 |
|
Ανδρέας Παβίας: Η Σταύρωση
(1450 – 1500)
|
Η επιρροή από την λατινική
τεχνοτροπία -για την ακρίβεια την υστερογοτθική της βόρειας Ιταλίας- είναι
εμφανής· αναφέρουμε ενδεικτικά τον γοτθικό ναό πάνω αριστερά, τα πολυάριθμα
πρόσωπα του πίνακα, τους ιππότες που βρίσκονται σε διάφορα σημεία, την υπογραφή
με λατινικά γράμματα του ζωγράφου και βέβαια την Παναγία, κάτω αριστερά από τον
σταυρό, που λιποθυμά και υποβαστάζεται, κάτι εντελώς αντίθετο με τη βυζαντινή
παράδοση που θέλει τα πρόσωπα να υπομένουν στωικά το δράμα τους χωρίς να
εκδηλώνουν ακραία συναισθήματα.
Μια ακόμα αξιοσημείωτη λεπτομέρεια: ο καλός ληστής, αριστερά, έχει το ίδιο πρόσωπο με τον Ιησού.
Μια ακόμα αξιοσημείωτη λεπτομέρεια: ο καλός ληστής, αριστερά, έχει το ίδιο πρόσωπο με τον Ιησού.
Ο Ανδρέας Παβίας ήταν ο
πρώτος ζωγράφος της Κρητικής Σχολής που φιλοτέχνησε Πιετά, μια καθαρά δυτική εκδοχή του Επιτάφιου Θρήνου,
η οποία όμως έκτοτε καθιερώθηκε στην κρητική ζωγραφική -με πρότυπο την Πιετά
του Παβία- ως εικονογραφικό θέμα του Πάθους.
 |
|
|
Κρητική Σχολή Ζωγραφικής
Ανδρέας Παβίας
Ο Ανδρέας Παβίας υπήρξε
σημαντικός αγιογράφος που έδρασε στον Χάνδακα (Ηράκλειο Κρήτης) κατά το δεύτερο
μισό του 15ου αιώνα, όπου και ξεκίνησε τις καλλιτεχνικές σπουδές του για να τις
ολοκληρώσει στην Ιταλία. Εκεί μυήθηκε στα μυστικά της τέχνης του Quattrocento,
ζωγραφίζοντας κυρίως φορητές εικόνες. Όπως και άλλοι σύγχρονοί του κρητικοί
ζωγράφοι, φιλοτέχνησε εικόνες ακολουθώντας διαφορετικές τεχνοτροπίες και
αποδίδοντας ποικίλα εικονογραφικά θέματα στα βυζαντινά και
"ιταλοκρητικά" του έργα. Τα τελευταία, που απευθύνονταν στην καθολική
πελατεία του ζωγράφου, μαρτυρούν γνώση της υστερογοτθικής τέχνης.
Θεωρείτο magister, διδάσκαλος
της τέχνης αλλά και των γραμμάτων και η εκλεκτή του πελατεία αποτελείτο από
πλούσιους αστούς και ευγενείς. Το έργο του είναι ολιγάριθμο αλλά ποιοτικά
υψηλό, ωστόσο η καλλιτεχνική του δραστηριότητα ήταν μακρόχρονη οπότε είναι
πιθανόν να υποθέσει κανείς ότι ακόμη λανθάνουν έργα σε δυτικές κυρίως εκκλησίες
ή σε ιδιωτικές συλλογές.
Τα αρχειακά έγγραφα στη
Βενετία παρέχουν πολλές πληροφορίες για τη ζωή του ζωγράφου στο Ηράκλειο της
Κρήτης, οι οποίες καλύπτουν το διάστημα από το 1470, που εμφανίζεται ως
διδάσκαλος ζωγραφικής, έως το 1512 που μνημονεύεται ως ήδη νεκρός. Τα έτη 1471,
1473 και 1479 ο ζωγράφος εμπλέκεται σε οικονομικές υποθέσεις στο Ηράκλειο, όπου
και κατοικούσε. Στις 23 Απριλίου 1480 υπέγραψε ως μάρτυρας: magister Andrea
Pavia, penctor. Το 1481 ενοικίασε ένα σπίτι (στον Georgio Grin) στο Βούργο του
Χάνδακα. Το 1482 υπέγραψε συμβόλαιο με τον πατέρα του Άγγελου Πιτζαμάνου, να
διδάξει το γιό του ζωγραφική για πέντε χρόνια. Κατά τα έτη 1482, 1483, 1486 και
1491 το όνομα του αναφέρεται σε πράξεις αγοραπωλησιών και ενοικιάσεων στο
Ηράκλειο, από τις οποίες διαφαίνεται ότι διέθετε αξιόλογη περιουσία. Στις 24
Οκτωβρίου 1492 ο Andrea Pavia pentor υπέγραψε συμβόλαιο με τον πατέρα του
Μανούσου Κούκου, κατοίκου Ηρακλείου, να διδάξει το γιό του ζωγραφική για πέντε
χρόνια. Το 1493 εμπλέκεται πάλι σε οικονομικές υποθέσεις στο Ηράκλειο. Κατά το
διάστημα των ετών 1493-1505 γνωρίζομε ότι ο καθολικός επίσκοπος Giovanni
Battista Lagni παρήγγειλε στην Κρήτη μιά εικόνα της Pieta, που βρίσκεται σήμερα
στο Rossano.
