Συνέντευξη του Άγγλου ιστορικού Antony Beevor με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του για τη μάχη της Κρήτης στην Καθημερινή.
Ο Άντονι Μπίβορ θεωρείται ιδιαίτερα
Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε να ασχοληθείτε με τη μάχη της Κρήτης;
Η ιστορία της μάχης της Κρήτης είναι μια από τις πιο συναρπαστικές του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Πρώτα απ’ όλα ήταν μια αποτυχία: Ο τρόπος με τον οποίο οι συμμαχικές δυνάμεις, μαζί με τμήματα του ελληνικού στρατού, υποχώρησαν μέσα σε πανικό στην Κρήτη, η απεγνωσμένη προσπάθεια να συντονίσουν εκεί μια οργανωμένη και αποτελεσματική αντίσταση στην επερχόμενη γερμανική εισβολή και η τελική πτώση έχει έναν χαρακτήρα τραγικό. Μην ξεχνάτε ακόμα ότι έπρεπε να συνεργαστούν στρατιωτικά τμήματα των Βρετανών, των Αυστραλών, των Νεοζηλανδών, των Ελλήνων, και αν προσθέσετε σε αυτά ένα τάγμα των περίφημων Μαορί και τον ντόπιο πληθυσμό που πολέμησε με απαράμιλλο σθένος και σκληρότητα, αντιλαμβάνεται κανείς ότι έχει να κάνει με μια μοναδική κατάσταση.
Επαναστατική εξέλιξη
Από την άλλη, είναι και το ζήτημα της μαζικής ρίψης αλεξιπτωτιστών εκ μέρους
των Γερμανών, μια επιχείρηση που σε αυτήν την κλίμακα τουλάχιστον δεν είχε
ξαναδοκιμαστεί. Τέλος, έχουμε και τους στρατιωτικούς ηγέτες των Συμμάχων οι
οποίοι, βετεράνοι του Πρώτου Παγκοσμίου, ήταν γενναίοι πολεμιστές αλλά
συντηρητικοί. Τους διακατείχε ακόμα η νοοτροπία της γραμμής αμύνης, όπως στα
χαρακώματα του 1914-18, ενώ η Κρήτη ήταν τελικά μια επαναστατική εξέλιξη στον
τομέα των πολεμικών επιχειρήσεων, στον οποίο θα μετρούσαν περισσότερο οι
γρήγορες αντιδράσεις και οι σκληρές αποφάσεις. Σε αυτό οι Γερμανοί αποδείχτηκαν
πιο αποτελεσματικοί. Πιστεύετε ότι υπήρχε περίπτωση να νικηθούν οι Γερμανοί;
Αν τη νύχτα της 20ής Μαΐου ο Φράιμπεργκ, ο Βρετανός διοικητής, εξαπέλυε μια ισχυρή αντεπίθεση στα ήδη ζαλισμένα γερμανικά στρατεύματα που είχαν υποστεί πανωλεθρία, μην περιμένοντας να συναντήσουν καμία αντίσταση, ίσως η εξέλιξη να ήταν διαφορετική. Οι λιγοστοί Γερμανοί διοικητές που επέζησαν της απόβασης πίστευαν ότι είχαν ηττηθεί. Δεν είχαν κυριεύσει ούτε το αεροδρόμιο του Μάλεμε ούτε το λιμάνι των Χανίων και οι απώλειές τους ήταν τρομακτικές. Ωστόσο, η αντεπίθεση δεν έγινε.
Η μάχη της Κρήτης πέρασε στην ιστορία και για τη σκληρότητά της
Βεβαίως. Μάχες εκ του συστάδην, σώμα με σώμα, σκληρότατες μάχες μεταξύ Κρητικών ατάκτων και Γερμανών και στη συνέχεια εκτελέσεις αιχμαλώτων και ακρότητες εναντίων αμάχων. Κάθε παράγραφος της Συνθήκης της Γενεύης καταπατήθηκε μέσα στο γενικό χάος. Αλλά αυτά συμβαίνουν στους πολέμους, δυστυχώς
Γιατί αφού καταλήφθηκε η Κρήτη από τους Γερμανούς έχασε τη στρατηγική της σημασία;
Αν οι Σύμμαχοι κρατούσαν την Κρήτη, ο Χίτλερ θα είχε μεγάλα προβλήματα: θα βομβαρδίζονταν ανηλεώς οι μονάδες πετρελαίου στη Ρουμανία και αυτό θα είχε τεράστιο κόστος στις επιχειρήσεις του ανατολικού μετώπου. Έπρεπε να την πάρουν οι Γερμανοί πάση θυσία. Και αφού το έκαναν, όντως, μετά το ενδιαφέρον για την Κρήτη χάθηκε ουσιαστικά. Αυτό που είναι ειρωνικό είναι πως οι Γερμανοί έκριναν ότι οι αποβάσεις από αέρα δεν έχουν στρατηγικό αποτέλεσμα και ότι πρέπει να εγκαταλειφθούν. Ενώ οι Σύμμαχοι κατέληξαν στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. αυτό και οι αερομεταφερόμενες μεραρχίες έπαιξαν τόσο μεγάλο ρόλο κατά την απόβαση της Νορμανδίας.
