Στα πλαίσια των οθωμανικών
μεταρρυθμίσεων του Τανζιμάτ, με διάταξη του Χάττ-ι Χουμαγιούν, συνήλθε στο
Οικουμενικό Πατριαρχείο κληρικο-λαϊκή Γενική Συνέλευση αιρετών αντιπροσώπων των
Χριστιανών, την περίοδο 1858-60, που συνέταξε επτά Γενικούς Κανονισμούς. Βασικά
κανονιστικά κείμενα του άτυπου προνομιακού καθεστώτος, που αναπτύχθηκε και του
προνομιακού δικαίου (δίκαιο του αμάν) που προέκυψε στη συνέχεια. Η Χριστιανική
Εκκλησία απόκτησε έτσι επιπλέον κοσμική εξουσία. Το Πατριαρχείο αναγνωρίστηκε
ως εθνικό κέντρο των Χριστιανών της αυτοκρατορίας, (Ελλήνων και μη) και
διαχειρίστηκε θέματα άτυπης Κοινωνικής Διοίκησής τους, κυρίως στους τομείς :
λατρείας, παιδείας, υγείας, κληρονομικού δικαίου και τοπικής αυτοδιοίκησης. Ως
προέκταση των Γενικών ή Εθνικών Κανονισμών, συντάχτηκαν στην περιφέρεια έπειτα
οι Ειδικοί Κανονισμοί. Ανάλογα κείμενα, που ρύθμιζαν επιμέρους τοπικά θέματα,
όπως την οργάνωση και λειτουργία των υπηρεσιών του σωματείου της Δημογεροντίας,
Σχολείων, Νοσοκομείων, Νεκροταφείων ή ερμήνευαν τους Γενικούς Κανονισμούς, όπως
ο Μοναστηριακός Διοργανισμός Κρήτης. Παρανοήσεις, παραβιάσεις ή αρνήσεις
συμμόρφωσης στο περιεχόμενο των Κανονισμών, οδή γησαν σε κοινωνική απορύθμιση,
ανάδυση κοινωνικών προβλημάτων αλλά και επαναστάσεων. Στην Κρήτη αναδύθηκαν
έτσι κινήματα και «ζητήματα». Το κίνημα του Μαυρογένη, (1858) με θετικά
αποτελέσματα για τη Χριστιανική Κοινότητα της Κρήτης, αλλά και το κίνημα των
«Αδερφοσυνών» (1878), που σημαδεύτηκε από εμφύλια αιματοχυσία. Κυριότερα από τα
«ζητήματα» που αναδύθηκαν ήταν τα : Προνομιακό (1860), Μοναστηριακό (1865),
Παλαιών χρεών (Πιστωτικό-1879), Βακουφικό (1880), Επισκοπικό (1880), Γυμνασιακό
Λασιθίου (1886), και το Μητροπολιτικό (1897). Στην κατεύθυνση επίλυσης των
«ζητημάτων» αυτών προκλήθηκαν, οι ανά δεκαετία περίπου επίσημες συμπληρωματικές
διατάξεις του σουλτάνου όπως αυτές : του Οργανικού Νόμου 1868, της Σύμβασης της
Χαλέπας 1878 και του νέου Οργανισμού Κρήτης 1896. Υποκινούμενη η μουσουλμανική
Κοινότητα, υπονόμευε την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στο νησί, με αποτέλεσμα
τις ταραχές και την κοινωνική απορύθμιση. Η παρουσία ελληνικού στρατού στο νησί
1897, ενεθάρρυνε τη Χριστιανική κοινότητα να οργανωθεί με το καθεστώς των
Επιτροπειών. Έτσι καταργήθηκε το καθεστώς των Κανονισμών τότε καθώς και ο
θεσμός των Δημογεροντιών. Η παράλληλη, δυναμική, επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων,
με την στρατιωτική κατοχή των πιο μεγάλων πόλεων του νησιού, ήταν καταλυτική
στις εξελίξεις. Ύστερα από τις σφαγές και βιαιότητες των Οθωμανών στο Ηράκλειο
και στις άλλες πόλεις : Απέλασαν τον τουρκικό
στρατό. - Ανάθεσαν προ σωρινά, και την πολιτική διοίκηση, στην Εκτελεστική
Επιτροπή των Χριστιανών επαναστατών. – Προίκισαν το νησί με το καθεστώς της
αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας. - Εγκατέστησαν Ύπατο Αρμοστή τους, τον πρίγκιπα
της Ελλάδος Γεώργιο 1898.
ΠΗΓΗ
Συγγραφέας :
Πατεράκη, Άννα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως