Μονή Χαλέπας

Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΟΥ ΜΕΣΑ ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ

Μονή Χαλέπας. Ένα ιστορικό μοναστήρι απομονωμένο στο πανέμορφο φυσικό του περιβάλλον ατενίζει το χθες και το σήμερα.

Το χώμα του είναι ποτισμένο με αίμα αγωνιστών, ενώ στις αυλές του έχουν αποτυπωθεί τα χνάρια χιλιάδων ανθρώπων που πήγαν να προσκυνήσουν και να απολαύσουν το τοπίο, ειδικά την ώρα του δειλινού, που ο ήλιος γίνεται ένα με τη θάλασσα και τα βουνά της Κρήτης. Η Ιερά μονή Σωτήρος Χρίστού Χαλέπας, υψώνεται σε λόφο στον Ανατολικό Μυλοπόταμο, με γειτονικά Χωριά τα Αγρίδια, τα Τσαχιανά, την Αξό και το Βενί.
Η μονή με το νόμο 4684 έχει κριθεί διατηρητέα, ενώ το 1676 έγινε Σταυροπηγιακή και από τότε υπάγεται απευθείας στο Πατριαρχείο. Ο Ι. Ναός είναι δίκλητη βασιλική χωρίς τρούλο. Το ένα κλίτος είναι αφιερωμένο στη Γέννηση του Χριστού και το άλλο στη Μεταμόρφωσή του. Αν και η χρονολογία ίδρυσης παραμένει άγνωστη υπάρχουν σημαντικά ιστορικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη της από τα μέσα του 16ου αιώνα. Η ύπαρξή της επιβεβαιώνεται επί Ενετών, καθώς στα Αρχεία της Βενετίας βρέθηκαν έγγραφα στο διάστημα 1555-1625, όπου αναφέρουν θέματα περιουσιακά της Μονής. Την περίοδο εκείνη το μοναστήρι ήταν Γυναικείο και βρισκόταν σε παραπλήσιο σημείο όπου σήμερα διασώζεται μόνο η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας με σημαντικές τοιχογραφίες. Η Μονή μετετράπη σε ανδρική μετά την καταστροφή της από τους κατακτητές της εποχής, οι οποίοι δεν αρκέστηκαν στην ισοπέδωσή της, αλλά κακοποίησαν και τις μοναχές.

Σύμφωνα με πολύτιμα Έγραφα η Μονή Χαλέπας στα τέλη του 15ου αιώνα και στις αρχές του 16ου, είχε αξιόλογη ακίνητη περιουσία, σπίτια μαγαζιά και εργαστήρια, στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο. Εξίσου σημαντική ήταν και η αγροτική της περιουσία η οποία ξεκινούσε από την μονή και κατέληγε στη θάλασσα. Σε ιστορικό κείμενο διαβάζουμε ότι είχε 70 μοναχούς, ενώ τα ασημένια της σκεύη ήταν πάνω από 300 οκάδες.

O ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ

Η Μονή Χαλέπας, λόγω της γεωγραφικής θέσης όπου κατείχε και τις ισχυρής οικονομικής της αυτοτέλειας, αποτέλεσε αρκετές φορές σημείο μαχών κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Το πρώτο σημαντικό πλήγμα το υπέστη το 1821, όπου ο Ασήμ Αγάς προερχόμενος από την Αίγυπτο λεηλάτησε τη Μονή. Οι επιθέσεις συνεχίσθηκαν και τα επόμενα χρόνια. Στις 30 Αυγούστου του 1822 ο Τούρκος αρχηγός Χασάν πασάς, επικεφαλής 15.000 πολεμιστών, εισέβαλε από τα δυτικά στο λεκανοπέδιο του Μυλοποτάμου και στρατοπέδευσε στο μοναστήρι της Χαλέπας. Στο πέρασμά του από το Ρέθυμνο μέχρι εκεί, δεν είχε συναντήσει κανένα χριστιανό, ακόμα και τα γυναικόπαιδα είχαν αποσυρθεί σε ορεινά σημεία για να αποφύγουν την οργή του. Οι Μυλοποταμίτες με αρχηγούς το Χούρδο και τον Ανδράκο τον χτύπησαν ξαφνικά την ώρα που αυτός και οι πολεμιστές του ξεκουραζόταν. Μέσα στη σύγχυση οι ζημιές που προκλήθηκαν από τους λιγοστούς Μυλοποταμίτες στο στρατό του Χασάν πασά ήταν αρκετές. Ωστόσο ο πάσας κατάφερε να οργανώσει την άμυνά του. Από τη φλαμούρα, ένα ορεινό όγκο απέναντι από το μοναστήρι, το πυροβολικό του χτυπούσε τους επαναστάτες. Οι βλάβες που προκάλεσε στους κρήτες αγωνιστές ήταν ελάχιστες, ενώ με τις κανονιές του ειδοποιήθηκαν και οι υπόλοιποι οπλοφόροι κάτοικοι της περιοχής. Το βράδυ εκείνης της ημέρας έβρισκε τον πασά με πολλές απόλυες στο στράτευμα του και τους Μυλοποταμίτες να θρηνούν το χαμό 25 παλικαριών τους οι οποίοι πολέμησαν γενναία, όπως οι 300 του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες. Μία από τις ξεχωριστές προσωπικότητες της εποχής εκείνης ήταν ο ηγούμενος Νέστωρ Κοκκινάκης ο οποίος διοίκησε τη Μονή για 31 χρόνια.

Η σημαντικότερη όμως χρονιά που το μοναστήρι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον αγώνα κατά του κατακτητή ήταν το 1867. Δυο από τους πιο επιφανής τούρκους Πασάδες ο Ομέρ και ο Ρεσίτ με πανίσχυρο στρατό προσπάθησαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να θέσουν στην απόλυτη κυριαρχία τους το Μυλοπόταμο. Όμως γειτονικά της Μονής στη θέση «Αράπη Σπήλιος», οι αρχηγοί Πετρουλάκης, Νιώτης, Σκουλάς, και Ξετρύπης, χτυπούσαν την οπισθοφυλακή του Ρεσί και προξενούσαν πανωλεθρία στους Τούρκους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο Ρεσίτ πανικόβλητος να αποσυρθεί στο Πέραμα και να επιχειρήσει με αντιπερισπασμό μαζί με τον Ομέρ πασά να καταλάβει το Μυλοπόταμο, κάτι το οποίο δεν κατέστη δυνατό. Η μάχη αυτή είχε ως αποτέλεσμα οι τουρκικές δυνάμεις να αποτύχουν στο στόχο τους και ο Μυλοπόταμος να περάσει στα χέρια των Ελλήνων.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΟΙ ΚΡΗΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ 

Η μονή Χαλέπας βρίσκεται σε μία πανοραμική θέση ανάμεσα στις οροσειρές του Ψηλορείτη και του Κουλούκωνα. Από το σημείο εκείνο ο περιηγητής μπορεί να δει μέχρι το Ρέθυμνο, ενώ το χειμώνα ξεχωρίζουν στον ορίζοντα ακόμα και τα Λευκά Όρη. Η περιοχή γύρω από το μοναστήρι είναι κατάφυτη από αμπέλια και ελιές, ενώ σε ορισμένα σημεία υπάρχουν δάση από πουρνάρια και δρυάδες. Στην ΝΑ πλευρά δεσπόζει ένα γέρικο πεύκο το οποίο από μακριά φαίνεται σαν να έχει απλώσει τις «φτερούγες» του, για να προστατέψει το μοναστήρι από τη φθορά του χρόνου. Στη ΒΔ πλευρά, στην άκρη ενός γκρεμού, υπάρχει επίσης ένα γέρικο έλατο, όπου κάτω από την σκιά του «αναπαύεται» ένας τους τελευταίους μοναχούς που πέρασαν από την μονή πριν ερημωθεί. Κάτω από το σημείο αυτό υπάρχει μία σπηλιά την οποία οι μοναχοί παλαιότερα χρησιμοποιούσαν ως χώρο συντήρησης προϊόντων. Στη Δυτική πλευρά της Μονής ο επισκέπτης θα συναντήσει μία κρίνη, όπου το νερό της κάλυπτε τις ανάγκες της μονής. Όσο νερό περίσσευε κατέληγε στη στέρνα προκειμένου να ποτιστούν τα περιβόλια και τα άλογα της μονής. Στους πρόποδες του λόφου όπου βρίσκεται η μονή, υπάρχει άλλη μία πηγή η «Κατσερή». Η πηγή αυτή τα παλαιότερα χρόνια και ιδιαίτερα τη θερινή περίοδο, παρείχε τις απαραίτητες ποσότητες νερού για δέκα χωρία της περιοχής.

 ΠΗΓΗ

Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΣ

 Χρονολόγιο Μονής Χαλέπας

http://www.milopotamos.com/index.php/monastiria/halepa