…Από μικροί περιμέναμε με λαχτάρα αυτή τη γιορτή κι εκείνο
το χαρακτηριστικό κι αλησμόνητο απόγευμα. Δεν νομίζω ότι σε άλλο μέρος της
Ελλάδας υπήρχε το ίδιο έθιμο. Το θυμάμαι πάντα. Δυστυχώς κι αυτό, όπως και τόσα
άλλα, σήμερα έχει σχεδόν λησμονηθεί.
Κάθε χρόνο, λοιπόν, ανήμερα της Αναλήψεως, ημέρα Πέμπτη, από
νωρίς το απόγευμα, όλοι οι Καστρινοί, με ιδιαίτερο σεβασμό και μ’ έναν
ξεχωριστό πανηγυρικό χαρακτήρα, κατέβαιναν στις κοντινές παραλίες
σε μεγάλες
παρέες, από συγγενείς, φίλους και γείτονες.
Φτάνοντας στην παραλία, άπλωναν πατανίες κι επάνω σ’ αυτές
τοποθετούσαν οι νοικοκυρές ένα σωρό νοστιμότατες λιχουδιές, κεφτεδάκια,
ντολμαδάκια, τυριά, αυγά βραστά, ομελέτα, κρέας ψητό, αγγουράκια, ντομάτες,
πολλά φρούτα κ.ά. Το κρασί ήταν πάντα δροσερό, επειδή η φιάλη του “κολυμπούσε”
στο κύμα δίπλα μας όπως και οι γκαζόζες. Ο κόσμος καθόταν γύρω από τα φαγητά,
πάνω στα βράχια και στην άμμο. Αν καθυστερούσες να κατεβείς δεν έβρισκες χώρο
να καθίσεις.
Όλο το παραλιακό μέτωπο του Ηρακλείου από το μέγαρο του Φυτάκη (στο λιμάνι σήμερα),
μέχρι το “τρυπητό χαράκι” στο Πόρο, αλλά και στον κόλπο του Δερματά, από την
“Ηλεκτρική” μέχρι το “Περίπτερο” (Glass-House) και από το «Καράβολα» μέχρι το
«Λίντο» γέμιζε από Ηρακλειώτες. Εμείς πηγαίναμε στο «Καράβολα» απ όπου και η φωτογραφία
με τον παππού μου Ιωάννη Παντερμαράκη
τους θείους, συγγενείς και φίλους.
Οι νέοι και τα παιδιά, ευκαιρίας δοθείσης έκαναν το πρώτο τους θαλάσσιο μπάνιο. Οι
μεγαλύτεροι βουτούσαν για να βγάλουν την
πυκνότερη «μαλλιαρή».
Άλλοι, όσοι δεν ήθελαν να κολυμπήσουν, ανασήκωναν τα
πανταλόνια και σκύβοντας στην ολοκάθαρη θάλασσα “έπιαναν τη μαλλιαρή”. Μια
πέτρα από το βυθό, επάνω στην οποία είχαν προσκολληθεί πολλά φύκια, σκούρα ή
ξανθά. Όσο περισσότερα φύκια, τόσο το καλύτερο, τόσο πιο ευνοϊκή τύχη, “γούρι”
για την οικογένεια. Τη φύλαγαν για να την πάρουν στο σπίτι το βράδυ όπου ο οικοδεσπότης κρατώντας τη “μαλλιαρή πέτρα”
έμπαινε μέσα λέγοντας: «Όξω ψύλλοι και
κορ(γ)ιοί και στα όρη οι ποντικοί» και την τοποθετούσε σε μια γωνιά του
σπιτιού.
-Σίγουρα το μπάνιο αυτό την ημέρα αυτή είχε πολλαπλές
ιδιότητες για τις ανύπαντρες κυρίως αφού έπρεπε να βουτήξουν στη θάλασσα, να
βρούνε και να βγάλουν από το νερό μια πέτρα με βρύα την οποία ονόμαζαν
“μαλλιαρή”. Είχε το νόημά της αυτή η κίνηση, αφού αυτή την πέτρα έπρεπε να την τοποθετήσουν
κάτω από το κρεβάτι…
Με τη “μαλλιαρή” πολλά λέγονται... και σίγουρα ο λαός μας της προσάπτει πονηριά
και γενικότερα ερμηνεύει, όπως αυτός ξέρει, την πονηρή σημασία της. Αποδίδει
στη “μαλλιαρή” την ευθύνη … των εξωσυζυγικών
απιστιών... για όσους και όσες πιάνουν ή αναζητούν, μέρα ή νύχτα, σε στεριά ή
θάλασσα, … τις παρενέργειες του πιασίματος
της “μαλλιαρής”... πέτρας!...
-Ο συμβολισμός της πέτρας με τα φύκια είναι γνωστός σε όλη
την Ελλάδα. Οι πέτρες που πάνω τους αναπτύσσεται θαλάσσια βλάστηση είναι
σταθερές, δεν μετακινούνται εδώ κι εκεί από το κύμα. Συμβολίζουν, λοιπόν, τη
σταθερότητα. Άλλωστε και η ίδια η πέτρα συμβολίζει σε όλους σχεδόν τους
πολιτισμούς το αμετάβλητο της ύλης. Είναι το υλικό που δεν αλλοιώνεται και δεν
μεταβάλλεται. Παλαιότερα οι άνθρωποι έφερναν ανήμερα της Ανάληψης θαλασσινές
πέτρες στα σπίτια τους και τις τοποθετούσαν πίσω από τις πόρτες ή κάτω από τα
κρεβάτια επιδιώκοντας να μεταφέρουν και τις ιδιότητές τους. Πίστευαν ότι το
σπίτι και η οικογένεια θα έμενε σταθερή για όλο τον υπόλοιπο χρόνο μέχρι την
επόμενη γιορτή της Ανάληψης, τότε που ανανέωναν τη συμβολική δύναμη της
«βρυγιάς» πέτρας.
Πηγές
Η Ανάληψη και το έθιμο της “μαλλιαρής” στη Κρήτη
Του Ιωάννη Ε. Παντερμαράκη
Η ανάληψη και το έθιμο της “μαλλιαρής”…
Του Δημήτρη Χ. Σάββα
Τα ιερά φύκια της Ανάληψης
Κείμενο – φωτογραφίες: Έφη Ψιλάκη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως