποία προέτρεπε τους στρατιώτες να παραδοθούν άμεσα, για να «απολαύσουν τιμητικής και στρατιωτικής μεταχείρισης», άλλως θα θεωρούνταν ως κατάσκοποι. Παρά τις απειλές των Γερμανών, περίπου 700 στρατιώτες των Συμμάχων βρίσκονταν στις οροσειρές της Κρήτης, περιθαλπόμενοι από τον πληθυσμό μέχρι και το φθινόπωρο του 1941…
 ΠΗΓΕΣ
Αποσπάσματα από  ομιλία του κου   Βασίλειου Λ. Θωμά Δικηγόρο και Γεν. Γραμματέα της «Ένωσης Των Απανταχού Σφακιανών» στην επέτειο της Μάχης της Κρήτης στα Σφακιά.
Και απο


Το πρωί της 1ης Ιουνίου 1941περί τις 5.000 άνδρες των συμμαχικών στρατευμάτων της Creforce στα Σφακιά συνειδητοποιούσαν ότι είχαν εγκαταλειφθεί. Το ταξίδι τους πάνω στα βουνά της Κρήτης τελείωνε  άδοξα . Σαστισμένοι και θυμωμένοι, αντιμετώπιζαν πια την προοπτική της αιχμαλωσίας. 
Φτάσαμε σε κάποια σπήλαια στα Σφακιά και κρυφτήκαμε σε αυτά. Τότε ένας από τους αστυνομικούς μας είπε να μαζέψουμε τα όπλα μας και να περιμένουμε για τους Γερμανούς - ήμασταν κατάπληκτοι, και καταριόμαστε για όλους και για όλα. Στη συνέχεια, έφτασαν οι Γερμανοί ,δεν υπήρχε φαγητό και νερό, στην πορεία προς το στρατόπεδο αιχμαλώτων οι Γερμανοί μας έκλεψαν ρολόγια και δαχτυλίδια. Ήταν  χάος.
Το πρωί της 1ης Ιουνίου τα εξαντλημένα απομεινάρια της Creforce στα Σφακιά παραδόθηκαν επίσημα στους Γερμανούς, αρχίζοντας την καταθλιπτική πορεία τους προς την αιχμαλωσία, πάνω από τα λευκά όρη. Οι περίπου 6.000 εγκλωβισμένοι στρατιώτες της Κοινοπολιτείας στην Κρήτη συλλαμβάνονταν από τους γερμανούς οπουδήποτε πάνω στο νησί. Μεταξύ αυτών ήταν 2100 Νεοζηλανδοί - ο μεγαλύτερος αριθμός ΝέοΖηλανδών (αιχμάλωτών  πολέμου) που συλλαμβάνονταν σε μια ενιαία μάχη κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Όσοι συλλαμβάνονταν στην Κρήτη συγκεντρώθηκαν αρχικά σε ένα στρατόπεδο διέλευσης κοντά στο Γαλατά πριν μεταφερθούν στην ηπειρωτική Ελλάδα. Λόγο έλλειψης βασικών εγκαταστάσεων, οι συνθήκες στο κατάμεστο στρατόπεδο ήταν φριχτές. Ελλείψεις τροφίμων, η έλλειψη ιατρικών προμηθειών και η πρωτόγονη αποχέτευση, συνέβαλαν στην εμφάνιση ασθενειών μεταξύ των αιχμαλώτων πολέμου.
Στην ηπειρωτική χώρα, οι αιχμάλωτοι πολέμου ενώθηκαν με αυτούς που συλλαμβάνονταν στην Ελλάδα σε στρατόπεδα διαμετακόμισης στην Κόρινθο ή στην Θεσσαλονίκη. Αξιωματικοί και υπαξιωματικοί πήγαν στην Γερμανία, ενώ οι υπόλοιποι κατέληξαν σε στρατόπεδα στην Αυστρία και βόρεια Γιουγκοσλαβία (σύγχρονη Σλοβενία). Οι περισσότεροι από αυτούς έμειναν εκεί έως ότου απελευθερώθηκαν το 1945.
ΠΗΓΕΣ


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Μην πυροβολείτε ασκόπως