Πόσο δύσκολο ήταν να συλλέξετε υλικό για το συγκεκριμένο βιβλίο;
Παραδόξως, ήταν πιο εύκολο απ’ ότι νόμιζα. Είχα πρόσβαση σε αρχεία τόσο στην Αγγλία και τη Γερμανία όσο και στην Ελλάδα. Ήταν απολύτως αναγκαίο να συγκρίνω μαρτυρίες και δεδομένα αρχείων για να μην υπάρχουν αντιφάσεις. Αυτό ήταν το πιο δύσκολο. Να τσεκάρεις από τις ταφόπλακες στα στρατιωτικά νεκροταφεία, ιδίως τα γερμανικά, πότε έπεσε ο τάδε στρατιώτης και αν αυτό συμφωνεί με τις διάφορες αναφορές. Τις μεγαλύτερες δυσκολίες τις είχα με το «Στάλινγκραντ» διότι η πρόσβαση σε ρωσικά αρχεία είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Ίσως είναι κατάλοιπο της νοοτροπίας του σοβιετικού καθεστώτος, αλλά είναι καχύποπτοι και σου κάνουν τη ζωή δύσκολη. Τώρα πια απαγορεύεται κάθε πρόσβαση σε ρωσικά αρχεία. Πρέπει να αναθέσεις τη δουλειά σε έναν Ρώσο ιστορικό να την κάνει για σένα. Δεν μπορεί να δουλέψει έτσι ένας ιστορικός όμως.
Για το Iράκ
Ως μελετητής στρατιωτικής ιστορίας, ποια είναι η άποψή σας για την τρέχουσα κατάσταση στο Ιράκ;
Πίστευα ότι η επέμβαση αυτή μπορεί να οδηγούσε σε εμφύλιο πόλεμο στο Ιράκ. Ακόμα δεν έχει συμβεί, αλλά ας περιμένουμε να δούμε. Πολύ απλά, νομίζω ότι οι Αμερικανοί έχουν χάσει τον έλεγχο. Ποτέ δεν φημιζόταν ο αμερικανικός στρατός για την πειθαρχία του και το Ιράκ είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Εφόσον βρίσκονται εκεί οι Αμερικανοί, και οι δικοί μας στρατιώτες βεβαίως, θα πρέπει να εφαρμόσουν μια άλλου είδους τακτική για να επιφέρουν την τάξη. Σε ορισμένες περιοχές πάντως στο Ιράκ επικρατεί ηρεμία και οι άνθρωποι χαίρονται που απαλλάχτηκαν από τον Σαντάμ. Αλλά στο υπόλοιπο Ιράκ γίνονται μάχες. Και οι πρόσφατες αποκαλύψεις με τα βασανιστήρια και τον αποκεφαλισμό δείχνουν ότι έχουν πολύ δρόμο να καλύψουν ακόμα, και οι Αμερικανοί και, φυσικά, οι ίδιοι οι Ιρακινοί
Απόσπασμα από το βιβλίο
Έλληνες στρατιώτες και χωρικοί;ανάμεσά τους γυναικόπαιδα οδηγούμενοι από τον Forrester ο οποίος προπορευόταν περίπου είκοσι γιάρδες, βγήκαν στον ανοιχτό χώρο τρέχοντας γεμάτοι πείσμα και βγάζοντας κραυγές όπως οι ερυθρόδερμοι. Αυτό δεν το άντεξαν οι Γερμανοί. Σηκώθηκαν και χωρίς δεύτερη σκέψη άρχισαν να τρέχουν».
Ποιος είναι
ο Αντονι Μπίβορ ξεκίνησε την καριέρα του ως επαγγελματίας αξιωματικός της 11ης Ιλης Ουσάρων. Έχει γράψει πολλές μελέτες στρατιωτικής ιστορίας, για τον Ισπανικό Εμφύλιο, για το Παρίσι μετά την απελευθέρωση, για την πτώση του Βερολίνου κ. ά. Το βιβλίο του για τη μάχη του Στάλινγκραντ έχει ήδη μεταφραστεί σε 19 γλώσσες, ενώ έχει τιμηθεί με τρία λογοτεχνικά βραβεία. Το νέο βιβλίο του Α. Μπίβορ, που κυκλοφόρησε εσχάτως στη Μ. Βρετανία, αφορά τη ζωή της ανιψιάς του Αντον Τσέχοφ, η οποία υπήρξε, μεταξύ των άλλων, αγαπημένη ηθοποιός του Χίτλερ.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία «Βερολίνο. Η πτώση» (μτφρ. Κ. Κρίτσης) και «Κρήτη. Η μάχη και η αντίσταση» (μτφρ. Π. Μακρίδης) από τις εκδόσεις Γκοβόστης. Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο και η «Μάχη του Στάλινγκραντ».
Σεπτέμβριος 2004, του Ηλία Mαγκλίνη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως