26 Ιουνίου 2016

Ανατολές κι ανατολές

Ανατολία

Ο παραδοσιακός ορισμός της Μικράς Ασίας στη σύγχρονη Τουρκία
Η Μικρά Ασία (στα σύγχρονα Τουρκικά Αναντολού), γνωστή επίσης ως Ανατολία, Ασιατική Τουρκία, χερσόνησος της Ανατολίας ή οροπέδιο της Ανατολίας αποτελεί τη δυτικότερη προέκταση της Ασίας
και αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της Δημοκρατίας της Τουρκίας. Η περιοχή ορίζεται από τη Μαύρη Θάλασσα στα βόρεια, τη Μεσόγειο Θάλασσα στα νότια και το Αιγαίο Πέλαγος στα δυτικά. Η θάλασσα του Μαρμαρά συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με το Αιγαίο Πέλαγος, μέσω των στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων και χωρίζει τη Μικρά Ασία από τη Θράκη στην Ευρωπαϊκή ήπειρο. Παραδοσιακά θεωρείται ότι η Μικρά Ασία εκτείνεται στα ανατολικά σε μια γραμμή από τον κόλπο της Αλεξανδρέττας μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα, αποτελώντας περίπου τα δυτικά δύο τρίτα του Ασιατικού τμήματος της Τουρκίας. Εντούτοις, καθώς η Μικρά Ασία (ιδίως ως Ανατολία) θεωρείται συχνά συνώνυμος της Ασιατικής Τουρκίας, ανατολικά και νοτιοανατολικά της σύνορα θεωρούνται ευρέως εκείνα της Τουρκίας με τις γειτονικές χώρες (δεξιόστροφα) Γεωργία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Ιράν, Ιράκ και Συρία. Ο γεωγραφικός προσδιορισμός της είναι 36°-42° βόρειο πλάτος και 26°-40° ανατολικό μήκος. Το μέγιστο μήκος είναι 1044 χλμ. και το μέγιστο πλάτος 509 χλμ. αντίστοιχα.
Στη μακρινή αρχαιότητα δεν απαντάται κάποιος συγκεκριμένος όρος για την περιοχή, η οποία γίνεται γνωστή σύμφωνα με τις φυλές που την κατοικούν. Ο όρος Μικρά Ασία ήταν άγνωστος στην αρχαιότητα. Ο όρος Ασία γίνεται ιδιαίτερα γνωστός από τους Ρωμαίους, για τους οποίους η περιοχή ήταν δυτική επαρχία μαζί με τις περιοχές της Καρίας, της Μυσίας και της Φρυγίας. Ο πρώτος συγγραφέας που χρησιμοποίησε τον όρο Asia minor ήταν ο χριστιανός συγγραφέας Παύλος ο Ορόσιος (Hist., I, 2, 10), περί το 400 μ.Χ. Οι συγγραφείς της πρώιμης βυζαντινής περιόδου την αναφέρουν ως "η μικρά Ασία". Υπό βυζαντινή διοίκηση ήταν περισσότερο γνωστή ως Ανατολή. Διοικητικά η Ανατολή ήταν "θέμα", δηλαδή μία από τις 29 επαρχίες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Από την εποχή της κατάρρευσης της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και εντεύθεν, δηλαδή στην εποχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έγινε γνωστή ως Ανατολία.

Λεβάντες
Λεβάντε (από την ιταλική λέξη Levante, που

Η  γεωγραφική θέση του Λεβάντε.
σημαίνει Ανατολή) είναι ένας ανακριβής γεωγραφικός όρος που αναφέρεται ιστορικά σε μια μεγάλη περιοχή της Μέσης Ανατολής νότια της οροσειράς του Ταύρου, και ορίζεται δυτικά από τη Μεσόγειο, νότια από την Αραβική Έρημο και ανατολικά από την Άνω Μεσοποταμία. Στην ελληνική βιβλιογραφία δεν έχει επικρατήσει. Αντ' αυτού η περιοχή δηλώνεται συχνότερα με τον όρο Ανατολική Μεσόγειος, με το μειονέκτημα ότι η Ανατολική Μεσόγειος δηλώνει καταρχήν θαλάσσιο χώρο, ενώ ο Λεβάντες χερσαίο

Ο Λεβάντες ως γεωγραφικός όρος δεν περιλαμβάνει την οροσειρά του Καύκασου, κανένα μέρος της Αραβικής χερσονήσου ή της Ανατολίας —αν και κατά περιόδους περιλαμβανόταν σε αυτόν και η Κιλικία. Η Χερσόνησος του Σινά μπορεί κατά περίπτωση να περιληφθεί ή να αποκλειστεί, αφού πρόκειται για οριακή περιοχή που διαμορφώνει μια γέφυρα εδάφους μεταξύ του Λεβάντε και της Βόρειας Αιγύπτου. Κατά περιόδους οι πολιτισμοί και λαοί του Λεβάντε εξουσίαζαν την περιοχή μεταξύ της χερσονήσου του Σινά και του ποταμού Νείλου, αλλά η περιοχή αποκλείεται συνήθως από τον γεωγραφικό ορισμό του Λεβάντε.

Εγγύς Ανατολή
 Ο όρος χρησιμοποιείται κυρίως από
αρχαιολόγους , γεωγράφους και ιστορικούς, όπως επίσης από δημοσιογράφους και σχολιαστές, για να περιγράψει την περιοχή που περιλαμβάνει την Ανατολία (σύγχρονη Τουρκία, και τις άλλοτε κτήσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην Ανατολική Μεσόγειο, Συρία, Λίβανο, (σύγχρονο Ισραήλ, Δυτική Όχθη, Λωρίδα της Γάζας, Ιορδανία και Αίγυπτο), καθώς και την Αρμενία. Στο οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο προτιμάται ενίοτε ο όρος Μέση Ανατολή, που δε χρησιμοποιείται ωστόσο από αρχαιολόγους και ιστορικούς, με δεδομένο ότι αυτός είναι νεολογισμός που καθιερώθηκε στον Β' Π.Π..
Προσφάτως εισήχθη ο μη ευρωκεντρικός εναλλακτικός προσδιορισμός Νοτιοδυτική Ασία, αν και ο όρος δε χρησιμοποιείται ακόμη ευρέως.
Ο όρος Εγγύς Ανατολή άρχισε να χρησιμοποιείται στη δεκαετία 1890, όταν οι ευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις αντιμετώπισαν δύο κρίσεις στην "Ανατολή".[1]. Ο Πρώτος Σινοϊαπωνικός Πόλεμος (1894-1895) συνέβη στην Άπω Ανατολή, ενώ η αστάθεια στην Κρήτη και τη Μακεδονία, μαζί με τη Γενοκτονία των Αρμενίων συνέβη στην Εγγύτερη Ανατολή (περιλαμβάνοντας και τα Βαλκάνια)[2].
  • Σημειώνεται ότι οι αρχαιολόγοι για την ενδιάμεση περιοχή μεταξύ Εγγύς Ανατολής και Νοτιοανατολικής Ασίας, που περιλαμβάνει και την Ινδία, χρησιμοποιούν τον όρο Μεσοποταμία.
Μέση Ανατολή

Πολιτικός χάρτης της Μέσης Ανατολής
Η Μέση Ανατολή είναι γεωγραφικός όρος που αναφέρεται σε περιοχές της βόρειας Αφρικής και της δυτικής Ασίας. Τα όρια της Μέσης Ανατολής δεν είναι αυστηρώς καθορισμένα, διαφέρουν ανά ιστορική περίοδο και ποικίλουν ανάλογα την εθνολογική, πολιτισμική, ή γεωπολιτική σκοπιά. Κατά κανόνα όμως περικλείουν την αραβική χερσόνησο και χώρες γύρω από την Ερυθρά Θάλασσα και τον Περσικό Κόλπο.
Πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Βρετανοί αποκαλούσαν «Εγγύς Ανατολή» (Near East) τον χώρο που περιελάμβανε πρώην κτήσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε αντίθεση με τον όρο «Άπω Ανατολή» (Far East) που ήταν συνεπέστερος και περιελάμβανε την Κίνα, την Ινδοκίνα και την Ιαπωνία. Κατά τη διάρκεια όμως των στρατιωτικών επιχειρήσεων, με την εγκατάσταση του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής στην Αίγυπτο, ο όρος Μέση Ανατολή (Middle East) ενώ χρησιμοποιήθηκε αρχικά για τη Συρία και το Ιράκ, άρχισε να επεκτείνεται σ' όλα τα εδάφη όπου εκτείνονταν βαθμιαία και η δράση των βρετανικών δυνάμεων, συμπεριλαμβάνοντας έτσι τελικά από μεν την Ευρώπη τη Δωδεκάνησο, τις χώρες, πρώην κτήσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και Γαλλίας, (Λίβανο, Παλαιστίνη), χώρες της Αφρικής όπως Αιθιοπία, Ερυθραία, Σομαλία μέχρι και τη Λιβύη.
Σήμερα στον όρο αυτό θεωρείται ότι ανήκουν οι χώρες: Συρία, Λίβανος, Κύπρος, Ιορδανία, Παλαιστινιακά Εδάφη, Ισραήλ, Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Υεμένη, Κατάρ, Ομάν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Ιράκ, Ιράν, και Τουρκία
Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται και ο όρος Ευρύτερη Μέση Ανατολή, ο οποίος περιλαμβάνει και άλλες κυρίως μουσουλμανικές χώρες της ευρύτερης περιοχής, κυρίως της βόρειας Αφρικής (Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία, δηλαδή οι χώρες του Μάγκρεμπ, Λιβύη, Σουδάν, κ.ά.), αλλά και πιο ανατολικά (Πακιστάν και Αφγανιστάν). Η Τουρκία, παρόλο που γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, ένεκα τμήματος ευρωπαϊκού εδάφους κατατάσσεται άλλοτε στη Μέση Ανατολή, και άλλοτε στην Ευρώπη, ομοίως και το Ισραήλ, ενώ η Κύπρος, εκτός της κατεχόμενης αποτελεί μέλος κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σημειώσεις - παραπομπές

1.     Davidson, Roderic H. "Where is the Middle East?" στο Foreign Affairs, 38, 665-675 1960.
2.     Ο Βρετανός αρχαιολόγος Ντέιβιντ Τζορτζ Χόγκαρθ, παρασυρόμενος από την έκταση της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δημοσίευσε το Η Εγγύτερη Ανατολή το 1902, με το οποίο καθόριζε την γεωγραφική έκταση του χώρου περιλαμβάνοντας και τις χώρες της Βαλκανικής χερσονήσου, με την Οθωμανική Αυτοκρατορία την Αραβική χερσόνησο και τμήματα του Ιράν και ΝΔ. μέχρι και την Αίγυπτο.

ΠΗΓΗ
Αναδημοσίευση από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Μην πυροβολείτε ασκόπως