Στην κορυφή του Αταβύρου, (βρίσκεται ο Ναός του Αταβυρίου Διός, θεμελιωμένος ήδη από την ύστερη τρίτη χιλιετία π.Χ., σε υψόμετρο 1.215 μ. Ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει σημαντικά αρχιτεκτονικά λείψανα, όπως τον ιερό περίβολο με το μεγάλο κτιστό ορθογώνιο βωμό, το προστώο ή ιεροθυτείο, δύο οίκους ή θησαυρούς, χρονολογημένα στους κλασικούς χρόνους (5ος αι. π. Χ.).
Πλούσιοι λάκκοι
με αποθέτες πρωϊμότεροι των κλασικών χρόνων έχουν εντοπισθεί διάσπαρτοι στον
χώρο, οι οποίοι περιλαμβάνουν μεταλλικά, χάλκινα και μολύβδινα αναθήματα,
κυρίως συμπαγή ειδώλια ποικίλων τύπων βοοειδών (βουβάλια, βίσονες, ταύροι),
ερπετών (σαύρες, φίδια), εντόμων (ακρίδες) και μικρά ζώα (χελώνες, τρωκτικά),
αλλά και περίτμητα ελάσματα ταύρων και βοών που χρονολογούνται στον 9ο και 8ο
αι. π. Χ. καθώς και χάλκινα σκήπτρα εξουσίας ή αναθηματικά αγγεία. Εξαιρετικό
ενδιαφέρον για τις απαρχές της ίδρυσης του ιερού έχουν τα προϊστορικά κινητά
ευρήματα, όπως λίθινοι πελέκεις, οψιανοί και πυριτόλιθοι που
ανάγονται στην
Τελική Νεολιθική (ύστερη 3η π. Χ. χιλιετία) και πιθανώς συνδέονται με τη χρήση
του χώρου ως ιερού κορυφής, αλλά και με το γνωστό μύθο της ίδρυσης του ιερού
του Αταβυρίου Διός από τον κρητικό βασιλέα Αλθαιμένη που εξόριστος βρήκε
προστασία στο όρος Ατάβυρος.
Η επιβίωση της
λατρείας του Διός κατά τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους στην κορυφή του
όρους επιβεβαιώνεται από τις πάμπολλες επιγραφές, τις βάσεις αναθημάτων
μαρμάρινων και χάλκινων αγαλματίων που αναθέτονταν στο ιερό, όπως των χάλκινων
αγαλματίων εικονογραφικού τύπου του Διός Αταβυρίου, αλλά και μαρμάρινων
μνημειωδών αναθημάτων (π. χ. εξέδρες, πολεμικές τριήρεις με ενεπίγραφα έμβολα),
καθώς και της ευτελέστερης χρηστικής μελαμβαφούς και ερυθροβαφούς κεραμικής.
(Οι παραπάνω πληροφορίες από το δικτυακό τόπο του εξαιρετικού αρχαιολόγου
Παύλου Τριανταφυλλίδη).
Η λατρεία του
Δία στη Ρόδο παραπέμπει στο Αταβύριον όρος. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος κάνει λόγο
για Αταβύριο Δία που λατρευόταν πάνω στον Ατάβυρο, όρος που με το ίδιο όνομα
υπάρχει και στη Σικελία, ενώ πρωτοονομάστηκε έτσι από Τελχίνα, πρώτο δηλαδή
κάτοικο της Ρόδου
Σχετική
βιβλιογραφία συνδέει τη λατρεία του Δία με τη μετοίκηση των Κρητών την περίοδο
που ο Αλθαιμένης [για να μην εκπληρωθεί ένας παλιός χρησμός και γίνει φονιάς του πατέρα του] κατέπλευσε από
την Κρήτη στην Κάμειρο, ίδρυσε σε σημείο που να κοιτάζει την πατρική του γη,
την Κρητηνία, και αφού ανέβηκε στον Ατάβυρο «εθεάσατο τας πέριξ νήσους» και
είδε και την Κρήτη και θυμήθηκε τους πατρικούς του θεούς- των πατρώων
υπομνησθείς Θεών- ίδρυσε το βωμό του Αταβυρίου Διός, φανερώνοντας την απευθείας
σχέση της λατρείας του Δία στην Κρήτη και στη Ρόδο.
Η μέση εποχή
του χαλκού για τη Ρόδο χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση μινωϊκών στοιχείων, η
οποία κορυφώνεται στην υστερομινωϊκή περίοδο. Οι αντιπροσωπευτικοί οικισμοί στα
Τριάντα Ρόδου και τα Σεράγια της Κω κυριαρχούνται, όπως και ανάλογοι σύγχρονοι
οικισμοί σε άλλα σημεία του Αιγαίου, από τα στοιχεία του μινωικού πολιτισμού,
αν δεν πρόκειται για γνήσιες μινωικές αποικίες.
Όπως
προαναφέρθηκε, στα ευρήματα του Ναού συμπεριλαμβάνεται και μεγάλος αριθμός
μπρούτζινων ταύρων. Σύμφωνα με τις πηγές
κάποια χάλκινα βόδια μούγκριζαν όταν κάποιο κακό πλησίαζε την πόλη. Υπάρχουν
βεβαίως περιπτώσεις που ο ταύρος αντί για ευφορία και ευγονία έφερνε καταστροφή
αποδεικνύοντας την οργή των θεών. Αν δηλαδή οι θεοί θύμωναν έστελναν ταύρους
που ξεφυσούσαν φλόγες. Μεταγενέστεροι επισκέπτες του Ιερού (4ος αι. μ.Χ.),
υπέθεταν πως μέσα σε χάλκινο άγαλμα υπήρχε ζωντανό πρόσωπο το οποίο –αθέατο-
έδινε χρησμούς.
Η λατρεία
του Δία στο Αταβύριον όρος είναι η αρχαιότερη μορφή λατρείας στη Ρόδο.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως