7 Ιανουαρίου 2017

Η ιστορική μνήμη δεν είναι πλέον ζωντανή

…Ίσως να μη χρειάζεται παρά μια φευγαλέα ματιά στην ίδια πόλη -…- σε διάστημα τριάντα ετών για να διαπιστώσει κανείς την ταχύτητα και την έκταση του κοινωνικού μετασχηματισμού στο τρίτο τέταρτο του αιώνα μας.

…Η καταστροφή του παρελθόντος, ή μάλλον των κοινωνικών μηχανισμών που συνδέουν τη σύγχρονη εμπειρία μας με την εμπειρία των προηγούμενων γενιών, αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά  και αλλόκοτα φαινόμενα προς τα τέλη του αιώνα μας.Οι περισσότεροι νέοι σήμερα μεγαλώνουν σ' ένα κλίμα διαρκούς παρόντος, χωρίς καμία οργανική σχέση με το δημόσιο παρελθόν της εποχής που ζουν. 
…Τα δημόσια γεγονότα αποτελούν μέρος του ιστού της ζωής μας. Δεν αποτελούν απλώς ορόσημα της ιδιωτικής μας ζωής, αλλά διαμόρφωσαν την ίδια μας τη ζωή, και την ιδιωτική και τη δημόσια.
…Ο μετασχηματισμός, που κατά ορισμένους τρόπους έχει επιφέρει και τις μεγαλύτερες διαταραχές, είναι η αποσύνθεση των παλαιών προτύπων ανθρώπινων κοινωνικών σχέσεων που έφερε μαζί της παρεμπιπτόντως η απότομη ρήξη των δεσμών μεταξύ των γενιών, με άλλα λόγια μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος. 
Κι αυτό έγινε ιδιαίτερα αισθητό στις πιο ανεπτυγμένες χώρες  της  δυτικής  εκδοχής  του  καπιταλισμού,  χώρες  στις  οποίες  οι  αξίες  του  απόλυτου α-κοινωνικού  ατομικισμού  ήταν  κυρίαρχες  και  στις  επίσημες  και  στις  ανεπίσημες  ιδεολογίες, μολονότι όσοι τις ασπάζονται συχνά λοιδορούν τις κοινωνικές τους συνέπειες. Παρ' όλα αυτά, οι τάσεις αυτές εντοπίζονται και αλλού ενισχυμένες από τη διάβρωση των παραδοσιακών κοινωνιών και θρησκειών. 
…Μια τέτοια κοινωνία που αποτελείται από μία κατά τα άλλα ασύνδετη συνάθροιση εγωκεντρικών ατόμων τα οποία επιδιώκουν μόνο τη δική τους ικανοποίηση (είτε αυτή αποκαλείται κέρδος, ηδονή ή άλλως πως) υπήρχε πάντα ως υπόρρητη υπόθεση στη θεωρία της καπιταλιστικής οικονομίας.
…Οι παράξενες εκκλήσεις για μια κατά τα άλλα απροσδιόριστη «κοινωνία των πολιτών», για «κοινότητα», δεν ήταν παρά η φωνή χαμένων και παρασυρόμενων γενιών. Ακούστηκαν σε μια εποχή που τέτοιες λέξεις, έχοντας χάσει το παραδοσιακό τους νόημα, έγιναν ανούσιες φράσεις. Κανένας άλλος τρόπος δεν έμεινε για τον προσδιορισμό της ταυτότητας της ομάδας, παρά μόνο ο προσδιορισμός των «απ'έξω» που δεν ανήκουν σε αυτήν.
…Η ίδια η προσπάθεια να δημιουργηθεί μια ενιαία υπερεθνική «Ευρωπαϊκή Κοινότητα» και να ανακαλυφθεί κάποια έννοια Ευρωπαϊκής ταυτότητας που να ανταποκρίνεται σ' αυτήν, αντικαθιστώντας τις παλιές προσδέσεις στα ιστορικά έθνη και κράτη, έδειξε το βάθος αυτής της παρακμής.*
---
-Η  ιστορία ως καταναλώσιμο είδος έχει γίνει ένα μέσο θεραπείας που αναπληρώνει την έλλειψη  παραισθησιογόνων και καταπολεμά την απομόνωση μας στα προάστια με  παρελθών δίχως μνήμη. Καθώς το παρών δεν εμπνέει κανένα ενθουσιασμό και το μέλλων διαγράφεται ανησυχητικό, απομένει μόνο το παρελθών ως χώρος ανασύνθεσης μιας φανταστικής ταυτότητας διαμέσου εποχών τόσο κοντινών κι ωστόσο παντοτινά χαμένων.**
 ---
Η όπως απλά το λέει η μαντινάδα μας:
Λαός που την παράδοση ξεχνά και δεν θυμάται  
στο λήθαργο του μαρασμού παντοτινά κοιμάται.

Μικρά αποσπάσματα κυρίως από το βιβλίο του ERIC HOBSBAWM  Η εποχή των άκρων* 
και δευτερευόντως από το βιβλίο του Francois Dosse Η ιστορία σε ψίχουλα **

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Μην πυροβολείτε ασκόπως