Κουζουλάδες : Οι Πλοίαρχοι των «Ρηκτών». Κρητική επανάσταση 1866-1899

7 Αυγούστου 2015

Οι Πλοίαρχοι των «Ρηκτών». Κρητική επανάσταση 1866-1899

Η εποποιία της διάσπασης του αποκλεισμού επί τρία χρόνια και του ηρωισμού που επέδειξαν οι Πλοίαρχοι και τα πληρώματα των «Ρηκτών».

Οι Οθωμανοί διαθέτοντας αξιόλογο Ναυτικό κήρυξαν αποκλεισμού του νησιού.
Το ελληνικό κράτος παρά την αδύναμη υπόσταση του οργάνωσε ειδικό στολίσκο εμπορικών εξοπλισμένων ατμόπλοιων ελικοφόρων και τροχήλατων τα οποία διασπούσαν τον αποκλεισμό και εφοδίαζαν τους εξεγερμένους. Στο στολίσκο συμμετείχαν η «Ύδρα» και το «Πανελλήνιον» και αργότερα προστέθηκαν η «Ένωσις» , η «Κρήτη» και το «Αρκάδι». Τα πλοία αυτά που ονομάσθηκαν «ρήκτες αποκλεισμού» είχαν πλοιάρχους του εμπορικού ναυτικού και πληρώματα υπαξιωματικούς και ναύτες αποσπασμένους από το Υπουργείο Ναυτικών.

Ο ΣΟΥΡΜΕΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ήταν ένας ατρόμητος
εμποροπλοίαρχος από τη Μύκονο. Κατά τις εξεγέρσεις της Κρήτης του 1867-1868 και του 1878 επέβαινε σε μικρά ελληνικά εμπορικά ατμόπλοια («Κρήτη», «Ένωσις» και «Πανελλήνιον») και κατόρθωσε να διασπάσει 42 φορές τον ναυτικό αποκλεισμό της Κρήτης, χωρίς να πάθει καμιά ζημιά από τη δράση της τουρκικής αρμάδας που τον κατεδίωκε. Κατά την Επανάσταση του 1867-1868 διέτρεξε 25 ταξίδια με τα ατμόπλοια «Κρήτη» και «Ένωσις». Κατά την Επανάσταση του 1878 έκανε 17 ταξίδια με το βραδυκίνητο «Πανελλήνιον» (Κυριαζόπουλος 1972: 7-64).

Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΟΤΖΙΑΣ γεννήθηκε το 1818 στα Ψαρά. Γεμάτος πατριωτικό πάθος μπήκε στο ναυτικό το 1830 δόκιμος σε πλοίο του θείου του. Προέβη σε βαθμό σημαιοφόρου το έτος 1835. Εξακολούθησε στο ναυτικό επάγγελμα σε επαγγελματικά πλοία της οικογένειας που διάνυαν τον Εύξεινο Πόντο, την Μεσόγειο και τον Ατλαντικό ωκεανό. Το 1845 μπήκε στην υπηρεσία του βασιλικού ναυτικού. Υπηρέτησε ως υποπλοίαρχος της γαλέρας «Ματίλντα» και ως διευθυντής της «Ναυπλίας» και της «Μυκάλης». Όταν το 1856 αποστρατεύτηκε με βαθμό πλωτάρχη, προσλήφθηκε από την υπηρεσία της ελληνικής ατμοπλοϊκής εταιρείας. Η έκρηξη της Κρητικής επανάστασης τον βρίσκει πλοίαρχο του ατμόπλοιου «Ύδρα» με το οποίο εφοδίασε τους αγωνιστές με πολεμοφόδια και εθελοντές.

Ο ΑΓΓΕΛΙΚΑΡΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ γεννήθηκε στα Ψαρά πιθανότατα το 1813 όπως προκύπτει από τα αρχεία της Ερμούπολης. Το Εθνικό Ημερολόγιον Βρεττού αναφέρει ότι γεννήθηκε στα Ψαρά το 1827 κάτι το οποίο όμως δεν ευσταθεί καθότι τα Ψαρρά το 1827 παρέμεναν έρημα. Οι γονείς του ήταν εύποροι . Δώδεκα χρονών μπήκε στο ναυτικό και μπάρκαρε με πλοίο του πατέρα του. Τρία χρόνια αργότερα ήταν πλοίαρχος σε δικό του πλοίο. Ταξίδεψε σε όλη την Μεσόγειο, τον Εύξεινο Πόντο, και στον Ατλαντικό ωκεανό. Αν και ήταν ιδιοκτήτης δύο πλοίων διορίστηκε ως πρώτος πλοίαρχος από την Ελληνική Ατμοπλοϊκή Εταιρεία με έδρα την Σύρο. Ως πλοίαρχος του «Πανελλήνιου» θα καταφέρει να σπάσει τον αποκλεισμό της Κρήτης, να μεταφέρει βοήθεια στους επαναστάτες, και να επιστρέψει το πλοίο ασφαλές στα ελληνικά ύδατα.

ΚΟΥΡΕΝΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

Λίγες αράδες για τον ήρωα και θρυλικό καπετάνιο του ´Αρκαδιού´ τον Αναστάση Κουρεντή.

Ο Κουρεντής καταγόταν από το Γαλαξίδι και ήταν γιος Ιταλού μετανάστη που είχε εγκατασταθεί εκεί.

Αθάνατα θα μείνουν τα κατορθώματά του, το θάρρος και η γενναιοφροσύνη του ατρόμητου Καπετάνιου Αναστασίου

Τόπος θανάτου: Αγ. Ρουμέλη Κρήτης

Ημερομηνία γέννησης: 1829

Ημερομηνία θανάτου: 1867

Ο ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ήταν από την Υδρα. Στην

επανάσταση του 1866 ήταν κυβερνήτης του πλοίου ´Πανελλήνιον´. Από τους πρώτους που έτρεξαν να βοηθήσουν τον αγωνιζόμενο λαό της Κρήτης. Γι? αυτό η συμβολή του ήταν σημαντική στην επανάσταση του 1866.

Ο ΚΙΟΣΕΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ήταν Υδραίος. Η Ελληνική ακτοπλοϊκή εταιρεία Σύρου -η πρώτη που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα- τον προσέλαβε κατά την επανάσταση του 1866.

Υπηρέτησε ως κυβερνήτης στα πλοία ´Υδρα´ και ´Αρκάδι´.

Διακρίθηκε για τη ναυτική του εμπειρία, την τόλμη και την ψυχραιμία του.

Ο ΠΑΥΛΙΔΗΣ Γ.συνταξίδευε με τον Ν. Σουρμελή, υπηρέτησε ως υποπλοίαρχος σε πολλά τροφοδοτικά πλοία της επαναστάσεως.

Στα ταξίδια του αναδείχτηκε ο πιο δραστήριος, ενθουσιώδης, ατρόμητος αγωνιστής, προικισμένος με εξυπνάδα και αντίληψη.

Εκινδύνεψε πολλές φορές και μάλιστα με το ´Αρκάδι´ έχοντας πλοίαρχο τον Ν. Αγγελικάρα και κατά την καταστροφή του ´Αρκαδιού´ με καπετάνιο τον Αναστάσιο Κουρεντή.

Ο ΟΡΛΩΦ Β.ήταν Σπετσιώτης.

Η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν από τη Σπάρτη.

Οταν πρωτοεγκαταστάθηκαν στις Σπέτσες, είχαν το επώνυμο Μανιάτης. Αργότερα ονομάστηκαν Λαζάρου.

Το επίθετο Ορλώφ οφείλεται στο γεγονός ότι πήρανε μέρος στο κίνημα του Ορλώφ και ακολούθησαν τον Ρώσο Ναύαρχο Ορλώφ στα ταξίδια του.

Ο Β. Ορλώφ ήταν κυβερνήτης στο ´Πανελλήνιον´, στο ´Υδρα´ και σε άλλα καράβια. Πολλά ταξίδια έκανε μαζί με τον Σουρμελή.

ΣΟΥΡΙΑΣ ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ

Το μόνο στοιχείο που έχουμε για τον Επαμ. Σουρια είναι ότι πρόσφερε κι αυτός τις υπηρεσίες του στο νησί μας συνταξιδεύοντας με τον Ν. Σουρμελή, ο οποίος στο ημερολόγιό του σημειώνει ´…ότι έφερεν εις πέρας πάντοτε με προθυμίαν το καθήκον του…´.

ΚΑΛΛΙΓΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Ο Ιωάννης Καλλιγάς ήταν Κεφαλονίτης. Δεν αναφέρεται ως κυβερνήτης στα καταδρομικά που είχαν επωμισθεί την ευθύνη να τροφοδοτούν και να εφοδιάζουν τους πολεμιστές. Ναυτικός βέβαια ήταν και πιθανόν να ήρθε σε βοήθεια των επαναστατημένων Κρητικών.

ΤΖΩΡΤΖΗΣ

Στοιχεία για την καταγωγή του δεν έχουμε.

Η δράση του όμως ήταν ισάξια των άλλων συναδέλφων του ναυτικών. Το βέβαιο είναι

-όπως αναφέρουν οι ιστορικοί- ότι εβοήθησε κι αυτός τον αγώνα των Κρητών.

(21 Σεπτεμβρίου 1867) Το αιχμαλωτισμένο ελληνικό ατμόπλοιο «ΑΡΚΑΔΙ » ρυμουλκείτε ως τρόπαιο στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης έπειτα από την σύλληψη του στης νοτιοδυτικές ακτές της Κρήτης.

(The header illustration shows the Greek blockade runner “Arkadion” being towed into Constantinople harbour on 21 September 1867 after being captured off the south west coast of Crete.)