Κουζουλάδες : Σκαλιώτικα παλικάρια

17 Νοεμβρίου 2016

Σκαλιώτικα παλικάρια

Το χωριό Σκαλιά βρίσκεται μεταξύ των χωριών της Ζάκρου και Ζήρου .

Στην ιστορία οι κάτοικοι του χωριού Σκαλιά έχουν μείνει, για την αντιστασιακή τους δράση κατά το 18ο αιώνα κατά του Τουρκικού ζυγού, αλλά και για το μαρτυρικό τους θάνατο.

Το τραγικό τέλος στους Σκαλιώτες το δίνει ο προδότης παπάς του χωριού της Ζήρου.

Τα Σκαλιά ήταν ένα μικρό χωριό λίγων κατοίκων κτισμένο στην κορυφή μιας μικρής πλαγιάς, κατά τρόπο που οι εξωτερικοί τοίχοι των σπιτιών του αποτελούσαν το τείχος που περικύκλωνε τον οικισμό, από την βόρεια μεριά του οποίου μάλιστα υπήρχε προστατευτικός γκρεμός.

Οι κάτοικοι των Σκαλιών είχαν αναπτύξει πλούσια αντιστασιακή δράση κατά των Τούρκων, γι’αυτό η Υψηλή Πύλη αποφάσισε στα μέσα του 18ου αιώνα την εξόντωσή τους. Αποβίβασε λοιπόν στην Κάτω Ζάκρο μια μεγάλη “καλάδα” δηλ. ομάδα με 400 πολεμιστές, οι οποίοι, με οδηγό έναν ντόπιο που με τη βία επιστράτευσαν, βάδισαν εναντίον των Σκαλιών. Επειδή όμως τους έπιασε «νύκτα», σταμάτησαν να κοιμηθούν στη θέση «Μαύρα Χώματα». Τότε βρήκε την ευκαιρία ο Έλληνας οδηγός τους κι έτρεξε να ενημερώσει τους Σκαλιώτες. Έτσι, αυτοί έτρεξαν στο Τούρκικο στρατόπεδο πριν ξημερώσει και έσφαξαν όλο το εκστρατευτικό σώμα. Τους εξόντωσαν όλους στη θέση που ονομάζεται “του Τούρκου η κομάτα”, άφησαν μόνο ένα για να φέρει κι άλλους.

Οταν οι Τούρκοι έμαθαν τα κακά μαντάτα, κίνησαν πολλοί να πάνε να βρούνε τα Σκαλιώτικα παλικάρια. Επειδή όμως τούτο ήτανε πολύ δύσκολο, σκεφτήκανε να τους συναντήσουνε με μπαμπεσιά, το πάγιο σύστημα της τακτικής τους. Πήγανε λοιπόν και βρήκανε τον παπά στη Δρήρο και τον απείλησαν ότι θα τον σφάξουν κι εκείνο και όλους τους δικούς του. Υποχρεώθηκε τότε λοιπόν ο παπάς να καλέσει τα 40 Σκαλιώτικα παλικάρια με τη δικαιολογία πως ήθελε να τα κοινωνήσει κι εκείνοι πήγαν πρόθυμα στη Δρήρο, άφησαν τα όπλα έξω από την εκκλησία και μπήκαν μέσα. Την ίδια στιγμή όρμησαν οι Τούρκοι

και τους έσφαξαν όλους πλην ενός που πρόλαβε και ξεγλίστρησε έξω στην αυλή κι οι Τούρκοι του χάρισαν τη ζωή λέγοντας: “Χαλάλιλ σου μωρέ γκιαούρη η ζωή”. “Ναι χαλάλι μου, λέει εκείνος, γιατί βγήκα έξω κι ήφυγα...”
Οι Τούρκοι κουβάλησαν κλαδιά κι άναψαν το φούρνο και φούρνισαν μέσα τον παπά που ήταν αιτία και τους πιάσανε. Πάντα η προδοσία πληρώνεται ακριβά. Θάψανε εκεί τα πτώματα των 40 παλικαριών και σήμερα τα λείψανά τους φυλάσσονται σε οστεοφυλάκιο. Κάθε χρόνο στην Αγία Παρασκευή στη Δρήρο κάνουν λειτουργία και μνημόσυνο στην ιερή τους μνήμη.

-Σύμφωνα με την προφορική παράδοση οι Τούρκοι, προσεταιρίστηκαν τον παπά Δράκο ή Φραγκιά του χωριού της Ζήρου και τον δωροδόκησαν, "πόσο να σου δώσωμε να πα να μας ε φέρης τα Σκαλιώτικα παλληκάρια να τα σφάξουμε;" Ο παπάς κάλεσε στην Ζήρο του κατοίκους τον Σκαλίων για να τους μεταλάβει "να' ρθήτε ,παιδιά μου , στη Ζήρο , στην Αγιά Παρασκή , δα κάμω προσφορίδι να σας ε μεταλάβω, γιατί ‘χετε πολλά κρίματα".

Πράγματι τα παλικάρια από τα Σκαλιά ξεγελάστηκαν από το προδότη παπά και πήγαν στην εκκλησία τις Αγιας Παρασκευής. Έξω από την εκκλησία ο παπάς τους είπε "παιδιά μου, δεν είναι πρεπό να χετε τουφέκια μέσα στο μοναστήρι, μόνο να τ’ αφήσετε απόξω"

Χωρίς τα όπλα ήταν πλέον εύκολο για του Τούρκους να τους σφαγιάσουν μέσα στην εκκλησία .

Και ο παπάς βέβαια είχε παρόμοιο ,τραγικό θάνατο. Οι Τούρκοι τον έκαψαν ζωντανό σε ένα ξυλόφουρνο που είχε ανάψει ο ίδιος .

Πόσοι ήταν όμως οι Σκαλιώτες ;

Ο Μ. Καταπότης πιστεύει ότι ανέρχονταν σε 70, το ίδιο πιστεύει και Εμμ. Αγγελάκης και ο Ν.Ι. Παπαδάκης.

Η προφορική παράδοση μας λέει ότι τα παλικάρια από τα Σκαλιά ήταν 40, Εις τα Σκαλιά βρεθήκανε σαράντα παλληκάρια/ με μπαμπέσα τα σφάξανε για τα πολλά κοσάρια. Τα κοσάρια είναι το εικοσάρια, χρήματα δηλαδή , τα αργύρια της προδοσίας .

Ο χρόνος τις σφαγής των Σκαλιωτών τοποθετείτε πιθανόν το 18ο αιώνα. Ο Μ. Καταπότης θεωρεί ως χρόνο σφαγής την περίοδο της καθόδου του Οσμάν Πασσά στην Κρήτη τι 1812,ο Εμμ. Αγγελάκης την περίοδο από το 1692-1715,ο Ν.Ι. Παπαδάκης το 1821,ο Ι Μουρελλός το 1710, και τέλος ο Εμμ. Κουτσαντωνάκης πιστεύει ότι τα γεγονότα έγιναν το 1750.

Όσοι και αν ήταν οι Σκαλιώτες ,όποτε και αν έγιναν τα γεγονότα ,ένα είναι σίγουρο ,ήταν ΗΡΩΕΣ. Ένα φωτεινό παράδειγμα ανυποταγής και γενναιότητας. Νεομάρτυρες όπως του αναφέρει ο Εμμ. Κουτσαντωνάκης.

ΠΗΓΗ