7 Ιουνίου 2021

Η Ισλαμική κατάκτηση της Αλεξάνδρειας.

Τι συνέβη ιστορικά κατά την ισλαμική κατάκτηση της Αιγύπτου;

Ιστορικό

Η πλειοψηφία του πληθυσμού της Αιγύπτου ήταν Χριστιανοί που έγραφαν τη μητρική αιγυπτιακή γλώσσα χρησιμοποιώντας το ελληνικό αλφάβητο. Αυτή η γλώσσα ονομάστηκε «Κοπτική» που έδωσε το όνομά της στην τοπική Εκκλησία. Η μεγάλη πλειοψηφία των Αιγυπτίων επισκόπων και μοναχών ήταν

Ο Χοσρόης Β υποτάσσεται στον Ηράκλειο .

Μονοφυσίτες που απέρριψαν τα διατάγματα του Συμβουλίου της Χαλκηδόνας το 451, το οποίο είχε καθιερώσει τον Χριστιανισμό Διοφυσίτη ως κρατική θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Από αυτό το σημείο και μετά, υπήρξε μια ανοιχτή και συχνά βίαιη διαμάχη μεταξύ των αόριστα διορισμένων πατριαρχών στην Αλεξάνδρεια και της υπόλοιπης Αιγυπτιακής Εκκλησίας. Η αντιπολίτευση, η οποία αργότερα έγινε η Κοπτική Εκκλησία, εξέλεξε τους δικούς της πατριάρχες και επισκόπους. Στις πόλεις και τα χωριά, η αυτοκρατορική εκκλησία της Αλεξάνδρειας θεωρήθηκε ως εξωγήινος, καταπιεστική και κυρίως αιρετική. Το 541 η Αίγυπτος χτυπήθηκε από πληγές που σκότωσαν τον μισό πληθυσμό της Αιγύπτου. Το 617, οι Πέρσες εισέβαλαν στην Αίγυπτο και δεν αντιμετώπισαν καμία αντίθεση από τους Ρωμαίους εκτός από την Αλεξάνδρεια που κατέλαβαν το 619. Κατά τη διάρκεια της περσικής κατοχής, οι Κοπείς είχαν αυτονομία επί των θρησκευτικών τους ζητημάτων. Ένας Μονοφυσικός Κόπτης με το όνομα Μπέντζαμιν διακρίθηκε λόγω της ευσέβειας και του χαρακτήρα του και τελικά έγινε ο Πατριάρχης της Αλεξάνδρειας. Τον Ιούλιο του 629 ο αυτοκράτορας Ηράκλειος, ο οποίος εισέβαλε στην Περσία και κατέλαβε τον Κτησίφωνα, έκανε μια συμφωνία με τους Πέρσες και συμφώνησε για την ειρηνική απόσυρση όλων των εναπομείναντων περσικών στρατευμάτων στην Αίγυπτο. Ο Ηράκλειος ήταν αποφασισμένος να επανενώσει τη Χριστιανική Εκκλησία στην Αίγυπτο υπό αυτοκρατορική εξουσία. Διορίζει έναν άντρα που ονομάζεται Κύρος ως Πατριάρχης της Αλεξάνδρειας και επίσης πολιτικός κυβερνήτης της Αιγύπτου. Προήλθε από τον Καύκασο και δεν είχε ρίζες στην Αίγυπτο και δεν είχε εμπειρία από τη χώρα. Ο Μπέντζαμιν έφυγε κρυμμένος όταν ο Κύρος έφτασε με στρατό. Η θεολογική φόρμουλα του Μονοθελητισμού του Ηρακλείου απορρίφθηκε τόσο από τους Χαλκηδόνες όσο και από τους Κόπτες όταν τους παρουσιάστηκε από τον Κύρο. Ρωμαϊκές φρουρές ιδρύθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα και ο Κύρος επιδίωξε να επιβάλει την αυτοκρατορική εξουσία με βία. Οι κοπτικές πηγές λένε για αδίστακτη και συστηματική δίωξη, με τον Κύρο να διαδραματίζει τους ειδωλολατρικούς αυτοκράτορες που είχαν διενεργήσει τις διώξεις του τρίτου αιώνα. Ο αδελφός του Μπέντζαμιν Μένας βασανίστηκε μέχρι θανάτου και έγινε μάρτυρας. Η δίωξη διήρκεσε δέκα χρόνια μέχρι την μουσουλμανική εισβολή.

Διαδρομή του μουσουλμανικού στρατού

Όταν η Συρία και η Παλαιστίνη είχαν κατακτηθεί από τους Μουσουλμάνους, το 636, ο Κύρος προσέφερε φόρο τιμής στους Μουσουλμάνους σε αντάλλαγμα για ένα σύμφωνο μη επιθετικότητας,και μάλιστα πρότεινε να γίνει μια συμμαχία γάμου μεταξύ της κόρης του αυτοκράτορα Eudokia και του Amr b. al-As, διοικητή των μουσουλμανικών δυνάμεων στην Παλαιστίνη. Το 640 ο Ηράκλειος καταδίκασε τη συνθήκη που έκανε ο Κύρος και τον αντικατέστησε. Ο Κύρος απεστάλη στην εξορία στην Κύπρο. Ο τερματισμός της συνθήκης ώθησε τον Amr να ξεκινήσει με μια δύναμη 4.000 ανδρών από φυλές Υεμένης από την Παλαιστίνη. Όταν έφτασαν οι Μουσουλμάνοι, ο Κόπτης πατριάρχης Μπέντζαμιν έγραψε στους οπαδούς του λέγοντας ότι η Ρωμαϊκή κυριαρχία έληξε και τους διέταξε να πάνε για να συναντήσουν τον Αμρ. Ως αποτέλεσμα, οι περισσότερες από τις πόλεις και τα χωριά που κατοικούνταν από τους Κόπτες δεν αντέδρασαν. Στο Φαράμα, οι Μουσουλμάνοι βοηθήθηκαν από τους Κόπτες και η φρουρά ελήφθη γρήγορα μέσα σε ένα μήνα. Στη συνέχεια μετακόμισαν στους Bilbays και στη συνέχεια στην Umm Dunayn όπου αντιμετώπισαν αντίσταση από τις Ρωμαϊκές φρουρές. Σε αυτό το σημείο, έφτασαν οι μουσουλμανικές ενισχύσεις που αριθμούσαν 12.000 άντρες, με εντολή τον Zubayr ibn al-Awwam. Οι ενωμένοι μουσουλμανικοί στρατοί στρατοπέδευσαν στην αρχαία πόλη On (Heliopolis) που είχε εγκαταλειφθεί εδώ και αρκετό καιρό. Το έκαναν τη βάση τους και άρχισαν να ετοιμάζονται να κατακτήσουν το φρούριο της Βαβυλώνας, που ήταν η κύρια οχύρωση των Ρωμαίων στην Αίγυπτο. Η κύρια ρωμαϊκή δύναμη υπό τον Θεόδωρο, ο αδερφός του Ηρακλείου, προχώρησε προς την Ηλιούπολη από την Αλεξάνδρεια. Οι δύο στρατοί συναντήθηκαν τον Ιούλιο του 640. Οι Ρωμαίοι απωθήθηκαν εντελώς και οι περισσότεροι πέθαναν. Ο Θεόδωρος και τα σωζόμενα στρατεύματα υποχώρησαν στη Βαβυλώνα. Η Βαβυλώνα είχε φρουρά 5.000 ή 6.000 ανδρών, εφοδιασμένη με εφόδια για να αντέξει μια πολιορκία. Αλλά κανένας ρωμαϊκός στρατός δεν ήρθε να βοηθήσει και η καταπιεστική πολιτική του Κύρου έναντι των Κοπτών δεν εξασφάλισε καμία υποστήριξη του τοπικού λαού. Τον Μάρτιο του 641, ήρθαν νέα για τον θάνατο του Ηρακλείου και για μια διαδοχική κρίση στην αυτοκρατορία. Αυτό αποθαρρύνει σοβαρά τη Ρωμαϊκή φρουρά και το Πάσχα το 641, οι Ρωμαίοι υπό τον Θεόδωρο παραδόθηκαν το φρούριο στους Μουσουλμάνους και τους επετράπη να φύγουν. Ο Amr στη συνέχεια άρχισε να προετοιμάζεται για την επίθεση στην Αλεξάνδρεια. Η εκστρατεία βοήθησε σε μεγάλο βαθμό σε αυτό το στάδιο από τους Κόποτες που πήγαν με το στρατό και «έκαναν τους δρόμους ασφαλείς και έχτισαν γέφυρες και καθιερωμένες αγορές». Ο Θεόδωρος και τα σωζόμενα στρατεύματά του είχαν υποχωρήσει στην Αλεξάνδρεια μετά από μερικές αψιμαχίες με τον προηγμένο μουσουλμανικό στρατό. Ο γιος του Ηρακλείου ανέλαβε την εξουσία μετά το θάνατο του αδελφού του Κωνσταντίνου που είχε καλέσει τον Κύρο από την εξορία. Έστειλε τον Κύρο στην Αλεξάνδρεια για να διαπραγματευτεί μια ειρηνευτική συνθήκη με τους μουσουλμάνους. Ο Κύρος και ο Αμρ συμφώνησαν ότι η Αλεξάνδρεια θα παραδοθεί ειρηνικά και στους Ρωμαίους θα δοθεί χρόνος 11 μηνών για να εγκαταλείψουν την πόλη με τα υπάρχοντα και τους θησαυρούς της και να επιστρέψουν στην Κωνσταντινούπολη δια θαλάσσης. Συνέπεια Οι Μουσουλμάνοι δημιούργησαν έναν νέο οικισμό που ονομάζεται Fustat κοντά στην αρχαία αιγυπτιακή πρωτεύουσα του Μέμφις ως πρωτεύουσα τους. Το Fustat προέρχεται από την ελληνική λέξη fossaton . Η διοίκηση παρέμεινε σχεδόν η ίδια. Τα ελληνικά παρέμειναν η γλώσσα της κυβέρνησης για 50 χρόνια μέχρι να αντικατασταθούν από τα αραβικά.Ο Κύρος πέθανε λίγο μετά τη σύναψη της ειρηνευτικής συνθήκης. Αν και αργότερα οι Ρωμαίοι ιστορικοί τον θεωρούσαν προδότη, έκανε τη σωστή επιλογή να συμφωνήσει την ειρήνη με τους Μουσουλμάνους, καθώς δεν υπήρχε τρόπος που οι Ρωμαίοι θα μπορούσαν να διατηρήσουν την Αίγυπτο μετά την απώλεια της Συρίας και της Παλαιστίνης. Ο Μπέντζαμιν επέστρεψε ως Κοπτικός Πατριάρχης και αυτός και ο Αμρ σχημάτισαν μια στενή φιλία. Προσευχήθηκε ακόμη και για την επιτυχία της μουσουλμανικής κατάκτησης της Λιβύης. Έζησε για άλλα 20 χρόνια πεθαίνοντας από τα γηρατειά και έγινε άγιος μετά το θάνατό του. Ο Amr πέθανε δύο χρόνια αργότερα ως κυβερνήτης της Αιγύπτου. Ο Ιωάννης του Νίκηου, που μισούσε τους Μουσουλμάνους και χαρακτήρισε το Ισλάμ «μια κτηνώδη θρησκεία», αναγνώρισε το γεγονός ότι οι Κοπτικοί ήταν καλύτεροι κάτω από τους Μουσουλμάνους. Είπε για τον Αμρ: «Απαίτησε τους φόρους που είχαν καθοριστεί, αλλά δεν πήρε καμία περιουσία από τις εκκλησίες, και δεν διέπραξε καμία φθορά ή λεηλασία και τους διατηρούσε καθ 'όλη τη διάρκεια των ημερών του».