ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΑ Τ Η Σ Κ Ρ Η Τ Η Σ

ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΑ  Τ Η Σ Κ Ρ Η Τ Η Σ

ΣΥΝΤΑΧΘΕΙΣΑ ΤΩ 1818

Υ Π Ο

ΖΑΧΑΡΙΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΙΔΟΥ

ΠΑΡΑΣΤΑΤΟΥ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΥ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΥ ΦΡΟΝΤΙΣΤΟΥ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΤΩ 1822 - 1829

ΕΝ ΚΡΗΤΗ

ΝΕΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ 19 8 3

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

(Νίκου Σταυρινίδη)

Το ανά χείρας βιβλιάριον περιήλθεν προ πολλών ετών, όλως τυχαίως, εις χείρας μου. Μοί τό προσέφερεν πρός άγοράν μία γνωστή μου κυρία της πόλεώς μας. 'Ητο δεμένον εις το τέλος ενός πολυσελίδου θρησκευτικού βιβλίου και έφερε τον τίτλον Κων. Πρακτικίδου Χωρογραφία της Κρήτης. Είχεν εκδοθή το έτος 1900 ... Το περιεχόμενος του βιβλιαρίου τούτου μοί έκαμεν αμέσως μεγάλης εντύπωσιν. Επειδή δεν εγνώριζαν πολλά περί του συγγραφέως του, έγραψα αμέσως και εζήτησα σχετικάς πληροφορίας από τον εκ Χανίων "Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών αξιότιμον κ. Νικόλαος Β. Τωμαδάκην, όστις είχε την καλωσύνην να μοι παράσχη ευγενώς το πολύτιμον εκτενές σημείωμα, όπερ διαλαμβάνεται έν αρχή του παρόντος αναδημοσιεύματος και διά τό όποιον τον ευχαριστώ θερμότατα και εντεύθεν. Πρόκειται περί σπανιωτάτου, δισευρέτου βιβλιαρίου, μή άνευρισκομένου ούτε εις τάς κυριωτέρας βιβλιοθήκας των Αθηνών, ούτε εις ιδιωτικάς τοιαύτας, καθ' όσον ήρώτησα και ήρεύνησα. Δεν προέρχεται το βιβλιάριον τούτο από την βιβλιοθήκης του Ζαχ. Πρακτικίδη, χειρόγραφον αντίγραφον του οποίου έχει κατατεθή εις το Ιστορικόν Αρχείον της Κρήτης εις Χανιά. Από περιγραφικής απόψεως των τριών πόλεων φρουρίων της Κρήτης, και πρό παντός του Ηρακλείου, το βιβλιάριον τούτο είναι ανεκτίμητον. Ασφαλώς θα πρόκειται περί εκθέσεως μυστικού πράκτορος ξένου Κράτους, ως απεφάνθη ο καθηγητής άξιοτ. κ. Νικ. Β. Τωμαδάκης. Λόγω των δυσκόλων εκδοτικών περιστάσεων, τάς οποίας διερχόμεθα νύν εν Ηρακλείω την επανέκδοσιν του σπανίου τούτου βιβλίου ανέλαβεν ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ηρακλείου κ. Νικ. Λεβεντάκης, τον οποίον και το Προεδρείον του συγχαίρω εγκαρδίως και εύχομαι να καταστήσουν τούτο γνωστόν και προσιτόν εις πάντα Κρητα.
( Ο δωρητής Ν. Σταυρινίδης )

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 

εις την έκδοσιν της ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 

πραγματευομένη  περί του περιεχομένου, της αξίας και του συντάκτου αυτής 

I. Τό Έντυπον τού 1818
Πρό τινων ετών και εν “Ηρακλείω τουρκομαθής ιστοριοδίφης της Κρητικής Ιστορίας κ. Νικόλαος Σταυρινίδης εγένετο κάτοχος μοναδικού και όλως αγνώστου εις την βιβλιογραφίαν φυλλαδίου, υπό τον τίτλον Χωρογραφία Κρήτης, εκδοθέντος εν Ερμουπόλει της Σύρου υπό του ιερέως Κωνσταντίνου Πρακτικίδου, εφημερίου του εν Ερμουπόλει ναού της Αγίας Τριάδος και υιού ενός των αρρένων τέκνων του γνωστού λογίου διδασκάλου, αγωνιστού και πληρεξουσίου κατά την Ελληνικής Επανάστασιν Κρητός Ζαχαρίου Τσιριγώτη ή Πρακτικίδου. Ως φαίνεται εκ του τίτλου του βιβλίου:
Χωρογραφία της Κρήτης συνταχθείσα τω 1818 υπό του Ζαχαρίου Πρακτικίδου Παραστάτου πληρεξουσίου και Γενικού Φροντιστου της Δικαιοσύνης κατά το 1822-1829 εν ΚΡΗΤΗ, εκδίδεται εκ τού πρωτοτύπου χειρογράφου επιμελεία του εγγόνου αυτού Κωνσταντίνου Πρακτικίδου ιερέως, 'Εν Ερμουπόλει Σύρου εκ του Τυπολιθογραφείου Ν. Φρέρη 19ου (8ο σχ. 36).
“Ο εκδότης:
α) Κατείχεν αντίγραφον της Χωρογραφίας οφειλόμενον εις τον πάππον του.
β) Εθεώρει ως έτος συντάξεως της Χωρογραφίας το 1818, όπερ πιθανώτατα είναι το έτος της εκ της Γαλλικής μεταφράσεως (τμήματος αυτής).
γ) Απέδωκε την συγγραφήν εις τον πάππον του Ζαχαρίαν, προφανώς παραπεισθείς εκ του γραφικού χαρακτήρας του χειρογράφου, μη υποψιασθείς ότι ο πάππος του απλώς αντέγραψε ξένον πόνημα μεταπεφρασμένος και προαντιγραφέν εν Βουκουρε-στίω το 1818.
Η έκδοσις δεν είναι άψογος, διότι ο απλοϊκός εγγονός ιερεύς παρέδωκεν εις τον επαρχιακόν τυπογράφουν το χειρόγραφον και άπειρος ως διορθωτής, αφήκε πολλά λάθη ορθογραφικά. Πιθανώς δε προέβη και εις αλλοιώσεις, διότι το 1818 δέν ήτο δυνατόν αι
φρυκτωρίαι να παρομοιασθούν πρός Τηλέγραφον, (εφευρεθέντα το 1837), ώς γίνεται εν σ. 11.
Σημειώ ορθογραφικά και άλλα σφάλματα: …

Συνέχεια 

(pdf)