Στις 23 Μαϊου 1499 συμφώνησε
να διδάξει ζωγραφική για τρία χρόνια τον Νικολό Ντα Νάπολι και στις 16 Ιουλίου
του ίδιου χρόνου ο Andrea Pavia depentor υπέγραψε συμβόλαιο μαθητείας για
τέσσερα χρόνια με τον Ιωάννη Πλωραίο. Στις 19 Νοεμβρίου 1499 ο maystro Andrea
Pavia depentor συμφώνησε με τη μητέρα του εβραίου Aquilo (Σουλουμά) να διδάξει
στο γιό της όχι μόνο ζωγραφική αλλά και τα γράμματα για οκτώ χρόνια.
Στις 7 Μαϊου 1500 ζήτησε να
του επιστραφεί μία εικόνα της Γεννήσεως του ζωγράφου Αγγέλου. Τον Μάρτιο της
ίδιας χρονιάς αναφέρεται πάλι για οικονομικές υποθέσεις. Στις 26 Ιουλίου 1500
ιδιόχειρες υπογραφές σε διαθήκη αναφέρουν εγό ο Ανδρέ(ας) ο Παβί(ας) μάρτις
χωρίς να προσδιορίζεται εάν πρόκειται για το ζωγράφο. Το 1502 ο Α. Παβίας
αναφέρεται σε έγγραφο σχετικό με χρηματική υπόθεση και στις 8 Ιουλίου 1503
υπογράφει ως μάρτυρας, magister Andreas Pavia, μαζί με τον ζωγράφο Μάρκο
Αμάραντο. Σύμφωνα με έγγραφο του 1504, είχε αγοράσει αποθήκη στο Ηράκλειο, τον
ίδιο χρόνο ο ζωγράφος, κάτοικος Βούργου Χάνδακα, υπόσχεται να δώσει στη θετή
κόρη του Αγνή σημαντική προίκα: 500 υπέρπυρα και 10 χρυσά δουκάτα, στα οποία
συμπεριλαμβάνεται η αξία μιάς οικίας στο Χάνδακα, χρυσάφι, ασήμι, πολύτιμοι
λίθοι, ενδύματα, κλίνη και κοσμήματα.
Στις 8 Νοεμβρίου 1512 ο
ζωγράφος έχει ήδη πεθάνει, επειδή σε έγγραφο αναφέρεται η χήρα του Μαριέτα. Το
1514 αναφέρεται πάλι ως διαχειρίστρια της περιουσίας του ζωγράφου η χήρα του, η
οποία παραχωρεί έκταση της μονής του Αγίου Πνεύματος, που της ανήκε και
βρισκόταν έξω από το Βούργο του Χάνδακα. Η ίδια Μαρία αναφέρεται και σε έγγραφο
του 1516.
Ο Ανδρέας Παβίας είχε την
ικανότητα να ζωγραφίζει σε ποικίλες τεχνοτροπίες. Δημιούργησε εικονογραφικούς
τύπους – πρότυπα για τις επόμενες γενιές (Σταύρωση –pieta). To έργo τoυ
xαρακτηρίζεται συχνά απo έντoνη ρεαλιστική διάθεση, πoυ οφείλεται σε μία
παλαιότερη τάση, αντικλασικού χαρακτήρα, της Παλαιολόγειας ζωγραφικής. Στα
«ιταλοκρητικά» έργα του ακολουθεί την υστερογοτθική τεχνοτροπία, που ο
ρεαλισμός της ταιριάζει με την καλλιτεχνική του ιδιοσυγκρασία...
Κρητική Σχολή Ζωγραφικής
ΠΗΓΗ
Αναδημοσίευση αποσπασμάτων από
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως