Εκείνα τα χρόνια ο φόβος των πειρατών ήταν κάτι παραπάνω από υπαρκτός και για το λόγο αυτό άλλωστε ως τα μέσα του 19ου αιώνα, δεν υπήρχαν παραθαλάσσιοι οικισμοί στην Κρήτη, εκτός των μεγάλων και οργανωμένων αστικών κέντρων. Αντίθετα, αναρίθμητοι ήταν οι ορεινοί οικισμοί, που χτίζονταν αμφιθεατρικά στις πλαγιές των λόφων και κέντρο τους ήταν η πλατεία του χωριού με την εκκλησία και το καφενείο.
Σημαντική επιρροή στην
αρχιτεκτονική της Κρήτης, άσκησαν οι Βενετοί και οι Τούρκοι κατακτητές.
Πανέμορφα κτήρια κατασκευάστηκαν στο νησί από το 15ο ως το 17ο αιώνα, με
επιρροές από τη δυτική αναγεννησιακή αρχιτεκτονική, που προσαρμόστηκε στα
δεδομένα και τις συνήθειες των κατοίκων του.
Οι Βενετοί, θέλοντας να
μεταφέρουν την αίγλη του πολιτισμού τους στην Κρήτη, κάλεσαν έμπειρους
μηχανικούς για να φτιάξουν μια σειρά αρχιτεκτονικών θαυμάτων, όπως τα τείχη για
την οχύρωση της πόλης «Κάντια» (Ηράκλειο) που χτίζονταν για 100 ολόκληρα
χρόνια. Επίσης κατασκεύασαν μια σειρά εκπληκτικών κάστρων σε στρατηγικά σημεία,
καθώς και πολλούς πύργους που βρίσκονται διασκορπισμένοι στην Κρητική επαρχία.
Εκείνους τους αιώνες ένα
σπίτι στην πόλη, είχε συνήθως εσωτερική αυλή, στο ισόγειο ήταν οι βοηθητικοί
χώροι και στον όροφο τα δωμάτια που χρησιμοποιούσαν τα μέλη της οικογένειας. Τα
υλικά που χρησιμοποιούνταν ήταν η πέτρα και το ξύλο.
Στα χρόνια της τουρκοκρατίας,
στις μεγάλες πόλεις του νησιού, προστίθεται στα βενετσιάνικα σπίτια το
«σαχνίσι», ένας κλειστός ξύλινος εξώστης στον όροφο. Η λαϊκή αρχιτεκτονική της
Κρήτης, τους τελευταίους αιώνες έδωσε ακόμα τους νερόμυλους και τους
ανεμόμυλους που τους συναντάμε ακόμα ευρύτερα στο νομό Λασιθίου, αλλά και τις
φάμπρικες και τους φούρνους.
Η ανάπτυξη του τουρισμού,
έφερε και την ανάπτυξη των παραθαλάσσιων οικισμών. Σήμερα μοντέρνας
αρχιτεκτονικής κτήρια, κοσμούν τα μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ αξιόλογες είναι οι
προσπάθειες για τη διατήρηση και αξιοποίηση παλαιών κτισμάτων με ιδιαίτερη
αρχιτεκτονική και ιστορική σημασία…
Πολεοδομικός χαρακτήρας κρητικών οικισμών.
Αξιοπρόσεκτο χαρακτηριστικό
της οικοδόμησης στο νησί είναι η θέση των τριών βασικών πόλεων - Χανιά,
Ρέθυμνο, Ηράκλειο - στα βόρεια παράλια έτσι ώστε η αλυσίδα της οικιστικής
εξέλιξης να είναι αρραγής. Εκτός από τις μεγάλες πόλεις το νησί έχει πολλά
χωριά και οικισμούς (μόνιμους και εποχιακούς - μετόχια). Στην πλειοψηφία τους
τα χωριά και οι οικισμοί είναι ορεινοί ή ημιορεινοί (μέχρι 800 μέτρα υψόμετρο
και ακόμα μεγαλύτερο για τα μετόχια).
Τα σπίτια στους ορεινούς
οικισμούς είναι διατεταγμένα αμφιθεατρικά στις πλαγιές ή στις κορυφές λόφων
και, κατ`αυτό τον τρόπο, δημιουργείται ένα φυσικό οχυρό για προφύλαξη από τις
πειρατικές επιδρομές. Η αμφιθεατρική διάταξη ακολουθεί το σχήμα του λόφου και
αναπτύσσεται με κέντρο την εκκλησία, την πλατεία και το καφενείο. Η δόμηση
είναι τις περισσότερες φορές πυκνή και συνεχής - όπως γενικά στους οχυρούς
οικισμούς, όπου κύριο μέλημα είναι η προστασία από τους πειρατές - και αλλού
αραιή και ελεύθερη. Οι οικισμοί - αρμονικά δεμένοι με το περιβάλλον - λόγω της
θέσης τους πάνω στο ύψωμα είναι χωρισμένοι σε τρεις γειτονιές : Πανωχώρι,
Μεσοχώρια και Κατωχώρι.
Οι παραθαλάσσιοι οικισμοί ήταν ελάχιστοι μέχρι τα μέσα
του 19ου αιώνα, λόγω της μάστιγας των πειρατικών επιδρομών που ανάγκαζε τους
κατοίκους να συγκεντρώνονται στις μεγάλες οχυρωμένες πόλεις ή στο εσωτερικό του
νησιού, σε όσο το δυνατόν πιο απρόσιτους και οχυρούς από τη φύση τους τόπους.
Μετά το τέλος του 19ου αιώνα πραγματοποιήθηκε ο εποικισμός παλαιών ερημωμένων
βενετσιάνικων παραλιακών θέσεων - Άγιος Νικόλαος ( Castel Mirambello ), Σητεία,
Παλαιοχώρα ( Selino ), Πάνορμο ( Castel Milopotamo ).
ΠΗΓΗ:
Αναδημοσίευση αποσπάσματος απο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Μην πυροβολείτε ασκόπως