παρέχοντας ευνοϊκές προοπτικές για την πραγµατοποίηση των εθνικών πόθων.
Η συνθήκη του Λονδίνου (3/15 Ιουλίου 1840) η οποία
υπογράφτηκε ανάμεσα σε Αγγλία, Ρωσία, Αυστρία και Πρωσσία, προέβλεπε την
απομάκρυνση του Μωχάμετ Άλυ από την Κρήτη και την επαναφορά της σουλτανικής
κυριαρχίας.
Πριν υπογραφεί η οριστική μεταβίβαση του νησιού στους
Τούρκους, εξόριστοι Κρητικοί στην Ελλάδα όπως ο Β. Χάλης, Ι. Κουμής, Εμμανουήλ
Πατέλαρος Αναγνώστης Τσουδερός, Εμμανουήλ Δεικτάκης και οι αδελφοί Χαιρέτη, και
μαζί τους ο νεαρός τότε Αλέξανδρος Κουμουνδούρος αφού συνεννοήθηκαν με
Κρητικούς οπλαρχηγούς έφθασαν στο νησί στα τέλη του 1840.
Λίγο μετά , στις 22 Φεβρουαρίου 1841, κήρυξαν την επανάσταση.
Λίγο μετά , στις 22 Φεβρουαρίου 1841, κήρυξαν την επανάσταση.
Αρχικά ο Τούρκος διοικητής θέλησε να διαπραγματευθεί με τους
επαναστάτες στη συνέχεια όμως έστειλε στρατιωτικές δυνάμεις στα επαναστατικά
κέντρα και κατόρθωσε να καταστείλει την εξέγερση λίγους μήνους αργότερα. Στις
συμπλοκές που έγιναν στο Πρόβαρμα, στο Βαφέ, στο Ξυδά, στις Βρύσες της
Πεδιάδος, οι ελληνικές απώλειες ήταν σημαντικές. Αβοήθητοι οι επαναστάτες από
το Ελληνικό κράτος και υπό την πίεση των ξένων Δυνάμεων αναγκάσθηκαν να
εγκαταλείψουν τον αγώνα και οι κυριώτεροι από τους αρχηγούς να καταφύγουν στην Ελλάδα μαζί με πολλά γυναικόπαιδα.
Βασιλογεώργης αρχηγός επανάστασης
ανατολικής Κρήτης
Η (επανάσταση Χαιρέτη και Βασιλογεώργη),
εκδηλώθηκε το Φεβρουάριο του 1841 είχε
περιορισμένη έκταση και ήταν από την αρχή καταδικασμένη σε αποτυχία. Η ελληνική
κυβέρνηση βρισκόταν σε παντελή αδυναμία να βοηθήσει τους επαναστάτες, ενώ οι
Μεγάλες Δυνάμεις καταδίκασαν από την αρχή το κίνημα. Χαρακτηριστικό των νέων
επαναστατικών ιδεών ήταν η οργάνωση της «Κρητών Πολιτείας» . Παρά την αποτυχία
της, η νέα αυτή κρητική επανάσταση του 1841 έδωσε την ευκαιρία να προβληθούν
αιτήματα, που μόνο πολύ αργότερα θα έβρισκαν τη λύση τους. Ένα υπόμνημα των
επαναστατών της Δυτικής Κρήτης, που υποβλήθηκε στους προξένους των τριών
Μεγάλων Δυνάμεων (Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας) στις 5 Απριλίου 1841, για την
προστασία των δικαιωμάτων του κρητικού λαού και για την εθνική του ανεξαρτησία,
δεν βρήκε καμιά ανταπόκριση. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι κατά την επανάσταση
αυτή προτάθηκε για πρώτη φορά από Κρήτες επαναστάτες η λύση της αυτονομίας του
νησιού. Τη λύση αυτή την απέρριψαν επίσης οι Μ. Δυνάμεις, όχι μόνο γιατί θα
αποτελούσε ένα προηγούμενο και για άλλες αλύτρωτες ελληνικές περιοχές, αλλά
κυρίως γιατί θα ήταν η απαρχή νέων διεκδικήσεων για ένωση της Κρήτης με την
Ελλάδα. Για την αγγλική πολιτική, με την οποία συνέπλεε τώρα και η γαλλική, η
ένωση με την Ελλάδα θα έφερνε την Κρήτη στη σφαίρα της ρωσικής επιρροής, και
αυτό έπρεπε με κάθε τρόπο να αποτραπεί.
O Αριστείδης Χαιρέτης. Αρχηγός της επανάστασης στην Δυτική Κρήτη.
Οι Κρητικοί έβλεπαν µε κάποια κρυφή ελπίδα τα τεκταινόµενα
(σηµ.: κρίση του ανατολικού ζητήµατος στα χρόνια 1839-1841 - γεγονότα του τουρκοαιγυπτιακού πολέµου). Πίστευαν δηλαδή ότι οι
χριστιανικές δυνάµεις ίσως αντιλαµβάνονταν τελικά το δράµα τους και υλοποιούσαν το
όνειρο της
ένωσής τους µε την Ελλάδα ή έστω αυτό της αυτόνοµης
διοίκησης... Για το λόγο αυτό η Επιτροπή Κρητών Αθήνα ζήτησε µε υπόµνηµά της από
τον έχοντα φήµη φιλέλληνα Άγγλο Πάλµερστον να βοηθήσει για την
ένωση του νησιού τους µε την Ελλάδα (28/8/1839). Αυτός στην απάντησή
του άφησε να εννοηθεί ότι µόνο την ίδρυση ηγεµονίας µε ηγεµόνα εκλεγόµενο
από τον σουλτάνο θα µπορούσε να σκεφτεί. Με ένα νέο υπόµνηµα η
Επιτροπή του εξηγούσε ότι σε µια τέτοια περίπτωση τίποτα δε θα άλλαζε στο
νησί και του πρότεινε να περιοριστεί η σχέση τους µε το σουλτάνο στην
καταβολή και µόνο κάποιου φόρου υποτέλειας. Αλλά ούτε αυτό το δεχόταν η
αγγλική πολιτική,
γιατί το θεωρούσε ένα πρώτο βήµα προς την ένωση µε την
Ελλάδα και την Ελλάδα τη θεωρούσε ρωσόφιλη. Ο Όθωνας, πάλι, δεν τους
ενέπνεε καµιά εµπιστοσύνη. Γι’ αυτό και όταν έκανε κάποια προσπάθεια να
αγοράσει την Κρήτη µε 60 εκατοµµύρια φράγκα, ο Πάλµερστον αρνήθηκε να
µεσολαβήσει στην Πύλη. Για την Κρήτη είχε άλλα σχέδια... Για το λόγο
αυτό και ένα νέο υπόµνηµα της Επιτροπής Κρητών Αθήνας στις 18/7/1840 για
καθεστώς αυτονοµίας µε ηγεµόνα εκλεγόµενο από το λαό έπεσε στο κενό.
Τότε φάνηκε καθαρά ότι αν οι Κρητικοί ήθελαν να αλλάξουν την
τύχη τους, όφειλαν να πάρουν και πάλι τα όπλα. Από το ∆εκέµβριο του 1840 αλλά κυρίως από το Γενάρη του 1841
άρχισε να στήνεται το επαναστατικό σκηνικό. Στην πρώτη πράξη
πρωταγωνίστηκαν οι Κρητικοί, που κατέβηκαν από την Ελλάδα µε όσα όπλα και
πολεµοφόδια µπόρεσαν να προµηθευτούν. Αρχηγός τους ήταν ο Αριστείδης
Χαιρέτης. Με µια προκήρυξη στις 23 Φεβρουαρίου κάλεσαν το λαό σε
επανάσταση και µε µια άλλη εξηγούσαν στις ∆υνάµεις ότι στόχος της κίνησής τους
ήταν να διεκδικήσουν ειρηνικά την υλοποίηση των αιτηµάτων τους που
ήταν: ισότητα και σωστή δικαιοσύνη στο νησί. Και ότι οπλίστηκαν, γιατί δεν
είχαν εµπιστοσύνη στο Μουσταφά, (Γενικό ∆ιοικητή Κρήτης), ο οποίος
σε ανάλογη περίπτωση το 1833 είχε γεµίσει αγχόνες την Κρήτη.
Γ. Γρυντάκη, Τα Χανιά στην επανάσταση του 1841, Ελλωτία, τ.
4, (Χανιά) 1995, σ. 68
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως